Біздің ұстанымымыз тарих пен теорияның деңгейінен әрі аса алмай жүргенде, өзбек бауырлар оны кино тілінде зерделеп үлгіріпті. Және анау-мынау емес, BBC-дің қолдауымен. Кино мен әдебиет оны Орталық Азиялық тұлғадан өз ұлтына қарай бейімдеудің сыннан өткен әдісі екенін жан-жағымыздағы елдердің тәжірибесінен білеміз. Қазақтың Қасым ханы мен Ақсақ-Темірдің ұрпағы Бабыр туған бөле деген дерек бар. Қазақ-өзбек тарихының бір-бірінен бөліп алуға немесе талдауға болмайтын түйісіп жатқан тұстары көп. Сондықтан кейбір сарапшылар ХV ғасырдың арғы жағында жатқан тарих туралы деректер туралы кино түсіргенде қазақ, өзбек режиссерлерінің мүмкіндігін тең пайдалану керек деген пікіріне ден қоятын кез келді.
Сонымен, өзбек бауырларымыз бұл жолы BBC-дің көмегіне жүгінгенін жоғарыда айттық. «BBC өзбек қызметі атақты «Бабыр ханшайымдарының ізімен» деректі фильмін түсіруді аяқтады», деп хабарлайды Podrobno.uz тілшісі. Жанры жағынан көркем емес, деректі жанр болып есептелетін кино туынды үш бөлімнен тұрады. Үндістандағы Моғол империясының негізін қалаушы ретінде танымал болған патша және ақын Бабырдың отбасында әйелдер өмірінің ашылмаған қырлары туралы айтады. Өзбекстанда, Үндістанда және Ауғанстанда түсірілген осы фильмнің кейіпкерлері сияқты, мамандар мен сұхбаттасушылар - әйелдер. Фильмнің авторы, BBC News өзбек журналисі Гульсевар Замон Бабур Шах отбасының үш ұрпағының өкілдері болған әйелдер тарихын зерттеді. Бұл Бабырдың әжесі, анасы жағынан Эсон Давлат, Хонзоданың қарындасы Гүлбадан бегім.
«Ең басты мәселе, бір кездері қуатты әулеттің ханшайымдары тұлғасы тарихи кітаптардан неге лайықты орын алмаған деген сұраққа жауап іздеу болатын. Бабуридтік әулеттің ханшайымдардың ізімен «деректі фильмінде біз тарихтан жоғалып кеткен әйелдердің жолын қалпына келтіруге тырыстық, 500 жыл бұрын олар қуатты әулеттің орталығында, асыл жар және көрнекті көшбасшылар ретінде танылған. Біз олардың тарихын зерттеген кезде бұрын зерттелмеген құпия деректерге тап болдық. Кейде олардың қоғамдағы рөлі мемлекеттік басқару машинасында жүрген кейбір еркектерден жоғары тұрған. Олар бұл дәрежеге ақыл-парасатымен, қажет болса жауынгерлік дарынымен жеткен», дейді жоба менеджері, BBC News редакторы Дилором Ибрагимова.
Оның айтуынша, фильмде авторлар осы ықпалды әйелдердің оқиғаларын бүгінгі жас ұрпаққа жеткізгісі келді. «Біз өз тарихымыздағы батыл, дарынды, ержүрек әйелдердің мұрасын Орталық Азиядағы әйелдердің қазіргі ұмтылыстарымен, армандары мен үміттерімен байланыстыруға тырыстық» деп атап өтті ол.
«Бабуридтік ханшайымдардың ізімен» фильмінде өзбек театрларының әртістері: Дилором Абдуалимова (Гүлбадан Бегім), Расулхон Кодирхонов (Бобур) және Дилер Рузметов (Хонзода Бегім) ойнады. Фильмге суреттерді өзбек жас суретшісі Исомиддин Эшонкуловтер ойнады.
Алдағы үш аптада фильм BBC News Өзбек bbc.com/uzbek парақшасында және YouTube-та қаралады. Сонымен қатар, фильм Ауғанстанға арналған BBC News Өзбек телевизиялық бағдарламасының «Мәдени мұра» бөлімінде көрсетіледі. Жұмыс күндері теледидарлық бағдарламалар жергілікті теледидар уақытымен 18: 00-де ауғандық «Арезо» эфирінде көрсетіледі. Өзбекстанда Sevimli TV келесі аптадан бастап суретті көрсетеді.
