Иә, жақын жылдары жергілікті билік жұмысының тиімділігін бағалау жүйесі де енгізіліп қалар. Ал дәл қазіргі уақытта жергілікті билік халықпен қалай жұмыс істеп жатыр? Тұрғындар олардың жұмыстарын қалай бағалайды? Біз осы сауалдарға жауап іздеп көрген едік.
Есептік жиындар ел көңілінен шығып жүр ме?
Рас, бүгінгідей технологияның дамыған заманында әкімдерге халықпен, халыққа әкімдермен байланыс орнату аса бір қиын шаруа деуге келмес. Қазір халық әлеуметтік желі арқылы үйде отырып-ақ кез келген деңгейдегі басшыға өзін толғандырған сауалды қойып, жауабын да лезде алып жүр. Бұдан бөлек ауыл, аудан, қала және облыс әкімдері жылына бір мәрте халық алдында есеп береді. Бұл да тұрғындармен байланыс орнатудың, олардың мұң-мұқтажын, көңіл күйлерін білудің бір жолы. Алайда әкімдердің есеп беруіне байланысты ел арасында әртүрлі пікірлер айтылып жүр.
«Әкімдердің халық алдында есеп беру жүйесінің енгеніне 10 жылға таяп қалды. Бұл – өте қажет дүние. Алайда кейінгі кездері осыны ойыншыққа айналдырып жібергендейміз. Жиынға алдын ала дайындалған адамдар шақырылады. Қарапайым халық көбіне кіре алмай жатады немесе жиынның өтетінін білмей қалады. Әкім есебінде есікті айқара ашып тастап, сыймаған халық сыртта тыңдап тұрса қандай ғанибет! Біле білсек, халықтың шынайы пікірлері, ұтымды ұсыныстары осындай жиындарда айтылады.
Мемлекет басшысы билік қоғамдық ұйымдармен, азаматтық қоғам өкілдерімен тығыз байланыс жасау керектігін де үнемі айтып жүр. Алайда жергілікті жерлерде ара-тұра халықты әкімшілікке кіргізбей қою, болмаса арнайы уақытты, белгілі бір сағатты белгілеп, белгіленген мерзімде әкімнің өзінің келмей қалуы деген секілді фактілер тіркеліп жатады. «Әкімге жолығайын, мәселемді айтайын» деп көптен бері дайындалып, алтын уақытын бөліп келген тұрғын онымен кездесе алмай кетеді. Бұдан кейін ол жергілікті билік туралы қандай пікірде болады? Ертеңінде хатшысынан әлгі адамның аты-жөнін, мекен-жайын жазып алып: «Сіз менің қабылдауыма келген екенсіз, ол кезде мен болмай қалып едім. «Шаруаңызды өз аузыңыздан естиін», деп тұрғынның артынан үйіне арнайы іздеп барған әкімді өз басым әзірге көрген жоқпын. Осындай әкімдер көп болса, халықтың да жергілікті билікке деген сенімі арта түсер еді деп ойлаймын», дейді ұзақ жыл мемлекеттік қызметте болған, өңірде аудан, басқарма басшысы, облыс әкімінің орынбасары қызметтерін атқарған Түсіпхан Түсіпбеков.
«Мемлекеттік қызметкерлерге, жергілікті әкімдерге негізгі бағаны беретін халық» деп айтылғанымен қарапайым халықтан гөрі әкімдерге өзінен жоғары тұрған әкімдердің баға беріп, тіпті жұмыстан алып тастайтын жағдайлары да кездеседі. «Халықтың көңілінен шықпай жұмыстан босапты» деген әкімдерді немесе мемлекеттік қызметкерлерді сирек естиміз. Керісінше «Өзінен жоғары басшының көңілін таппай, қызметін босатыпты» деген әңгімелерді жиі еститініміз тағы бар. Десек те, қоғамда халық үні, халық пікірі елеусіз, ескерусіз қалып жүр дей алмаймыз.
Халық демекші, біз осы материалды дайындау барысында халық арасында, ел-жұртпен біте қайнасып жүрген қарапайым азаматтардың пікірін білу үшін «Әкіміңіздің жұмысын қалай бағалайсыз?» деген сауал қойған едік.
Тұрғындар не дейді?
Ермек ҚҰРМАНҒАЛИ,
Өскемен қаласының тұрғыны:
– Өз басым облыс әкімі Даниал Ахметовтің жұмысын жоғары бағалаймын. Қала тұрғыны болған соң күнделікті көріп-біліп отырмыз. Өскеменде қаншама көше кеңейді. Бірнеше демалыс орындарын салдырды. Сапасыз тұрғызылған дүниелерді жақсартты. Ертіс жағалауы қайта жаңғырды. Поганька жағалауын адам танымастай өзгертті. Сәтбаев даңғылындағы жол 8 жолақты болды. Мұның бәрі қала тұрғындарына жасалып жатқан жағдай. Ал қала әкіміне келер болсақ, ол кісі де жақсы жұмыс істеп жатыр. Әлеуметтік желідегі белсенділігін де байқаймыз. Тұрғындар көбіне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы саласы бойынша шағымданады ғой. Су, жол, жылу дегендей. Бір байқайтыным, осы мәселелердің барлығын үйіп-төгіп әкімге айтып жатады. Осының бәріне әкім жүгіріп жүреді. Әкімнің қол астындағы тиісті бөлімдер не қарайды деген ойға қаласыз.
Жәнібек НАУРЫЗБАЕВ,
Семей қаласына қарасты Қайнар ауылының тұрғыны:
– Жалпы алғанда, Семейдің әкімінің жұмысын оң бағалаймын. Ниеті түзу. Бәрін жасағысы келеді. Алайда ол кісінің бір кемшілігі, өзі тапсырған жұмысты толық бақыламайды. Соңына дейін жеткізбейді. Мен Семейге қарайтын Абыралы өңіріндегі Қайнар ауылының тұрғынымын. Қаладан 300 шақырымдай жерде тұрып жатырмыз. Семей сынақ полигонының зардабын тартқан, әлі де тартып келе жатқан Абыралы өңірінде мәселе өте көп. Семейдің әкімі жыл басында Қайнарға халыққа есеп беруге келеді. Сол кезде халық тарапынан әртүрлі мәселелер көтеріліп, ұсыныстар айтылады. Алайда соның орындалуы дұрыс қадағаланбайды. Сондықтан біздің айтар тілегіміз, Семей әкімі Ермак Сәлімов ақпан айында тұрғындармен кездесуде халыққа берген уәделерінің, өзі жүктеген тапсырмалардың қалай орындалып немесе орындалмай жатқанына көз жеткізу үшін арнайы келсе, өз көзімен көрсе дейміз. Мәселен, Қайнар ауылында 10 адамдық полиция бекеті жабылып, қазір не қаруы, не көлігі жоқ 1 адам ғана қалды. Ауылда педиатр дәрігер жоқ. Семей-Қайнар жолына қала билігі көңіл бөлмегеннен кейін Парламент депутаттарына, министрліктерге өзіміз барып, айтуға мәжбүр болдық.
Ержан ҚҰТТЫБАЕВ,
Тарбағатай аудандық мәслихатының депутаты, «Тарбағатай табиғаты» экологиялық қоғамдық бірлестігінің төрағасы:
– Біздің ауданға жаңа әкімнің келгеніне бес айдан асты. Бес айда Серікқазы Сәдуақасовтың жұмысына баға беру қиындау болатын шығар. Дегенмен халықпен етене жұмыс істейтінін көрсетіп жатыр. Үнемі халық арасында болады. Кабинетінде көп отырмайды. Ауыл-ауылдарды жиі аралап, тұрғындармен кездесуде. Бір байқағаным, бұл кісі экология мәселесіне ерекше көңіл бөледі екен. Өзім де эколог болған соң аудандағы қоршаған орта жағдайын жақсы білемін. Тарбағатайда Қоскөл деген шағын көл бар. Көп жылдан бері суы тартылып, адамдардың түсуіне жарамсыз болып қалған еді. Әкім Қоскөлге Базар өзенінен арна тарттырып, қалпына келтірді. Мұның бәрі халыққа қажет дүниелер деп ойлаймын.
Мәдина ҚЫЗЖАНОВА,
Жарма ауданы, Қалбатау ауылындағы Георгиевка орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі:
– Қазір көп дүние қолжетімді ғой. Өз басым аудан әкімі Ахметқали Нұрғожиннің жұмыстарын әлеуметтік желідегі парақшасы арқылы біліп отырамын. Кез келген сұрағымызды қоя аламыз. Өзім куә болған бір жайды айтайын. Көршімнің үйі әбден ескіріп, быт-шыт болып, құлағалы тұрған. «Аудан әкімінен барып, көмек сұрасам қайтеді?» деді. Не дейін?! «Барсаң, барып көр» дедім. Бір күні көршім қуанып келді. Әкім жаңа үй беріпті. Қазір сол үйінде тұрып жатыр. Өзім әлеуметтік желіде жиі отырамын. Менің тілегім, ауыл әкімдері, аудандағы денсаулық, білім секілді бөлімдердің басшылары да әлеуметтік желі арқылы халықпен байланыс орнатса артық болмас еді.
Нұржан ЖОЛДЫБЕКҰЛЫ,
Аягөз ауданының тумасы:
– Елбасы, Президент пен халық арасында делдал, алтын көпір болуға тиіс тұлғалар – жергілікті әкімдер. Билікке деген сенімді қалыптастыратын да, жоғалтатын да – осылар. Мемлекет тарапынан қаншама жақсы бағдарламалар қабылданып жатыр. Сол бағдарламалар дұрыс орындалмай, ақша игерілмей жатады. Неге? Өйткені мемлекеттен бөлінген қомақты қаражатты игеретін жобалар жоқ. Жобаларды аудан мен ауыл әкімдері жасап, ұсынуға тиіс. Жоба жасалса, ол жоба қолдау тапса халыққа да жұмыс болады. Мен айтар едім, мемлекеттік қызметке, ел басқаруға кәсіпкерлер мен саудагерлер емес, идеясы бар, білімді азаматтар келуі керек. Бізде мемлекеттік қызметке бизнес көзі ретінде қарайтындар бар. Бұл жақсылық әкелмейді. Өзіндік идеясы, өзіндік ойы, өзіндік пайымы бар мемлекетшіл азаматтар шенеуніктік қызметке келсе, елдің де еңсесі көтерілері анық.
Аудан әкімдері халықпен қалай қарым-қатынас жасайды?
Өңір тұрғындары өз әкімдерінің жұмысын қалай бағалайтынын аз-кем білдік. Ал аудан әкімдері халықпен қалай жұмыс істейді? Тұрғындардың мәселелері мен ұсыныс-пікірлерін қандай жолдармен біліп, шешім қабылдайды? Осы орайда біз өңірдегі төрт ауданның (Ұлан, Алтай, Үржар, Аягөз) әкімдеріне хабарласып, сауалымызды қойғанымызда барлығы да «әлеуметтік желіде отырамыз. Тұрғындарды қабылдау уақытымыз арнайы белгіленген болса да, халықты кез келген уақытта қабылдауға, пікірлесуге дайынбыз» деп жауап берді.
«Ресми түрде аудан тұрғындарын бейсенбі күні түске дейін қабылдаймын. Басқа күндері де қабылдай беремін. Есігім әрдайым ашық. Кейбір тұрғындар соңғы ақшасына алыс ауылдан келуі мүмкін. Өзім жоқ болсам, орынбасарым қабылдайды. Әлеуметтік желі арқылы да тұрғындардың мәселесін біліп отырамыз. Тұрғындар онда ойларын ашық жазып жатады. Бұл шұғыл шара қабылдауға өте қолайлы. Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың әлеуметтік желіні қолданыңдар деген тапсырмасы халық пен жергілікті әкімдіктің қарым-қатынасын нығайтуға оң әсер етіп жатыр деп айта аламын. Елдің тыныс-тіршілігін білу үшін аптасына бір рет ауылдарды аралап шығуға тырысамын. Екі-үш апта немесе бір айдан кейін берген тапсырмалардың қалай орындалғанын міндетті түрде тексеріп отырамын», дейді Ұлан ауданының әкімі Нұрымбет Сақтағанов.
Ал Алтай ауданының әкімі Нұржан Тоқсейітов тұрғындарды көшеде де қабылдап, ұсыныс-пікірлерін тыңдап, тиісті орындарға сол жерде тапсырма беретінін айтады. «Ұялы телефонымды аудан тұрғындарының көпшілігі біледі десем артық айтпайтын шығармын. Былтыр ауданда алапат тасқын болды. Сол кезде тұрғындармен етене араласып кеттік. Аудандағы кадрлардың халықпен жұмыс істеу тиімділігін арттыру мақсатында «Аудан әкімімен бір күн» деген қанатқақты жобаны қолға алғанбыз. Жоба аясында ауданға жаңадан қызметке келген басшыларды қасыма көмекші ретінде ертіп алып, бір күнгі жұмысымды көрсетемін. Оларға тұрғындармен қалай жұмыс істеуді үйретемін. Айына бір-екі мәрте бірер сағат уақыт тауып, қарапайым адамдармен кездесіп, сұхбат құрамын», дейді ол.
Үржар ауданының әкімі Серік Зайнулдин қазіргі уақытта, әсіресе көп балалы аналарға айрықша көңіл бөліп, аудан тұрғындарының, кәсіпкерлердің демеушілігімен 27 отбасына баспана берілгенін жеткізді. «Көп балалы аналардың мәселесін біліп отыру үшін арнайы топ құрдық. Айына бір рет сол топтың басшысын қабылдап отырамын. Ақсақалдармен де жиі жолығып, ақыл-кеңестерін тыңдап отырамыз. Ақсақалдар аудандағы кемшіліктерді жасырмай айтады. Біз бұдан тиісті қорытынды шығарамыз», дейді әкім.
Аягөз ауданының әкімі Ділдәбек Оразбаев алыс ауылдардағы тұрғындарға өзі арнайы барып, кездесу өткізуді дәстүрге айналдырғанын тілге тиек етті. «Аудан аумағы үлкен. Сондықтан ауылдарда қабылдау өткізіп жатырмыз. Мәселен, бұрынғы Шұбартау ауданы 300 шақырымдай шалғайда орналасқан. Жақында осы өңірдегі Малгелді, Байқошқар, Баршатас, Бидайық ауылдарында тұрғындармен кездесу өткіздім. Қаншама мәселелер айтылды. Өз басым Аягөз ауданына келген бес айда Шұбартау өңіріне 4 рет барып қайттым. Сонымен қатар Баршатас, Ақшәулі және Нарын ауылдарында аудан әкімдігінің көшпелі мәжілісін өткіздік. Мұны өткізудегі мақсат – ауылдарды көркейту. Ауыл көркейсе, тұрғындардың да еңсесі көтерілмей ме?» дейді ол.
Шығыс Қазақстан облысы
