Иә, батырға ескерткіш керек
Сейсенбі, 12 наурыз 2013 6:35
Мен Нүриден Жиғаншаұлы 1926 жылғы 3 наурызда дүниеге келіппін. Біздің балалығымыз бен жастығымыз қиын кезеңдерде өтті. Кішкене күнімізде елді жайлаған ашаршылық талай үйдің түтінін өшірсе, одан кейінгі есбілгі азаматтарды баудай жосаған 37-нің зұлматынан халық көз ашпай жатып, Ұлы Отан соғысының оты бұрқ етті.
Сейсенбі, 12 наурыз 2013 6:35
Мен Нүриден Жиғаншаұлы 1926 жылғы 3 наурызда дүниеге келіппін. Біздің балалығымыз бен жастығымыз қиын кезеңдерде өтті. Кішкене күнімізде елді жайлаған ашаршылық талай үйдің түтінін өшірсе, одан кейінгі есбілгі азаматтарды баудай жосаған 37-нің зұлматынан халық көз ашпай жатып, Ұлы Отан соғысының оты бұрқ етті.
Сөйтіп, 1944 жылы 18 жасымда майданға аттандым. Атақты генерал Чуйков басқарған армияда алдымен минометші, одан кейін пулеметші болдым. Дрезден, Бухарест қалалары үшін болған қиян-кескі ұрыстарға қатыстым. Жаудан бұғып қалған жерім жоқ. Бухаресте жасаған ерлігім турасында «Гвардеец» газетінде жазылды. Қан кешкен, миллиондардың демін тауысқан соғысты аяқтап, елге тек 1949 жылы оралдым. Отан соғысы орденімен, 13 медальмен, Бас қолбасшы Сталиннің алғыс хатымен туған жеріме келіп, 61 жыл отасқан жұбайыммен 5 ұл, 3 қыз өсіріп, 24 немере, 14 шөберенің қызығына бөленіп отырғаныма шүкіршілік етудемін. Аспаннан оқ қарша бораған, оқ-дәрінің иісі мүңкіген, қан сасыған майдан даласында жүргенде осы күндерді көремін деп кім ойлаған?! Қаншама жылдар өтсе де соғыс естен шықпайды…
Жасым 87-ге келсе де газет-журнал оқып, теледидар көріп уақытымды өткіземін. Рақымжан Қошқарбаев жайында кейінгі кезде көп айтылып, көп жазылып та жатыр. Астанамызда жаңа көшеге аты берілді. Қатты қуандым. Атсалысқан азаматтарға, Үкімет басшыларына соғыс ардагерлері атынан шын көңілден ризашылығымды білдіріп, үлкен рахметімді айтқым келеді.
Өткен жылдың қазан айында «Егемен Қазақстан» газетінде жарияланған журналист Анар Төлеуханқызының, соғыс ардагері Кәметай Тоқабайұлының, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі Әлібек Сәтбаевтың «Хас батырдың ескерткіші қайда?» атты мақалаларын оқып, ойға қалдым. Көз алдымнан отты күндер күні кешегідей өтіп мазалай берген соң, өз тілегімді де қосып, хат жазайын деп ой түйдім. Сөйтіп, ақсақалдығымды алға салып, апыр-ай, Рақымжан рухынан қашанғы ұялмай жүре береміз деп налыдым. Ойлап отырсам, өмір деген қас-қағымдай ғана сәт екен. Жылжып, жылыстап, бір күнгідей болмай өте шығады. Ұрпақтар ауысқанымен, бабалар жасаған ерлік іс өлмейді. Осынау ұлан-байтақ жерді бізге еншілеген батырлар есімі – Қанжығалы Бөгенбай, Қаракерей Қабанбай, Шапырашты Наурызбай, Шақшақ Жәнібек, Салқам Жәңгір, Абылай, Кенесары хандардың ерлік дастандары талай буынды тамсандырып келеді емес пе?!
1945 жылдың 2 мамыры бүгінгідей көз алдымда. Германия жеңілгенін мойындап, көп ұлттан құрылған жауынгерлер құшақтасып, мәз-мәйрам болдық. Ертеңінде: «Рейхстагқа алғаш ту тіккен қазақ жігіті екен» деген хабар естідік. Сол сәтте Рақымжан арқылы өзімнің де осы ұлттың өкілі екендігіме мақтанатындай сәт туды. Қаруластарым мені де құттықтап жатты.
Біз арын алау етіп, жанын жалау етіп жауға қарсы аттанған өз мақтаныштарымызға деген құрметімізді еш кемітуге тиіс емеспіз. Олардың рухына тағзым етіп, ерлік істерін кейінгі жастарға үлгі ету парыз. Рақымжандай ұл күнде тумайды. Оның адам сенгісіз қиындықты кешіп өтіп, 360 метр жерді 7 сағатта өмір мен өлім арасында жер бауырлап, жылжып барып Рейхстаг қабырғасына ту тігуі шексіз батырлық, көзсіз ерлік. Ондай істі ұмытуға ар бармауы тиіс деп білемін. Қайта Астана ғана емес, өзге де қалаларда көшелерге есімі беріліп, тас тұғырда бейнесі қасқайып тұрса жас буынға үлгі емес пе? Өнегелі іс жасау үшін қан майдан қажет емес. Кешегі жасалған ерлікті бағалауды көрсетумен-ақ өнегелі тірлік жасауға болады.
Өміріне риза, еңбегінің зейнетін көріп, балаларымен немере-шөберелерінің аялағанына тойып отырған, бір әулет қана емес, ел қадірінен де құралақан емес ақсақалмын. Тәубе. Бірақ, бір арман-тілегім бар деп айтсам артық болмас. Менің тілегім – Рақымжан Қошқарбаевқа еліміздің бас қаласында ескерткіш орнатылғанын көру. Батырдың ескерткішіне немере-шөберелерімді алып барып, олар гүл шоқтарын қойса деймін. «Өлі риза болмай, тірі байымайды», деген сөз бекер айтылмаса керек.
Нүриден ЖИҒАНШИН,
соғыс ардагері.
АСТАНА.
––––––––
Суретте: Р.Қошқарбаев.
