«БҰҰ және әйелдер» ұйымы және Сыртқы істер министрлігі ұйымдастырған бұл кездесу 2030 жылға дейінгі кезеңге арналған тұрақты даму саласында қабылданған гендерлік теңдік міндеттемелерін орындау үшін қолда бар ресурстарды жұмылдыруға бағытталған.
ТМД шеңберінде гендерлік көрсеткіштерді іске асырудағы ілгерілеу әйелдердің экономикалық және әлеуметтік мәртебесінің регресі байқалатын Орталық Азия елдері үшін маңызды.
БҰҰ әйелдер ұйымының Еуропа және Орталық Азия елдері бойынша өңірлік директорының орынбасары Блерто Чело өз құттықтауында гендерлік теңдіктегі күн тәртібінің 2030 жылға дейінгі басымдықтарын атап өтті. «Бұл құқық және осы құқықты жүзеге асыру біздің заманымыздың ең өзекті мәселелерін шешудегі мүмкіндік. Әйелдер мен қыздардың мүмкіндіктерін сақтау арқылы біз әділдік пен интеграцияға қол жеткізе аламыз. Сондай-ақ барлық салада жұмыс істейтін болашақ ұрпағымыз үшін қоршаған ортаны сақтай алатын экономикалық орта құра аламыз», деді Блерто Чело.
Жақын көршіміз Қырғыз үкіметінің «Бірлік, сенім, жасампаздық» бағдарламасына гендерлік мақсатты көрсеткіштерді енгізіпті. Ал Тәжікстан болса гендерлік мақсатты көрсеткіштерді 2030 жылға дейінгі ұлттық даму стратегиясына енгізген. Ал Өзбекстанның халықтың әл-ауқатын арттыру туралы страгегиясы басым секторларда айқындалған. Қазақстанда бұл процесс эволюциялық жолмен жүріп жатыр.
2018 жылы тамыз айында Қазақстан Премьер-Министрі ТМД үйлестіру бойынша ұлттық құрылым құру туралы қаулы шығарды. 2019 жылы шілде айында Нью-Йорктегі жоғары деңгейдегі саяси форумда алғаш рет ерікті ұлттық шолуын ұсынды.
Сыртқы істер министрінің орынбасары Ержан Ашықбаев Қазақстан Үкіметі «БҰҰ – Әйелдер» Нұр-Сұлтан қаласындағы елдік офисімен гендерлік теңдік және әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту бойынша бағдарламалық қызметі шеңберіндегі сындарлы өзара әрекеттестікті жалғастыруды маңызды санайтынын айтты. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев алғашқы Жолдауында әйелдер мен балаларға қатысты зорлық-зомбылықтың кез келген түріне қолданатын жазаны қатаңдатуды тапсырды. Осыған байланысты Парламент қолданыстағы заң жобасына өзгерістер енгізді. Сондай-ақ «Қазақстан отбасы зорлық-зомбылықтан таза» қанатқақты жобасы тұрмыстық зорлық-зомбылықтың кез келген түріне қарсы тұру туралы жаңа заң жобасының негізіне айналатын сияқты.
Бүгінде Қазақстанның қаржы саласында басшылық қызметтегі әйелдердің саны 30 пайыздан асады. Әйелдер 500-ден астам шағын және орта бизнес компанияларын басқаруда, яғни олардың 43 пайызын құрап отыр. Осы секторда құрылған барлық жұмыс орнының үштен бірі әйелдерге тиесілі. Мемлекеттік қызметтегі әйелдер үлесі – 56 пайыз, басшылық лауазымдық қызметтерде 41 пайыз, дипломатиялық корпуста 3 әйел елші, БҰҰ жанындағы Женева кеңсесі Тұрақты өкілдігінде 1 қазақстандық әйел бар.
Сонымен қатар жиында Қазақстанның БҰҰ-ның 2030 жылға дейінгі Тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу бағытында атқарған жұмыстары жөнінде Сыртқы істер министрлігінің баяндамасы тыңдалды. Министрдің орынбасары Ержан Ашықбаевтың айтуынша, елімізде кез келген саладағы әйелдердің үлесін 30 пайызға жеткізу көзделген.
«2015 жылы БҰҰ-ның бас ассамблеясы кезінде ұйымға мүше елдердің бәрі 17 орнықты даму мақсатын бекіткен болатын. Соның бірі гендерлік саясатқа қатысты. Меженің басты мақсаты қоғамның жартысын құрайтын әйелдер қауымының мүмкіндігін пайдалана отырып, тепе-теңдік сақтауға көңіл бөлу», деді Е.Ашықбаев.
Ел ішінде некесі бұзылып жатқан отбасылардың саны алаңдатарлық. Сарапшылар жаңа заман жаңа толқындағы жастар буынын қалыптастырғанын және ол отбасылық құндылықтарға да әсерін тигізе бастағанын айтады.
«Бұл іс-шараның Қазақстан Үкіметінің гендерлік теңдік және әйелдердің мүмкіндіктерін кеңейту мәселелеріне белсенді көңіл бөлуі аясында өткені қуантуда. Ағымдағы жылдың күзінде Женевадағы БҰҰ комитетінде Қазақстан Әйелдерге қатысты кемсiтушiлiктiң барлық нысандарын жою туралы конвенция аясындағы міндеттемелерін орындау туралы 5-ші баяндамасын ұсынады, сондай-ақ Бейжің декларациясы мен «Бейжің+25» іс-қимыл платформасын іске асыру бойынша өңірлік кеңестерге қатысады» деді Ержан Ашықбаев
«БҰҰ – Әйелдер» құрылымының Қазақстандағы өкілі Илейн Конкиевич өткен іс-шараның Қазақстан Үкіметінің елдегі гендерлік күн тәртібін іске асыруға деген міндеттемесін растайтынына сенімділігін атап өтті.
«Осы кездесуде ұсынылған бірлескен іс-қимыл жоспары Орталық Азиядағы гендерлік теңсіздік проблемасын шешу үшін іс-қимылға жаңа серпін береді деген үміт бар. Жиын қорытындысы бойынша гендерлік мейнстримингті ілгерілету үшін саясаттағы, экономикадағы және қоғамдағы әйелдер көшбасшылығын дамытуға бағытталған ұсынымдар әзірленді.
АЛМАТЫ
