Суреттер Президенттің баспасөз қызметінен алынды
Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путиннің бастамасымен мемлекеттер басшылары және үкіметтер жетекшілері деңгейінде өткен салтанатты іс-шараға Қасым-Жомарт Тоқаевпен қатар, Беларусь Президенті Александр Лукашенко, Молдова Президенті Игорь Додон, Сербия Президенті Александр Вучич, Тәжікстан Президенті Эмомали Рахмон, Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиёев, сербтерден Босния және Герцеговина Президиумының төрағасы Милорад Додик, сондай-ақ бірқатар халықаралық ұйымдардың жетекшілері қатысты.
Салтанатты шеруде 13 мыңнан астам әскери қызметші, 216 әскери техника және әртүрлі 75 әскери ұшу аппараты сап түзеді. Қызыл алаңнан 53 жаяу әскер колоннасы, ТМД елдері және басқа да шет мемлекеттердің қарулы күштерінен құралған 13 топ салтанатты түрде сап құрап өтті.
Сәуір айының ортасында Ресей Президенті Владимир Путин елдегі күрделі эпидемиялық жағдайға байланысты Жеңістің 75 жылдығына арналған шеруді кейінге қалдыру туралы шешім қабылдаған еді. Дегенмен, 9 мамыр күні Ресейде әуе парады мен мерекелік от-шашу ұйымдастырылды. Бұл авиашеру жылдағыдан өзгерек болды, себебі әскери ұшақтар Мәскеу көгінде ғана емес, елуден астам қаланың үстінен ұшып өтті. Дәстүрлі «Мәңгілік полк» шеруі алғаш рет онлайн форматта ұйымдастырылды. 20 күн бойы тұрғындар Ұлы Отан соғысында қаза тапқан, із-түзсіз жоғалған жақындарын еске алып, рухына тағзым етті.
Ал мамыр айының соңында В.Путин Жеңіс шеруі 24 маусымда өтетінін жариялады. Бұл шараға Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев та шақырту алып, қатысуға келісімін берген болатын.
Екінші дүниежүзілік соғыстағы Жеңіске арналған іс-шараның дәл осы күні өтуі кездейсоқ емес. 1945 жылы 24 маусым күні осыдан тура 75 жыл бұрын жеңімпаздардың ең алғашқы легі дәл осы Қызыл алаңмен жүріп өткен. Сондықтан бұл күннің мән-маңызы ерекше. Екінші дүниежүзілік соғыста жеңіске жеткен құрама полктер маршын фашистік армияның тұтқындалған әскери бөлімдерінің туын ұстаған солдаттар легі аяқтаған. Вермахттың штандарттары Ленин кесенесінің маңына қойылды. Тарихи шеруді Кеңес Одағының маршалы Георгий Жуков қабылдап, маршал Константин Рокоссовский басқарған еді. Одан кейінгі жеңіске арналған әскери шеру 9 мамырда тек мерекелік даталарда – 1965, 1985 және 1990 жылдары ұйымдастырылды. 1996 жылдан бастап Қызыл алаңда әскери парад жыл сайын өткізіле бастады. 2000 жылы 9 мамырда соғыс ардагерлерінің шеруі соңғы рет ұйымдастырылды.
Келесі жылдан бастап олар мінберге отырғызылды. 2010 жылы Жеңістің 65 жылдығына арналған әскери парад бұрын-соңды болмаған көлемде өтті. Тарихи бөліміне алғаш рет антигитлерлік коалицияның одақтастары қатысты. 2015 жылы Жеңістің 70 жылдығы аталып өтті. Қызыл алаңға 30-ға жуық елдің президенттері жиналды.
Биылғы парадқа шақырылған қонақтар саны әдеттегіден аз болғанымен, бір жарым сағатқа созылған дәстүрлі парадты миллиондаған адам онлайн тамашалады. Биылғы парад күрделі эпидемиялық жағдайға байланысты қатаң тәртіпке сай өтті. Шара қонақтарының және Қызыл алаңмен жүріп өтетін сарбаздардың қауіпсіздігі ескерілді. Жиынның басты ерекшелігі жаңадан таныстырылған 24 рекордтық жаңа техника болды. Қатысушылар шара басында соғыс жауынгерлерінің ерлігін бір минут үнсіздікпен еске алды. Қызыл алаңда әскери шеруге жиналғандардың алдында Ресейдің Жоғарғы бас қолбасшысы әрі президенті Владимир Путин сөз сөйледі.
«Әлемдегі бейбітшілікті сақтап қалғандарға құрмет көрсету үшін Мәскеуге әртүрлі елден келген достарымызды құрметпен қарсы алғанымыз үшін қуаныштымыз. 1944 жылдың маусымында басталған екінші майданның маңызын, Жеңісті жақындатуға үлес қосқан одақтастарымыздың үлесін ешқашан ұмытпаймыз. Антигитлерлік коалиция мемлекеттерінің қарулы күштеріндегі жауынгерлерге, Еуропа елдерінде үрейсіз әрекет еткен күрескерлерге құрмет көрсетеміз», деді В.Путин. Ол өз сөзінде бүгінгі күні әртүрлі елдегі соғыс ардагерлері тұтас халықтарды өлімнен құтқарып қалғанын айтып өтті. «Сол ерлік ұмытылмас үшін қолдан келгеннің бәрін жасаймыз. Бұл – біздің ар-ожданымыздың алдындағы парызымыз», деді ол.
Қызыл алаңда қонақтарға 1945 жылғы 24 маусымдағы тарихи шерудің кейбір элементтері көрсетілді. Мысалы, шерудің басында 900 музыканттан құралған салтанатты оркестр «Мерейтойлық кездесу маршын» орындады. Одан бөлек жаяу әскерлер сол кездегі тарихи форманы киіп шықты. 1941-1945 жылдардағы үздік құрамалар мен әскери бөлімдердің жауынгерлік тулары да Қызыл алаңда желбіреді. Алаңдағы бұл көріністі шетелдерден келген құрметті қонақтармен қатар мінберден 80-ге жуық соғыс ардагері тамашалады.
Сондай-ақ шеруге Әзербайжан, Армения, Беларусь, Үндістан, Қазақстан, Қырғызстан, Қытай, Молдова, Моңғолия, Сербия, Тәжікстан, Түрікменстан және Өзбекстан сынды 13 мемлекеттің әскери қызметкерлері қатысты. Аталған шараға Қазақстан Республикасының атынан десанттық шабуылдаушы әскери бөлімінің 55 сарбазы барды. Салтанатты сапты бригада командирі, подполковник Ұлан Нұрғазиев бастап өтті. Мінберде отырған Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев қазақстандық әскерилерге орнынан тұрып құрмет көрсетті. Ал Қазақстан Президентінің Георгий лентасын тақпағанының өзі назардан тыс қалған жоқ.
Шеруден кейін Қазақстан Президенті шайқаста ерлікпен қаза болған жауынгерлерді еске алып, «Белгісіз солдат» қабіріне гүл шоғын қойды. «Ұлы Отан соғысы кезінде қаза болған жауынгерлерге құрмет ретінде Кремльдің іргесіндегі «Белгісіз солдат» қабіріне гүл шоғын қойдым. Олардың ерліктері біздің есімізде әрдайым сақталады», деп жазды Қасым-Жомарт Тоқаев әлеуметтік желідегі парақшасында.
Ұлы Жеңіске арналған мерекелік күн он мыңнан астам от-шашумен аяқталды.
