Қазақстан Президенті Н.Назарбаев пен АҚШ Президенті Б.Обаманың БІРЛЕСКЕН МӘЛІМДЕМЕСІ

11 сәуірде Вашингтонда өткен кездесудің барысында Қазақстан Президенті Н.Назарбаев пен АҚШ Президенті Б.Обама Қазақстан мен АҚШ арасындағы стратегиялық әріптестікті нығайту мәселелерін талқылады әрі ядролық қауіпсіздікті және таратпау үдерісін, Орталық Азиядағы өңірлік тұрақтылықты күшейту, сондай-ақ экономикалық өркендеу мен жалпыға ортақ құндылықтардың игілігі жолындағы өздерінің екіжақты ынтымақтастығын белсенді ете түсуге ұмтылысын қуаттады. Ядролық қауіпсіздік пен таратпау: Мемлекеттер басшылары Қазақстан Рес­публикасы мен Америка Құрама Штат­тарының арасындағы 15 жылдық тығыз ынтымақтастықтың маңызын және Қазақстан мен бүкіл әлемдегі ядролық қатерді азайту ісіндегі табысты атап өтті. Олар ядролық қарудан ада әлемге қатысты өздерінің көзқарастарын баян етті. АҚШ Президент Н.Назарбаевтың елді бас­қаруын, сондай-ақ Қазақстанның ядролық қарусыздану және таратпау ісіне қосқан үлесін жоғары бағалайды. Екі елдің Президенттері Қатерді бірлесе азайту жөніндегі бағдарламаның табысты жүзеге асырылуын және жалғасып жатқан ынтымақтастықты, соның ішінде Ақтау­дағы BN-350 ядролық реакторын қолда­ныс­тан шығару, Алматыдағы орталық анықтамалық зертхана құрылысын қана­ғат­тану сезімімен атап өтті. Ынтымақтастық сонымен бірге Алатаудағы зерттеу реак­торын реконструкциялау және сонда сақтаулы жоғары байытылған уранды жою мәселелерінде де жүзеге асырылып жатыр, мұның өзі Ядролық қауіпсіздік жөніндегі саммиттің мазмұндамасында көзделген. Президент Н.Назарбаевқа оның Қазақ­стан территориясында Ядролық отынның халықаралық банкін құру жөніндегі ұсынысына алғыс айта келіп, Президент Обама Қазақстанның МАГАТЭ басқару­шы­ларының кеңесі құрамына кіру ниетіне қолдау білдіретінін мәлімдеді. Қазақстан Президент Обаманың Прагада ақсаулы ядролық материалдардың сенімді қорғалуын қамтамасыз ету жөніндегі іс-әрекеттерді жеделдетуге шақырған сөзіне қолдау ретінде бұрынғы ядролық полигондағы жұмыстарды тездетуге ұмтылатын болады. Ауғанстан: Президенттер Ауғанстандағы жағдайға байланысты туындаған жалпы қатерлер мен қыр көрсетулердің ауқымын екі жақтың да түсінетінін атап өтті. Президент Обама Қазақстанға Ауған­стан халқына гуманитарлық, экономика­лық және білім беру тұрғысынан көмек көрсету, соның ішінде Қазақстан Респуб­ликасы Үкіметінің ауған студенттерін Қазақстанның жоғары оқу орындарында оқытудың жаңа бағдарламасын жүзеге асыруға 50 миллион доллар бөлу жөніндегі шешіміне ризалығын білдірді. Прези­денттер Қазақстанның Солтүстік тораптағы атқарар рөлін арттырудың жолдарын талқылады және АҚШ-қа Қазақстан территориясы арқылы жүк жеткізуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін екі жақты жаңа келісімді қабыл алды. Инвестициялар мен сауда: Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамудағы жетістіктерін танып-біле отырып, АҚШ алдағы кезде де Экономикалық  даму бағ­дарламасы мен Қазақстан мен АҚШ ара­сындағы мемлекеттік-жекеше экономика­лық әріптестікті дамыту бастамасының аясында Қазақстанның көп салалы эконо­микасының өркендеуіне қолдау көрсете беретін болады. Мемлекет басшылары екіжақты эконо­микалық өзара ықпалдастықтың ағымдағы жай-күйін оң бағалады. Олар Қазақ­станның БСҰ-ға кіруін аяқтау жөніндегі күш-жігерді еселеуге және Орталық Азиядағы сауда және инвестициялар жөніндегі аралық келісім жұмысына қолдау білдіруге келісті. Президенттер екі мемлекет арасындағы ұзақ мерзімді энергетикалық әріптестіктің маңыздылығын қуаттады. Құрама Штаттар Қазақстанның жетекші әлемдік уран өндіруші ретінде көрінуін құптайды, мұның өзі энергия ресурстарын жаһандық жеткізіп беруді әртараптандыру саласында маңызды оқиға болды. Қазақстан мен Құрама Штаттар ядро­лық энергетика және баламалы энергия көздерін дамыту саласындағы ынты­мақ­тастықты нығайту ниетін білдірді. Көш­басшылар екіжақты ғылыми-техникалық келісімге қол қойылуын қанағатпен атап өтті, бұл келісім осы саладағы ынты­мақ­тастық пен айырбасты арттыруға мүмкіндік береді. Тараптар ауыл шаруашылығы саласын­дағы екіжақты ірі коммерциялық жоба­ларды ынталандыруға әзірліктері туралы мәлімдеді, бұл жобалар БҰҰ мен АҚШ-тың жаһандық азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі бастамаларын дамытуға сүбелі үлес қоса алар еді. Қазақстан мен АҚШ арасындағы екі­жақ­ты консультациялар: Екі елдің көшбасшылары үстіміздегі жылдың 8-9 наурызында Вашингтонда өткен жыл сайынғы екіжақты консультациялардың бірінші сессиясының өткізілуін құптады, олардың мақсаты – қауіпсіздік және таратпау, әмбебап құндылықтар саласын­дағы ынтымақтастық мәселелерін, эконо­мика және энергетика саласындағы екі­жақты әріптестік мәселелерін қоса алғанда екіжақты қарым-қатынастың барлық қырларын дамыту. Демократия: Құрама Штаттар Қазақстанды өзінің алысты көздейтін Адам құқығы саласындағы 2009-2012  жылдарға арналған Ұлттық іс-қимыл жоспары мен 2010-2020 жылдарға арналған Құқықтық саясат тұжырымдамасын өрістетуге шақырады. Құрама Штаттар Қазақстан Республикасы Үкіметінің өзінің бұқаралық ақпарат құралдарын либерализациялау және саяси жүйені демократияландыру, соның ішінде құқықтық реформа жүргізу жолымен демократияландыру жөніндегі күш-жігеріне қолдау көрсетуге әзірлігін білдіреді. Әлеуметтік жүйелер арасындағы бай­ланыстарды нығайту: Президент Обама мен Президент Назарбаев үкіметтік емес ұйымдарды, діни ұйымдар мен білім беру мекемелерін қоса алғанда америкалық және қазақстандық азаматтық қоғамдар арасындағы байланыстарды нығайтудың маңыздылығын атап көрсетті. Н.Назарбаев Б.Обаманың  Каирдегі  сөзін және мұсыл­ман әлемімен байланысын құптады. Прези­денттер тұрақты қоғамдарды дамы­тудағы діни еркіндік пен төзімділікке айрықша мән беріп, Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға және ИКҰ-ға тиісінше 2010 және 2011 жылдарғы төраға ретіндегі күш-жігеріне өз қолдаулары туралы мәлімдеді. Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақ­тастық жөніндегі ұйым (ЕҚЫҰ):  Прези­дент Обама бұрынғы Кеңес Одағы рес­публикаларынан бірінші болып ЕҚЫҰ-ға төрағалық эстафетасын қабылдаған Қа­зақстанның бұл ұйымға төрағалығының тарихи мәнін атап көрсетті. Көшбасшылар Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалығына қатысты мәселелерді, сондай-ақ Қазақ­станның ЕҚЫҰ саммитін өткізу туралы ұсынысын талқылады. Олар Қазақстанның Ауғанстанды тұрақтандыру үдерісіне ЕҚЫҰ-ның  әлдеқайда кеңірек қатысуына жәрдемдесу, Қазақстанда адами өлшемдер саласындағы міндеттемелерді орындау жөнінде Шолу конференциясын өткізу жөніндегі, сондай-ақ Корфу үдерісін жеделдету мақсатындағы оң бастамаларын атап өтті. Құрама Штаттар мен Қазақстан ЕҚЫҰ саммитінің негізгі күн тәртібін әзірлеуде ынтымақтасуға уағдаласты.