Конференция басталғанға дейін нейрохирургия орталығының дәрігерлері барлық тілек білдірушілерге кеңес берді, қан қысымын өлшеді, дене массасының индексін есептеді, инсульт қаупінің жеке есептеулерін жүргізді. Акцияға 120-дан астам адам қатысып, Ұлттық нейрохирургия орталығының жоғары дәрежелі мамандарына жеке денсаулық жағдайын тексерту мүмкіндігіне ие болды.
Жүрек-қан тамырларының аурулары (ЖҚА) әлемде адам өлімінің негізгі себебі болып отыр. ДДҰ ұсынған ақпаратқа сәйкес, 2016 жылы бұл сырқаттан 17,9 миллион адам қайтыс болды, яғни дүние жүзінде сол жылы қайтыс болған адам санының 31%-ын құрады. Осы адамдардың 85%-ы жүрек ұстамасы мен инсульт зардабынан қайтыс болған. Аурулардың басым көпшілігі табыс деңгейі төмен және орташа елдерде тіркелген: ЖҚА-дан қайтыс болған ерлер мен әйелдердің 80%-ы осы санаттағы елдердің тұрғындары. Бір үміттендіретіні – жүрек ұстамасы мен инсульттың 80%-ның алдын алуға болады. Негізгі профилактикалық шараларға, дұрыс тамақтану, күнделікті дене шынықтырумен айналысу, темекі өнімдері мен алкогольді шамаға сай тұтыну жатады. ЖҚА асқындырмау үшін қан қысымын, холестерин деңгейін тұрақты өлшеп тұрған жөн.
Ұлттық нейрохирургия орталығының басшысы Серік Ақшолақов: «Бүкіл әлемде ЖҚА қаупі күн санап артып келе жатқандықтан, халыққа қауіп факторлары туралы кеңінен насихаттауды және барлық деңгейлерде адрестік-бағдарланған әрі белсенді әрекет ету шараларын қабылдауды арттыру қажеттілігі де артып отыр. Саламатты өмір салтын насихаттау ұлттық деңгейде қазіргі заманғы тиімді әдістермен тұрақты түрде жүргізілуі тиіс. Өйткені бұл ғылыми дәлелденген факт. Еліміздің жалпы популяциясында халықтың аурушаңдығы мен өлім-жітімінің төмендеу нәтижесін саламатты өмір салтын насихаттау жөніндегі тиімді жұмыс үздіксіз бес жыл бойы жүргізілген соң ғана күтуге болады», деді.
Яғни, бұл Қазақстанда да белең алып отырған ахуал. Республикада жыл сайын 40 мыңнан астам адам инсульт алып, оның 5 мыңға жуығы алғашқы 10 күн ішінде қайтыс болады. Осы ретте, жынысы мен жасына қарай құрылымның талдауы барлық сырқаттардың 53%-ын ерлер, 47%-ын әйелдер құрайтынын көрсетті. Оның ішінде 41-ден бастап 60-қа дейінгі жас тобында сырқаттанудың ең жоғарғы көрсеткіші – 37%, одан кейінгі 61-ден 70-ке дейінгі жас тобы – 31%, 71 жастан бастап одан жоғары жас тобы – 28%, ал 16 мен 40 жас аралығы – 4% көрсеткішке ие болды. Осылайша ең әлеуметтік-белсенді және еңбекке қабілетті жастағы науқастар 68%-ды құрайды.
Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық көмекті ұйымдастыру департаментінің директоры Мағрипа Ембергенованың айтуынша, қан айналымы жүйесінің аурулары өлімнің жетекші себептерінің қатарына ғана емес, сонымен қатар халықтың медициналық көмекке жүгінуінің және ауруханаға жатқызудың ең жиі себептері болып саналады.
Денсаулық сақтау саласын дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған «Денсаулық» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде өңірлерде елдегі өлім-жітімнің және басқа да терапевтік аурулардың негізгі себептерінің бірі болып табылатын жүрек-қан тамырлары ауруы бар пациенттерге алдын алу, емдеу, диагностикалау және медициналық оңалтудың тиімді әдістері табысты енгізілді.
Интеграцияланған модельдерді енгізу мақсатында Денсаулық сақтау министрлігі жанынан босану және бала туу қызметінің тиімділігін арттыру, асқынған миокард инфаркты кезінде медициналық көмек көрсету және асқынған инсульттарды басқару, онкологиялық ауруларды басқару, жарақаттар кезінде медициналық көмек көрсету жөніндегі үйлестіру кеңесі құрылды. Денсаулық сақтау министрлігі Қазақстанда өткір инсульттарды басқарудың интеграцияланған моделін енгізу бойынша Жол картасын бекіту қажеттілігі туралы стратегиялық маңызды шешім қабылдады. Елімізде ЖҚА-ның даму қаупінің негізгі факторлары темекіні, алкогольді және тұзды шамадан тыс пайдалану, дене белсенділігінің төмен деңгейі, сондай-ақ халық арасында холестериннің жалпы деңгейінің жоғарылауы және артериялық қысымның жоғарылауы сияқты метаболикалық қауіп факторларының таралуы болып отыр. ДДҰ деректері бойынша Қазақстандағы мерзімінен бұрын өлім-жітім деңгейіне әсер ететін инфекциялық емес аурулардың көрсеткіші ДДҰ Еуропа аумағындағы елдер арасында ең жоғарғы көрсеткішке ие. Елдегі негізгі төрт инфекциялық емес аурудан (жүрек-қан тамырлары аурулары, диабет, обыр және созылмалы респираторлық аурулардан) болатын өлімнің жасқа байланысты стандартталған ерте өлім-жітім коэффициенті 2015 жылы 100 мың адамға шаққанда 486 адамды құрады. Ал ДДҰ Еуропалық аймағы бойынша орташа коэффициент – 100 мың адамға шаққанда 380 адам. 2015 жылы адамның өмірге келген соң күтілетін өмір сүру ұзақтығы 72 жасты құрады (ерлер үшін 67,5 және әйелдер үшін 76,4), бұл Еуропалық аймақ бойынша 77,9 жылдың орташа көрсеткішінен алты жылға аз.
ЖҚА-дан және басқа да жұқпалы емес аурулардан мезгілсіз өлім жағдайларын болдырмау барлық тартылған тараптардың ұлттық және жаһандық деңгейде бірлесіп күш-қимыл жасауын талап етеді. «75 жасқа дейінгі халықтың өлім-жітімін болдырмау көбінесе инсультке қарсы жүргізілген нәтижелі күреске байланысты болады. БҰҰ-ның 2015-2030 жылдарға арналған тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу үшін ДДҰ-ға қатысушы елдер, оның ішінде Қазақстан да 2030 жылға дейін өлім-жітімді 30%-ға азайту міндеттемесін алатыны туралы мәлімдеген. ДДҰ Қазақстанмен ынтымақтастықтың басым бағыттарының бірі ретінде инсульт ауруларын анықтауды қолдайды және қазақстандық серіктестерге барынша қолдау көрсете отырып, осы саладағы жұмысты жандандыру қажет деп санайды», деді ДДҰ-ның Қазақстандағы өкілдігінің басшысы, доктор Олег Честнов. Конференция кезінде ДДҰ Қазақстандағы өкілдігі мен Ұлттық нейрохирургия орталығы арасында «Ниеттестік туралы меморандумға» қол қойылуы аталған ынтымақтастықтың маңызды қадамдарының бірі болды. Бұл құжатта инсульттің алдын алу және емдеу, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы басқа да мәселелер бойынша бірлескен іс-шаралар өткізу көзделген.
