Бюджеттің толықтырылған жобасын таныстырған Қаржы министрінің орынбасары Берік Шолпанқұлов мұны Ауыл шаруашылығы министрлігінің бір қағаздарды уақытында бермегенін, сөйтіп сараптама жасалмағанын, оның сол себепті субсидияның қажеттігін дәлелдей алмағандығын айтты. Бірақ бұл сыныққа сылтау екені көрініп тұр. Өйткені талқылауға қатысып отырған Ауыл шаруашылығы министрінің бірінші орынбасары Айдарбек Сапаров тиісті қағаздардың бәрі уақытында берілгенін айтты.
Қысқасы, бұл жаңалықтан кейін жер-жердегі басшылықтың шаруаларға субсидия беріледі деп мал өсіруге жұмылдырған, сөйтіп ет пен сүт өндірісін ұлғайтамыз, азық-түлік қауіпсіздігін күшейтеміз деген ниеттері адыра қалды. «Маған мал өсіресің, 30 өгізше сатып алуға субсидия береміз деп қора салуға мәжбүрлеген еді. Енді оны бермейтін болса, мен мал бағумен айналыспаймын, егінімді өсіріп жүре беремін. Маған сол да жетеді», дейді Жамбыл ауданында екі жарым мың гектар жерге астық егіп жүрген шаруа Е.Сарымсақов.
Әрине астық өсіру мал өсіруге қарағанда жеңілдеу. Көктемде тұқым сеуіп тастасаң, жазда арамшөптен бір тазартып, күзде бұйырғанын орып аласың. Сондықтан бірнеше мың гектарды жалға алған солтүстіктің шаруалары мен фермерлері негізінен астық өсірумен ғана айналысып келеді. Тек астық өсірумен айналысса да тамағы тоқ, қалтасы толық болары сөзсіз. Кезінде шаруаларға ұланғайыр жерді жалға бергенде жайылымдық жерді сол бағытта ғана қолданасың, 1000 гектар алсаң – 50 бас, 2000 гектар алсаң – 100 бас мал өсіру керек деген сияқты талап болған жоқ. Ондай талап заңда қарастырылмаған еді.
Алайда ет пен сүт өндірісі азайып бара жатқанына алаңдаған Үкімет 2018 жылдан бері мал шаруашылығын, оның ішінде етті ірі қараны молайту бағдарламасын қабылдағаны мәлім. Осының нәтижесінде мал бағатындарға субсидия беріліп, облыстар мал басын аздап та болса көбейте бастаған. Енді сол жұмыс Қаржы министрлігінің шешімімен сап тыйылмақ. Осыған қарағанда бұл министрлік еттің сырттан әкелінгенін қолдайтын сияқты. Соның ішінде Қытайдың импортын қолдайды деп ойлап қалуға да болады. Өйткені жуырда ғана осы министрліктің Мемлекеттік кірістер комитеті төрағасының орынбасары Ө.Бейспеков басқарған делегация ҚХР өкілдерімен Қазақстан-Қытай шекарасында «Жасыл дәліз» ашу туралы келісім жасаған еді. Келісімде қазақстандық «Нұр жолы» мен қытайлық «Қорғас» шекаралық бекеттерінде Қытайдан Қазақстанға енгізілетін ауылшаруашылық өнімдерін жылдам өткізу шаралары қамтылған. Бұл онсыз да қаптап кеткен қытайдың тамақ өнімдері елімізде көбейе түседі деген сөз.
Әрине бұл келісімнің субсидияны қысқартуға қатысы болмауы да мүмкін. Алайда мал басын көбейтуге бағытталған субсидияның қысқартылғаны қытайлық импорттың көбейіп, отандық ет пен сүт өндірісін азайтуы әбден мүмкін.
Солтүстік Қазақстан облысы
