Сенат жұмысы жоғары нәтижемен қорытындыланды

Әлеуметтік бюджеттің әлеуеті зор

Жалпы отырыс жоғарғы па­ла­таға Шымкент қаласынан сай­ланған Айгүл Қапбарованың ант беру рәсімімен басталды. Жаңа сена­тор оң қолын Конституцияға қойып: «Қазақстан халқына адал қызмет етуге, Қазақстан Респуб­ли­касының тұтастығы мен тәуел­сіздігін нығайтуға, оның Конс­ти­туциясы мен заңдарына қатаң бағы­нуға, депутаттың өзіме жүк­тел­ген мәртебелі міндеттерін адал атқаруға ант етемін!», деді. Сонан соң А.Қапбарова өзінің өтініші бойынша Сенаттың Әлеуметтік-мәдени даму және ғылым тұрақты комитетінің мүшесі болып сайланды.

А.Қапбарованың жұмыс бары­сында антына адал болаты­ны­на сенім білдірген Сенат Төр­ағасы күн тәртібіндегі заң жоба­сы бойынша баяндама жасау кезе­гін Ұлттық экономика минис­тр­і­не берді. Министр Руслан Дә­ле­нов еліміздің әлеуметтік-эко­но­микалық дамуының болжамды көрсеткіштері жайында баяндады. Оның айтуынша, болжамды көрсеткіштер өсімі өнеркәсіпте – 1,6 пайыз, ауыл шаруашылығында – 6,2 пайыз, құрылыста – 3,7 пайыз және сау­дада 4,3 пайыз болады. Ал экспорт – 54,4 млрд АҚШ доллары, импорт 32,9 млрд АҚШ доллары көлемінде болжанады.

Өз кезегінде Премьер-Ми­нис­­тр­дің бірінші орынбасары – Қаржы министрі Әлихан Смайы­лов жоғарыда аталған заң жо­басының Мемлекет басшысының өзекті әлеу­меттік мәселелерді шешу ту­ралы тапсырмасына сәй­кес 2019 жылға арналған бюд­жетті нақ­ты­лау керектігін атап өтті. Осыған байланысты бюд­жеттің шығыс бөлігін нақтылау үш бағыт бойынша жүзеге асырылады. Біріншісі – халықтың тұтынушылық несиелері бойынша борыш жүктемесін азайту. Бұл мақсатқа 89,2 млрд теңге қа­растырылған. Екіншісі – жұ­мыспен қамту, аз қамтылған көп­ балалы отбасылар мен жастарды қолдау бойынша пәрменді шара­ларды кеңейту және күшейту. Бұл салаға 138,6 млрд теңге бөлу көз­делген.

Үшіншісі – Үкімет резервін 72,2 млрд теңгеге ұлғайту бағыты.

– Аталған қаражаттың бір бө­лі­гі Арыс қаласындағы төтенше жағ­­дайдың салдарларын жоюға ба­ғыт­талатын болады, – деді Ә.Сма­йылов.

Жалпы отырыс барысында Ұлттық банк төрағасы Ерболат До­­саев сенаторларға еліміздің ақ­ша-несие саясаты бойынша көр­сет­кіш­тері туралы баяндап берді.

Арысты қалпына келтіру – елдік мәселе

Сенатор Әли Бектаев жалпы отырыстағы негізгі баян­да­ма­шыларға Арыс қаласындағы нысандарды, тұрғын жайларды қалпына келтіруге, сондай-ақ басқа да қалпына келтіру жұ­мыс­тарына бағытталған қаржы көздерін айтып беруді сұрады. Бұл сауал бойынша Премьер-Министрдің бірінші орынбасары – Қаржы министрі Әлихан Смайылов Арыс қаласына қажетті қаржы бойынша алдын ала есептеулерді жария етті.

– Арыс қаласы бойынша 1 шіл­­дедегі алдын ала есептеулерге сәй­кес төтенше жағдайдың салдарын жоюға 34,5 млрд теңге керек. Со­ның ішінде әрбір тұрғынға 100 мың теңге мөлшерінде ақшалай өтем­ақы төлеу үшін 4,5 млрд теңге қа­­растырылған. Оған қоса, Үкі­мет ре­­зервінен 2 млрд теңгеге, Түр­кіс­тан облысы бюджетінен 1 млрд тең­­геге және қайырымдылық кө­мек есебінен 1,5 млрд теңгеге қар­жы­­­­ландырылады, – деді Ә.Смайы­лов.

Оның айтуынша, Арыста 7 709 тұрғын үйді қалпына келтіру қажет. Оның ішінде қираған 49 үй бар. Оларға 19,2 млрд теңге керек. Оның 50 пайызы басқа өңірлердің бюджеті есебінен болады, ал қалған 50 пайызы Үкімет резервінен бөлінеді. Сонымен қатар 66 әлеуметтік нысанды қалпына келтіруге 7 млрд теңге керек. Бұл тұрғыда 54 білім беру, 8 денсаулық сақтау, 4 спорт нысаны қамтылады. Оның 6 млрд теңгесін «Самұрық-Қазына» қоры бөледі және 1 млрд теңге бизнес қауымдастықтан келеді.

– Үкімет резервінен сумен және электр қуатымен, жылумен жаб­дықтау инфрақұрылымын жөндеу үшін 2,2 млрд теңге бөлінеді. 34 әкімшілік ғимарат үшін 1,7 млрд теңге керек, ол да Үкімет резервінен бөлінеді. Нәтижесінде, Үкімет резервінен 15,5 млрд теңге, жергілікті бюджеттерден 10,6 млрд теңге, «Самұрық-Қазына» қо­ры­нан 6 млрд теңге, демеушілік және қайырымдылық көмек есе­бі­нен 2,5 млрд теңге жоспарланып отыр. Дегенмен, барлық тексе­ру жә­не есептеу жұмыстары аяқ­тал­ған­нан кейін, бұл цифрлар өзгеруі мүм­кін, – деп түсіндірді министр.

Сонымен бірге Арыс қала­сының шағын және орта бизнесі үшін «Бәйтерек» холдингі тара­пынан алты айлық жеңілдік ке­зеңі­мен 48 айға дейін бір пайыз мөл­шерлеме бойынша 5 млн тең­геге дейін жеңілдік несие бе­рі­­леді.

83 заң қабылданды

Бұл Сенаттың кезекті сес­сия­сының соңғы жалпы отырысы бол­ғандықтан Сенат Төрағасы жоғарғы палатаның жұмысының қорытындыларын жариялады.

Д.Назарбаева сессия бары­сын­да Сенаттың ауқымды жұмы­сы қар­қынды әрі нәтижелі болға­нын, осы кезеңде 83 маңызды заң жобасы жан-жақты пысықталып, қа­был­данғанын, қабылданған заң­дар мемлекеттің әлеуметтік мін­дет­­темелерін орындауға, эконо­ми­каның жекелеген сектор­лар­ын­дағы жағдайды жақсартуға бағыт­талғанын, Елбасының «Қа­зақ­­стандықтардың әл-ауқаты­ның өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арт­тыру» Жолдауын іске асыруды заңнамалық қамтамасыз ету Се­­нат­тың күн тәртібінің негізгі ба­ғы­ты болғанын, сессияда сена­тор­­лар Үкіметке жүзден астам де­­пу­­тат­тық сауал жолдағанын атап өтті.

– Жалпы мемлекеттік бағ­дар­­­ламалар мен Парламент қа­­был­­даған заңдардың орындалуы ұдайы депутаттардың бақы­­лауында болды. Сенатта мәс­ли­хат хатшыларымен арнайы кездесу ұйымдастырылды. Ал­дағы уа­қытта Кеңес жергілікті өзін өзі басқаруды жетілдіру мен өңір­лік дамудың өзекті мәсе­ле­лері бо­йынша тұрақты жұ­мыс жүргізетін болады. Соны­мен қатар Сенаттағы «Өңір» де­­пу­таттық тобының бел­сенді жұ­мысын атап өткен жөн. Әріп­тес­теріміздің ұсынысы бойынша жаңа консультативтік-кеңес­ші орган – Бюджет заң­на­масын же­тілдіру жөніндегі ке­ңес құрылды, – деді Сенат Төр­ағасы.

Д.Назарбаева елімізде 9 мау­сымда өткен кезектен тыс прези­денттік сайлауда Қасым-Жо­март Тоқаевтың айқын басым­дықпен жеңіске жеткенін және Президенттің басты үш қағидаға негізделген – Елбасы саясатының сабақтастығына, Әділеттілік және Өрлеу бағдарламасына халық тарапынан зор қолдау болғанына тоқталды.

– Бұл тарихи масштабтағы оқиға. Ол біздің еліміздің экономикасына, саяси жүйесіне және қоғамдық қатынастар дамуының жаңа кезеңдеріне жол ашады. Президент Тоқаев: «Біздің мемлекеттік биліктің формуласы: мықты, өкілетті – Президент, ықпалды, қабілетті – Парламент, халыққа есеп беретін – Үкімет» – дегенді айтты. Біз Президенттің ықпалды Парламент пен халық алдында есеп беретін Үкімет деген сөздерін іс-әрекет жасау жөніндегі нұсқаулық деп түсінеміз, – деп атап өтті Сенат Төрағасы.

Д.Назарбаева, одан әрі Пре­зидент Қ.Тоқаевтың тапсырмаларын ескере отырып, 2019 жылға арналған Сенаттың жұ­мыс жоспарын түзетуге, қажет болса, заң жобаларын әзірлеу мен қабылдауға бастамашылық жасауға, заңдардың орындалуын қадағалау үшін Үкімет мү­ше­лерінің өз қызметі туралы есеп­терін тыңдау рәсімдерін толық көлемде пайдалануға, өзекті және резонанстық мәселелер бойынша парламенттік тыңдауды жиі өткізуге, аймақтармен жүйелі негізде маңызды мәселелер бо­йын­ша жұмыс жүргізуге, сена­тор­ларға аймақтарды аралап, жергілікті мәс­лихаттармен және қоғамдық ұйымдармен жұмыс істеуді жос­парлауға, Сенат­тың қызметін барынша жария және ашық түрде жүзеге асыру­ға, қа­былданған заң­дар­дың сапа­сын арттыру үшін Се­натта ау­қым­ды сарапшылар пулын құруға ба­сымдық берілетінін атап өтті.

– Маусым айының басында Сенатта сөйлеген сөзінде біздің Құрметті Сенатор-Елбасы: «Біз бәріміз бір миссияны – елдің игілігі үшін қызмет етуді жүзеге асы­рып жүрміз», деді. Біздің Құр­метті Се­на­тормен кездесуге, кеңес алуға және палата отырыс­тарына қаты­суға шақыруға мүм­кіндігіміз бар. Біз үшін бұл үлкен құрмет пен жа­уап­кер­шілік, – деген Д.Назар­баева әріп­тестеріне табысты жұ­мыс­тары үшін риза­шылығын білдірді.

Сессияның жұмысы аяқтал­­ған­мен, депутаттардың қыз­меті жалғасатын болады. Сена­тор­­лар парламенттік каникул кезе­­ңінде өңірлерде жергілікті тұр­ғын­дармен кездесіп, олардың ой-пі­кір­лерін, ұсыныстарын жинақ­тайды.

Жалпы отырыс соңында бір топ депутатқа ТМД Парламентаралық Ассамблеясының жоғары марапаттары тапсырылды.