Сарапшылар 2018-20019 жылдары халықтың депозиттерге деген сенімінде оң өзгерістер болғанын айтады. Жалпы, мамандардың байыптауынша, қазаққа болашақта қаржы, қор нарығының заңдылығын меңгеру маңызды бола түспек.
Сонымен, Жеке тұлғалардың жиынтық депозиттік портфелі 1 мамырдағы жағдай бойынша жыл басынан бері 548 млрд теңгеге көбейіп, жиынтығы 9,8 трлн теңгеге жетті. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сайтында жарияланған мәліметтерде елдегі барлық салымдардың 74% елдің 5 банкте орналасқанын айтады: Олар – Халық банкі (үлесі 35%), Kaspi bank (16%), ТҚЖБ (9%), «Сбербанк» АҚ ЕБ (8%) ) және Банк ЦентрКредит (6%).
Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының ресми сайтында жарияланғандай, жеке тұлғалардың барлық депозиттерінің 56% -ы ұлттық валютада, 44% -ы шетел валютасында орналастырылған.
Бұл ретте теңгедегі депозиттердің құрылымы келесідей болды: көлемінің 53,2% мерзімді депозиттер, 20,4% ағымдағы шоттар, 16,2% субсидияланған депозиттер (мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі және тұрғын үй құрылысы жинақтары), 9,3%, - жинақ салымдары, 0,8% - мерзімді депозиттер және 0,1% - сұраныс бойынша жинақталған.
«Барлық банктердің депозиттік желісіндегі теңгемен мерзімді депозиттердің үлесі жыл басынан бері 7,8% төмендегеніне қарамастан жоғары болып қала береді. Бұған ертерек шығарудың икемді шарттары әсер етуде », - деп түсіндірді Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры. Қордың хабарлауынша, жоғары рентабельділікке байланысты қазақстандықтар арасында ұлттық валютадағы ең танымал депозиттер жинақ депозиттері болды. Олардың үлесі әлі де аз болғанына қарамастан, олар теңгелік депозиттік базада ең жоғары өсу қарқынын көрсетеді - олардың көлемі 2020 жылдың 4 айында 40,7% -ға өсті. «Шетел валютасындағы депозиттерге келетін болсақ, олардың үлесі жыл басынан бері 0,7% -ға төмендеді», - деді қор. Шетел валютасындағы мерзімді емес депозиттер көлемінің 104,3 млрд. Теңгеге азаюы, жинақ және мерзімді депозиттер бойынша, керісінше, валюталық қайта бағалаудан басқа, 34,3 млрд теңгеге және 39 млрд теңгеге ұлғайды.
Бұл ретте шетел валютасындағы депозиттер құрылымындағы мерзімді емес салымдардың үлесі 2020 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша 83,3%, ағымдағы шоттар – 7,0%, мерзімдері мен жинақтары – 5,1% және 4,3%, сәйкесінше, 0,3% құрады. талап етілгенге дейінгі салымдар бойынша. 2020 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша валютадағы мерзімді депозиттердің құрылымы келесідей: шетел валютасында – 82,8%, теңгемен – 17,2%.
Егер банктерде жинақталған депозиттер туралы айтатын болсақ, олардың 73,1% – теңгемен, 26,9% – шетел валютасындағы депозиттер.
Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры теңгемен жинақталған депозиттердің өсіп келе жатқан танымалдығын атап өтті, олардың мөлшері 2019 жылы 14 есе өсті, нәтижесінде 72 мыңға жуық шот ашылды. Негізінен (82%), бұл бір жыл немесе одан да көп мерзімге толтырылмай жинақталған салымдар, қазіргі кезде олар нарықта ең жоғары мөлшерлемелермен жұмыс істейді.«Инвесторлар, ең алдымен, жоғары рентабельділік пен кепілдеменің жоғарылауына байланысты жинақ депозиттеріне қызығушылық танытады. Мысалы, 2019 жылғы қаңтарда 13,5% мөлшерлемемен ашылған 24 айлық жинақ салымы инфляцияны түзеткеннен кейін бір жыл ішінде 8,1% нақты кірісті берді», деп түсіндірді ҚДКБҚ мамандары7
2019 жылы банктер санының қысқаруы үй салымдарының өсуіне кедергі болмапты. Қаржылық кеңесші Расул Рысмамбетов ұлттық валюта бағамының өзгеру динамикасы байқалған жағдайда ғана теңгемен ұзақ мерзімді салымдар танымал бола алады деп санайды. «Коммерциялық банктер ұзақ мерзімді салымдарды орналастыру кезінде жоғары пайыздық мөлшерлемелер бойынша бағдарламаларды іске асырғанына қарамастан, бір жылдағы теңгемен депозиттер халық арасында ең танымал болып табылады деп санаймын». - дейді ол.
Сарапшының сөзіне қарағанда, азаматтар ұлттық валютаның құлдырауынан әлі де қорқады, сондықтан көптеген адамдар ақшаларын доллармен сақтағанды жөн көреді, бұл құнсызданған теңге есебінен пайда табуға мүмкіндік береді.
Еске салайық, барлық салым түрлері бойынша KДҚБҚ кепілдігінің жалпы сомасы 15 миллион теңгені құрайды. Теңгедегі мерзімді және мерзімді емес салымдар үшін - 10 миллион теңге, шетел валютасындағы барлық депозиттер үшін - 5 миллион теңге.
