Қазақ қай заманда да әйелді отбасының ұйытқысы санап, берекесі деп білген. Себебі ұлтты тәрбиелейтін осы қыз-келіншектеріміз. Бірақ олардың ішкі қажеттіліктері мен жан дүниесінің қалауына ер-азаматтарымыз қарсы келіп жатады. «Әйелдің орны ошақ қасы» деген сынды рухани кедергілер әлі де бар. Отбасындағы теңдік бірінші сол әулеттегі әйелге көрсетілетін құрмет, сыйластықтан басталуы тиіс. Әттеген-айы, көптеген отбасында әйелдің ішкі дүниесіндегі қажеттілікпен, көзқарасымен, ойымен санаспайды. Ер-азаматтар тарапынан психологиялық зәбір көретін келіншектердің саны да баршылық. Тіпті кейбір отбасыларда әйелін тек туыс-туғанымен ғана араластыратын жағдайлар кездеседі. Ойын айтуға тыйым салып, орнын көрсетумен келе жатқан азаматтар да, өкінішке қарай бар.
Одан кейінгі ең өзекті мәселе, ер-азаматтарымыздың тапқан табысын әйелінің қолына ұстатпауы. Бұл да отбасындағы түрлі ұрыс-керістің негізгі себебі. Әйелді кемсітудің бір түрі. Ақша кімде болса, билік те соның қолында деген шала қағиданы ұстанатын ер-азаматтар бар. Соның салдарынан ажырасып жатқан жастар да жетерлік. Ғасырлар бойы үйдің асыраушысы – ер адам, ал ерінің тауып әкелгенін ұқсатып, іске асырушы, жаратушы – әйел адам деген түсінік қалыптасты. «Ер адам – түздікі, әйел адам – үйдікі» деген сөз соның айғағы.
Ене мен келін арасындағы байланыс та маңызды. Қыз-келіншектер енелері тарапынан да қолдау көрмей жатады. Ұлттық танымымызда ене мен келін арасындағы сыйластық ерекше орын алады. Күнделікті тұрмыста, бала тәрбиесінде қыз-келіншектерге енелерінің бағыт-бағдары керек-ақ. Ер-азаматты ғана емес, келіннің де мәртебесін арттырып, қолдауын көбейтсе әйелдеріміздің көңілі тыныш, еңбегі жемісті болар еді.
Бүгінгі таңдағы ең өзекті мәселенің бірі – тұрмыстық зорлық-зомбылық. Мыңдаған қыздарымыз күнде зомбылық құрбаны болып жатыр. Біріккен Ұлттар Ұйымының 2017 жылғы мәліметтері бойынша әлемдегі әр үшінші әйел зорлық-зомбылыққа ұшырайды. Әйелдің табиғаты әлсіз. Түк істемеді дегеннің өзінде ер адам жай ғана қол жұмсай алады. Ал бұл әйелдің жанын жаралап, еңсесін басатынын ескермейміз. Өмірге көзқарасын өзгертіп, арманынан айырады.
Бүгінде заң, құқық тарапынан ер мен әйелдің арасында теңдік бар. Ол тұрғыда түрлі дүние жасалып та жатыр. Қыз-келіншектеріміздің сұрайтын теңдігі – ішкі, рухани, жан дүниенің теңдігі, ер-азаматтардың әр істе «сенің қолыңнан келеді» деп қолдау көрсетуі. Өкінішке қарай, әйелдеріміз сол қолдауға зәру. Ерлердің санасы өзгеріп, қыз-келіншектерге танытар мәдениеті өссе әйел тау қопаруға дайын. Жұмысына да, отбасының шаруасына да, бала тәрбиесіне де қыз-келіншектер үлгереді. «Әйел – қырық жанды» деп дана халқымыз бекер айтпаған. Отбасын сақтауға келген кезде де әйелдердің төзімділігі, көмбістігі, шыдамдылығы жеңіп жатады.
Зерттеулер қыз-келіншектердің бәсекеге қабілетті, жұмысына тиянақты, үнемі ізденіс үстінде жүретінін дәлелдеген. Әсіресе, нәзік жандылардың жаңалыққа құмарлығы кәсіпкерліктің түрлі саласында оң нәтиже беріп отыр. Соның нәтижесінде елімізде бизнестегі әйелдер үлесі 50%-дан асты. Мекеме басшылары, жергілікті билік органдары қыздарымыздың еңбекке ұмтылысын баспай, кез келген сұрағына қолдау танытса қоғамда да өзгеріс болар еді. Себебі көп аналарымыз, әйелдеріміз жұмыс тарапынан, әлеуметтік мәселелері бойынша билік өкілдерінен жауап ала алмай жатады. Оларға әлсіз топ өкілі ретінде қарауды қойып, сұрақтарының жауабын табуға көмектессе әйелдің де қоғамдағы мәртебесі артып, беделі көтеріледі.
Отбасындағы берекенің орнауы, рухани теңдіктің көрініс табуы әйел мен ер-азаматтың ғана емес, ұрпақтың тәрбиесіне де оң әсер етеді. «Бір жылын ойлаған ел бидай, он жылын ойлаған ел жеміс ағашын, мәңгілігін ойлаған ел ұрпағының жүрегіне ізгіліктің дәнін егеді» деген халық даналығы бар. Ал ізгілік отбасынан басталады. Отбасындағы мейірім, шаттық, жылылықты бойына сіңірген баланың болашағы жарқын, еліне берері мол болмақ. Ғабит Мүсірепов айтқандай, «Қазақ әйелі аз ғана жәрдем бергеніңді ұмытпайды, тезірек еселеп қайтаруға тырысады». Әйелге көрсетілген қолдау, күллі қоғамды өзгертуге септігін тигізері анық.
Қаракөз СҮЛЕЙМЕНОВА,
Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның мүшесі, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері
