Онда цифрландыруға байланысты камералдық бақылау кезінде Қазақстан Республикасының салық заңнамасының нормаларын қолданудың өзекті мәселелері, тауарларды шығарғаннан кейін кедендік бақылау жүргізудің тәртібі мен ерекшеліктері, сонымен қатар салық төлеушілерді толғандырған түйткілді мәселелер талқыланды.
Кіріс комитетінің Қашықтықтан жүргізілетін мониторинг басқармасының басшысы Ә.Сүлейменов атап өткендей, ағымдағы жылдың басында камералдық бақылау жүйесіне бірқатар өзгеріс енгізілген болатын. Онда Қаржы министрінің бұйрығымен бекітілген ескертпелерді орындау үшін 5 күн белгіленген. Бұрынғы Кодексте нақты мерзімі көрсетілмеген болатын. Ендігі кезекте кәсіпкерлер банктегі есепшотына тыйым салынбастан бұрын құқық бұзушылықтарды жою мүмкіндігіне ие. Сонымен қатар осы бес күн ішінде ескертпелерді және төленбеген салықтарды өтеу мерзіміне қатысты сотқа шағымдана алады. Салық төлеушінің өтініші қарастырылған мерзімде есепшоттары жабылмайды әрі салықтық тексерулер де жүргізілмейді. Қазіргі кезде камералдық бақылау бойынша ескертулерге байланысты түсінбеушіліктер орын алмас үшін арнайы комииссия құрылған. Сонымен қатар Ә.Сүлейменов салық заңнамасын көп бұзатындар қатарында сауда және құрылыс саласындағы құқық бұзушылықты сараптай келе, салық төлеушілерге жасалған ескертулердің 86 мыңы, яғни 31 пайызын сауда саласы құрайтынын, ал 43 мың, яғни 16 пайыз ескертудің құрылыс компанияларына тиесілі екенін атап өтті. Ә.Сүлейменовтің айтуынша, бизнес саласына жарияланған үш жылғы мораторий кезінде салықтық әкімшілікті қашықтықтан жүргізуде камералдық бақылау жүйелері тиімділігін көрсетіп отыр. Камералдық бақылауды пайдалану фискалды чекті онлайн режімде беру, ЕАЭО аймағындағы экспорт, электронды есеп құжаттарын беру, т.б. ақпараттар айналымын бақылауға мүмкіндік береді. Соның нәтижесінде 2017 жылмен салыстырғанда 2019 жылы үш есе, 2018 жылы бес есе көп мөлшерде салықтық құқық бұзу деректері анықталған. Қаржы министрлігінің мәліметтері бойынша, алдағы үш жылда салық және кедендік, салықтық әкімшілендіру аясындағы цифрландыру барысында салықтық тексерулер 9 пайызға қысқарып, бюджет кірістері 20 пайызға артқан. Нәтижесінде өткен жылы бюджетке түскен салым мөлшері 189 млрд теңгені құрап отыр. Бұл көрсеткіш 2019-2021 жылдарда 1,9 трлн теңгені құрайтын болады.
Конференцияда камералдық бақылау нәтижелеріне шағымданудың кейбір мәселелеріне тоқталған Жоғарғы соттың мамандандырылған сот алқасының судьясы Г.Әлмағамбетова даулы ескертпелерді қарастыру мәселелерін қозғады. Қазіргі кезде Жоғары сотта Салық кодексінің жекелеген ережелерін дұрыс түсініп, талқылаудың тәжірибеде жүзеге асуына байланысты сот актілері қабылданған. Ал салық төлеушілердің талаптары азаматтық өндіріс тәртібі негізінде қаралады.
Конференция барысында сонымен қатар сала мамандары камералдық бақылаудың тиімділігін арттыру, кеден заңнамасы мен кедендік даулардағы сот тәжірибесі, кедендік құнды бақылау, кедендік әкелу баждарының ставкаларын декларациялау мен қолдану, тағы да басқа даулы мәселелерді шешу жолдарын талқылады.
