«Тұрғын үй шаруашылығын жаңғырту» бағдарламасы аясында 2011-2018 жылдар аралығында 166 үй ғана қалпына келтірілген. Күрделі жөндеуді қажет ететін баспаналардың үлесі бар-жоғы 27,5-ден, 17,3 пайызға азайған. Ал аталған бағдарламаны республикалық қазынадан қаржыландыру тоқтатылғаннан бері соңғы екі жарым жылдың ішінде тоғыз үй ғана жөнделген. Облыс басшысы Құмар Ақсақалов қала активіне жаңа әкімді таныстырғанда осы мәселеге арнайы тоқталып, апатты үйлерді сүру басты міндеттердің бірі болып табылатынын атап көрсеткен болатын. «Соңғы үш жылда құрылыс көлемі 30,5 пайызға ұлғайды. Осы қарқынды төмендетпеуіміз керек. Біз ескі үйлердің орнына жаңасын салып, тұрғындардың әлеуметтік сұранысын шешу үрдісін жүйелі түрде жалғастырамыз. Қазір 600 үй сүріліп, 2 мыңнан астам пәтер салынып жатыр. Былтыр 3 апатты үй құлатылса, биыл 17 апатты үйдің төртеуі сүріледі. 17-18 қабатты үйлер тұрғызылып, «7-20-25» бағдарламасы бойынша 542 пәтер пайдалануға беріледі. 2007 жылы қабылданған шаhардың бас жоспарында қазіргі уақыт талаптары ескерілмеген. «Копай» шағын ауданы мүлдем көрсетілмеген. Ондағы жағдай мәз емес, еш сын көтермейді. Ол жақты да құрылыс алаңына айналдырып, коммуникациялар жүйесін тартатын кез келді. Облыс орталығын сәнді де көрікті қала ету әркез басты назарда ұсталынады», деді өңір басшысы.
Облыс әкімінің бастамасымен көпқабатты тұрғын үйлер мен әлеуметтік нысандар құрылысын дамыту тұжырымдамасы бекітіліп, бұл бағытта көп іс тындырылды. Бұған жаппай құрылыс және даму аймағына айналған «Жас өркен» шағын ауданын айтсақ та жеткілікті. Бұған дейін «ДСР» деген лақап атауға ие қаланың «бас қақпасы» аумағында негізінен ескі үлгідегі жер үйлер көп шоғырланған еді. Қазір бұл маң адам танымастай өзгерген. Оңтүстік жақ кіреберістегі айналма жол бойына биіктігі 14 метрге жететін Қожаберген жырау бабамыздың еңселі ескерткіші орнатылды. Әмбебап спорт және оқушылар сарайлары, халықаралық стандарттарға негізделген теннис орталығы тұрғызылды. Жергілікті қазынадан бөлінген қаражат есебінен 635 ескі үй мен өткен ғасырдың 40-50-ші жылдары тұрғызылған нысандар сүріліп, 140 мың шаршы метр болатын 2500 пәтерлік 10 көпқабатты тұрғын үй, заманауи ғимараттар салу жоспарланған. Қоңыр күзге таман іске қосылатын 500 орындық қазақ театрының сәулеті неоклассика стилінде болмақ. Онда осы заманғы трендтер мен классика әдемі үйлесім тапқан.
Сол сияқты «Береке», «Солнечный», «Орман», «Юбилейный» шағын аудандары да екпінді құрылыс алаңына айналады. Бұл жөнінде Петропавл қаласының бас жоспарын әзірлеуге кіріскен «Градкомплекс» ЖШС-нің директоры Нұрбек Әужанов әкімдіктің кеңейтілген отырысында баяндап берді. Болжам бойынша 2035 жылға таман шаhар тұрғындарының саны 250-260 мыңға жетуі ықтимал. Осы себепті облыс орталығының шекарасын кеңейткеннен гөрі қазіргі аумағын тиімді пайдаланудың маңызы зор. Ол қала ішінде орналасқан ескі үйлерді сүріп, лайықты нысандар салу, бос тұрған өнеркәсіп аумақтарын спорт залдарына, мәдени-демалыс және сауда орындарына беруді ұсынды. Облыс басшысы бас жоспарды тиянақты дайындау қажеттігін ескертіп, бірқатар түзетулер енгізді. Қаланың аумағын тарылтып алмауды тиісті мекеме басшыларына жүктеді. Алты шағын ауданда құрылыс жұмыстары қарқынды түрде жалғасатын болып шешілді. Ел ішінде «Копай» атанып кеткен шағын ауданға жаңа ат беріліп, 130-ға жуық үй бұзылады. Сөйтіп, 40 гектар аумақта тұрғын үйлермен қатар мектеп, балабақша бой көтереді. «Шығыс» шағын ауданында 500 науқасқа лайықталған көп салалы аурухана, оның жанында көпқабатты тұрғын үйлер мен дәрігерлердің екі жатақханасы, ал қаланың қақ ортасында 900 орынды мектеп пен 280 орынды балабақша сап түзейді.
Нұрсұлтан Назарбаев пен Аяған Шәжімбаев көшелері қиылысқан учаскеде ескі баспаналар бұзылып, тұрғындар жайлы пәтерлерге ие болды. Жалпы қаланың орталық бөлігіндегі жеке секторда шаhардың көркін қашырып тұрған үйлерді бұзу, сәулетті де еңселі ғимараттар тұрғызу бағдарламасы аясында 30 шақты ескі баспананы сүріп тастау жоспарланған. Апатты үйлердің бірқатары Первомай көшесі бойында тіркелген. Осы жерде жалдамалы-коммуналдық екі зәулім үй тұрғызылады. Әрқайсысы – 93 пәтерлік. Оларға бірінші кезекте көп балалы отбасылар мен аз қамтылған жандар қоныстанады. Шаhардағы ең көне Потанин көшесін де ауқымды өзгерістер күтіп тұр. Атап айтқанда, «Ойқала» шағын ауданында ашық аспан астындағы музей жасалып, өзгеше нақышпен безендіріледі. Иесіз қалған ғимараттардың бірін жеке кәсіпкер Андрей Исаков меншігіне алыпты. Ондағы ойы жалпы аумағы 27 мың шаршы метр нысанды қалпына келтіруге 1,5 миллиард теңге жұмсап, «Семейный» сауда, ойын-сауық орталығын ашпақ. Ескі үйлерді сүрумен айналысып жүрген Валерий Дорощенко жетекшілік ететін компания «Жұлдыз» шағын ауданының жобалық-сметалық құжаттарын әзірлеп қойыпты. Бүгінде Петропавл қаласында 17 үй апаттық деп танылған. Сөйтіп ескі шағын аудандардың жаңа тынысы ашылып, өзгеше кейіпке енеді. Зәулім баспаналардың бірінші қабатында әсемдік салондары, балалар орталығы орналасады. Аулаларды абаттандыруға, көшелерді кеңейтуге, демалыс аймағын жасауға қомақты қаражат қарастырылған.
Жатақханаларда студенттерге орын жетіспеушілік мәселесі біртіндеп шешімін табатын күн де алыс емес. М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінде бүгінгі таңда 7 мыңнан астам студент білім алса, жартысына жуығы басқа аймақтардан келген. Олардың екі мыңдайы жатын орынға мұқтаж. Біржарым мыңдай студент туыстарының үйінде тұруына болмаса пәтер жалдауына тура келеді. Елбасының «5 әлеуметтік бастамасы» шеңберінде әкімдік мәселені университет басшылығымен бірге талқылап, жеке инвесторлар тартуға уағдаласқан. Қалталы қаржыгерлер 280 орынды жатақхананы қайтадан қалпына келтіріпті. Жаңа оқу жылында 330 орынды тағы бір жатын орын ашылады. Сөйтіп, орын тапшылығы 34 пайызға дейін азаяды. Жеке инвестор Денис Бернат 4 жатақхана тұрғызуды өз міндетіне алған. Тұтастай алғанда, облыс аумағында 2022 жылға дейін 2262 студентке арналған 5 жатақхана тұрғызылмақ.
Өңірде демографиялық ахуалды реттеу, мамандар тапшылығын жою мақсатымен қабылданған мемлекеттік бағдарлама жүзеге асырылғалы 900-ден астам отбасы көшіп келіп, түрлі әлеуметтік қолдауларға ие болды. Қазір олардың басым көпшілігі ауылшаруашылық, білім, денсаулық, мәдениет, кәсіпкерлік салаларында еңбек етеді. Биыл экономикалық белсенділігі жоғары 150 елді мекенге 2,5 мың адамды қоныстандыру ойластырылған. Өңір басшысының күнгей жақтардан көшіп келген ағайындар үшін 3 мың коттедж салу туралы ұсынысына орта және шағын бизнес өкілдері де белсене қатысуға ниет білдіріп отыр. 3-4 баласы бар дәрігер, агроном, тракторшы, комбайншы мамандығын иеленген жас отбасыларға жайлы баспаналардың кілті бірден тапсырылады.
Тек қана облыс орталығын көркейту жұмыстарына 38 миллиард теңге бағытталғанын ескерсек, оның қомақты бөлігі тозығы жеткен үйлерді жаңғыртуға, жаңа шағын аудандарды көркейтуге жұмсалатын болады.
Солтүстік Қазақстан облысы
