Алайда ашығын айтайық, аталған талапқа мойынсұнып жатқандар аз. Өйткені жоғарыда аталған орындарда небір көлік біткен иін тіресіп тұрады. Жалпы, тек ол орындарда ғана емес, түрлі халыққа қызмет көрсету мекемелерінің, дүкендердің, әкімдік ғимараттарының, т.б. қоғамдық орындардың алдында көлік қоюға бос орын болмайды. Ал солардың арасында, ең жайлы да жақын орындарда мүгедек жүргізушілердің көлігін қоюына рұқсат етілген жерлер жоғарыда аталған заңмен белгіленеді. Адамдар заңнан аттамасын деп көзге көрінер тұсқа арнайы белгі де ілінеді. Бірақ заңның бұл пәрменінен айылын жия қоятын жүргізушілер аз. Шын мәніндегі мүгедек жүргізушілер үшін ол жерде орын табылмайды.
Оның себебін жұрттың бірі көлік жүргізушілердің мәдениетсіздігінен десе, енді бірі көше біткенді тарылтып, ғимараттарды іркес-тіркес салған биліктен көреді. Сосын біреулері амалсыз «нар тәуекелге» барса, біреулері әдейі біле тұра тыйым салынған орынға көлігін қояды екен. Мұндай құқық бұзушылықтың салдары бар екендігін айтқанымызда кейбір жүргізушілер, айыппұл төлеуге тиісті екенін білсе де, әйтеуір бір сылтау тауып, құқық қорғаушылардан құтылып кететіндігін жасырмады. Мәселен, басқа жерді айтпағанда, қалалық әкімдіктің тура қарсы тарапында мүгедектер көлігіне арналған үш-төрт орын бар. Байқасаңыз, мұнда мүгедектікті білдіретін белгісі жоқ көліктер тұрады. Ал сол маңайда үнемі жүретін жол-көлік полициясы қызметкерінен неге бұлай деп сұрасақ, айтатындары: «Олардың көбі мүгедектік куәліктерін көлік әйнегінен көрінетіндей етіп ішінде қалдырады» дейді. Бірақ ондай көліктер көбіне мүгедек адамның атында емес, сол көлікті жүргізетін жүргізушінің атында болып шығады. Мұндай жағдайда көлік мүгедектерге рұқсат етілген жерде қалдырылса, заң бұзғандық емес пе?
Демек, біздің айтайын дегеніміз, бізде заң осал ма, әлде сол заң орындалмай ма? Негізінде заң орындалмайды емес, оны орындауға ықылас жоқ. АҚШ-та бір әйел жүргізуші анасын аурухана алдына түсіру үшін мүгедек жүргізушілерге арналған орынға көлігін тоқтатады. Артынша оған полиция жетіп келіп, жүргізушіден мүгедексіз бе деп сұрайды. Әйел не себепті тоқтағанын айтады. Полиция заң бойынша бұл жерге тек мүгедектігі бар жүргізушіге ғана тоқтауға рұқсат етілгенін айтып, оған лезде айыппұл жазып береді. Жүргізуші әйел шыр-пыр болып, бір-екі секундқа ғана аялдадым ғой, енді міне жүргелі жатырмын деп зар қақса да, заңның орындалуын талап еткен полиция айтқанынан қайтпады. «Заң бойынша бұл жерге мүгедек жүргізушіден басқаға тоқтауға болмайды. Ал сіз тоқтадыңыз. Енді заң бойынша айыппұл төлейсіз» дейді. Оларда айыппұлдың бағасы өте жоғары екенін ескерсек, жүргізуші әйел ендігәрі ешуақытта заңды бұзбау керек екенін естен шығармасы анық. Ал бір жап-жас жүргізуші қыз мүгедектік белгіні көлік ішіне қойып алып, мүгедек жүргізушілерге арналған орында тұрады. Оған келген полиция қызметкеріне жүргізуші қыз өзінің мүгедек анасының дүкенге кіріп кеткенін, соны күтіп тұрғанын айтады. Полиция жүргізушіден дүкенге бірге барып, анасымен кездестіруін сұрайды. Содан ақыр аяғында жас қыздың айтқаны өтірік болып шығады. Сол арада жүргізуші қызға екі айыппұл салады: бірі – мүгедектігі болмаса да мүгедектік белгіні жалған пайдаланғаны үшін, екіншісі – мүгедек жүргізушілерге арналған орынға тұрғаны үшін. Екі айыппұлдың да құны орасан екен, жүргізуші қыз опынғаннан бармағын тістеді.
Мұндай заңды шаралардан кейін жүргізушілердің дені заңнан аттамасы анық. Сондықтан қашанда жүргізушілер жолдан таймас үшін құқық қорғаушылар заңның орындалуын қатаң талап етсе, жөн болар еді. Сонда Мөңке би айтқандай, «Аяз би әлін біліп, құмырсқа жолын білер» еді.
