Індет Латын Америкасы мен Азия елдерінде күрт тарап, науқастар саны сағат сайын көбейіп жатыр. БҰҰ-ның хабарлауынша, Кариб бассейні де пандемия ошағына айналмақ. Іргелі ұйым мұның басты себебі ретінде әлеуметтік теңсіздік, жұмыс барысында санитарлық нормалардың сақталмауы, медицина сапасының төмендігін атап көрсетті.
БҰҰ Бас хатшысы Антонио Гутерриштің айтуынша, кедейлерге, мүгедектерге, қарттарға, әйелдерге, жергілікті халық өкілдеріне, босқындарға зор қауіп төніп тұр. Сондай-ақ пандемияға байланысты аталған өңірлерде кедейлік деңгейі 7 пайызға артады. Нәтижесінде, 230 миллион адам күнкөріс деңгейінен төмен өмір сүрсе, 96 миллион тұрғын қайыршылық жағдайда тіршілік етеді екен.
«Біз вирустың таралуын тежеу және барлық адамның өмірі мен денсаулығы үшін күресті күшейту мақсатында қолдан келгеннің бәрін жасауымыз керек. Бірақ біз бұрын-соңды болмаған әлеуметтік-экономикалық салдарға қатысты шаралар қабылдауға тиіспіз», деді А.Гуттериш онлайн-баспасөз жиынында.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы да коронавирустың қарқыны артып бара жатқанына алаңдаулы. Ұйым басшысы Тедрос Гебрейесус COVID-19 вирусынан туындаған пандемия әлі де шырқау шегіне жетпегенін мәлімдеді. Оның айтуынша, індеттің жоғары қарқынмен таралуына билік өкілдерінің дер кезінде қимылдап, әрекет етпеуі әсер еткен.
«Қазір бізге кезігіп отырған басты қиындық вирус емес, жаһандық және ұлттық деңгейдегі көшбасшылық пен бірігу жетіспей тұр. Бұл қасірет достарымызды сағынтып, көптеген өмірді жалмады. Оны бөлек-бөлек жеңе алмаймыз», деді Т.Гебрейесус Женевада өткен баспасөз жиынында.
ДДҰ басшысының бұлай алаңдауына негіз бар. АҚШ президенті Дональд Трамп бұған дейін талай мәрте ұйым құрамынан шығатынын мәлімдеген. Ақыры Ақ үй әкімшілігі ресми түрде бұл қадамға кірісіп кетті. Алда-жалда Құрама штаттар ДДҰ-мен ат құйрығын үзіссе, ешкімге оңай тимейтіні анық. Өйткені АҚШ – ұйымға ең көп қаржы құятын мемлекет. Яғни коронавирус індетімен күрес, одан кейінгі ахуалды жақсартуға арналған бірқатар бастама аяқсыз қалуы әбден мүмкін. Бұл – біріншіден.
Екіншіден, вирустың таралуы бірқатар елде артып, бұған дейін індетті ауыздықтадық деген мемлекеттер қайта карантин жариялауға мәжбүр болды. Әсіресе АҚШ, Бразилия, Үндістан және Оңтүстік Африкада жағдай бақылаудан шығып, вирус жұқтырғаны анықталған науқастар күрт артқан. Оған қоса, күн сайын індет 5 мың адамның өмірін жалмап отыр.
Құрама штаттарында кейінгі аптада науқастар саны айтарлықтай көбейген. Бүгінде бұл елде күніне 60 мыңға жуық адам вирус жұқтырғаны анықталды. Ал жалпы АҚШ-та 3,2 миллионнан астам адам COVID-19-дың тырнағына ілікті. Жалпы саны 136 мыңға жуық тұрғын аталған дерттен қаза тапты.
Бұған дейін АҚШ-тың Нью-Йорк қаласы – қауіпті вирустың ошағы саналып келген. Әлемге әйгілі шаһарда бүгінге дейін 425 мың адам ауырған-ды. Алайда карантиндік шектеулерді алып тастағаннан кейін Калифорния, Техас, Флорида штаттарында COVID-19 жұқтырғандар саны артты. Әсіресе өткен жұмада Техаста бір күнде 11 мың адамның сырқаттанғаны анықталды.
АҚШ-тың бас эпидемиологі Энтони Фаучи АҚШ коронавирустың алғашқы толқынына төтеп бере алмады деп есептейді. Оның пайымдауынша, індеттің қарқынды тарауына ел билігінің дер кезінде қимылдамауы, халықтың карантиндік талаптарды сақтамауы әсер етті.
Бұған дейін Жапония коронавируспен күресте озық шығып, індеттің бетін бері қаратқандай көрінген. Алайда кейінгі аптада Күншығыс елінде науқастар саны артып келеді. Мәселен, өткен аптада мыңға жуық адамның вирус жұқтырғаны анықталды. Осыған қарамастан, билік өкілдері әзірге тағы да төтенше жағдай енгізуге ерте екенін айтады. Пандемия басталған кезде жарияланған бірінші төтенше жағдай мамырдың ортасында аяқталып, шектеу шаралары жеңілдетілген-ді. Ниппондар елі содан бері қол қусырып отырмай, денсаулық сақтау саласын індетпен күреске жұмылдырды.
Аустралия да коронавирусты еркіне көндіруге шақ қалған-ды. Бірақ «жасыл құрлықта» кейінгі бірнеше аптада науқастар саны күрт артты. Премьер-министр Скотт Морисонның айтуынша, Аустралия елге келетін меймандар санын аптасына төрт мыңнан асырмауға шешім қабылдады. Бұған дейін ел билігі қонақтарды мемлекет есебінен қонақүйге жайғастырып, 14 күн карантинде ұстаған еді. Енді киви мен кенгуру көруге барғандар карантиннің шығынын өз қалтасынан төлеуі тиіс.
Оған қоса, Мельбурн қаласында алты апталық локдаун енгізіледі. Ал тұрғыны көп Виктория мен Жаңа Оңтүстік Уэльс штаттары шекарасы белгісіз мерзімге жабылады. Қазіргі таңда «жасыл құрлықта» қоғамдық орындарда бетперде киіп жүру міндетті.
Бразилияда да жағдай өте қауіпті. Денсаулық сақтау министрлігі таратқан мәліметке сүйенсек, күн сайын вирус жұқтырғандар саны 40 мыңнан түсер емес. Сондай-ақ күн сайын мыңнан аса науқас көз жұмады. Тіпті, ел президенті Жаир Болсонару да COVID-19 жұқтырды. Бразилия басшысы талай мәрте коронавирусты қарапайым тұмаудан айырмашылығы жоқ деп есептеп келген еді.
Жалпы, ел аумағында 1,8 миллион адам індетке шалдыққан. Соның 70 мыңы ақтық сапарға аттанды. Өлім коэффициенті 4 пайызды құрап отыр. Бүгінде Сан-Паулу және Рио-де-Жанейро штаттарында қаза тапқандар саны өте көп. Бразилия коронавирус жұқтыру және өлім саны бойынша әлемде АҚШ-тан кейінгі екінші орында тұр.
Еуропада кейінгі бірнеше аптада жағдай тұрақталып қалған еді. Бірақ қазіргі таңда қарт құрлық пандемияның екінші толқынына әзірленіп жатыр. Жағдайдың қалпына келіп жатқанына қарамастан, жекелеген елдерде аурудың өршуі байқалады. Мәселен, Сербияда жұқтырғандар саны күрт артты. Ауруханалар аузы-мұрнынан шығып толған. Көпшілік бұған ел билігін кінәлайды. Мамырда үкімет шектеу шараларын жеңілдетіп, маусымда сайлау өткізген. Ал билік өкілдері карантин талаптарын сақтамаған халықтың өзін кінәлайды. Вирусты одан әрі таратпау мақсатында Белградта 10-13 шілде аралығында коменданттық сағат режімі енгізілді. Сербияның 19 қаласы мен ауданында төтенше жағдай жарияланды.
Испанияның Галиция өңірінде қайтадан локдаун енгізілді. Аталған ауданда вирус жұқтырғандар саны күрт артқан. Осыған байланысты, қоғамдық орындарда бетперде тағу міндеттеліп, көпшіліктің жиналуына тыйым салынды. Жергілікті биліктің пайымдауынша, індеттің өршуіне мейрамхана мен барлардың ашылуы себеп болған. Бұдан бөлек, Үндістан, Ресей, Мексика, Чили, Перу секілді елдерде де жағдай мәз емес.
Таяуда Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы коронавирустың ауа арқылы таралуы ықтимал деп мәлімдеді. Әйтсе де, әзірге кесіп-пішіп айтуға ерте. Ұйым өкілдерінің сөзіне сенсек, COVID-19-дың ауа арқылы қаншалықты жұғатынын әлі де зерттеу қажет.
ДДҰ-ның инфекцияны таратпау жөніндегі сарапшысы Бенедетта Аллегранци коронавирус ауа арқылы таралуын жоққа шығарғанымен, түпкілікті қорытынды жасауға ерте деп есептейді.
«Адамдар көп жиналатын жабық әрі нашар желдетілетін қоғамдық орындарда вирустың ауа арқылы берілу мүмкіндігін жоққа шығармаймыз. Бірақ мұны әлі де зерттеп, дәлелдеуіміз қажет. Бұл бағыттағы жұмысты жалғастыра береміз», деді ол.
