Бүгін ауыл не күйде? Халқымыздың дәстүр-салтының, мінезінің, жалпы тумысының түбірі болған ауылды айтсақ көңіліміз ортаяды, оны қазір «алтын бесік» деп айта аламыз ба? Жас мамандар ауылды жерлерге барғысы келмейді, мектептерде бала саны азайып кетті, ауылдан көш тоқтаған жоқ. Осы сияқты көзге бадырайып көрініп отырған мәселе жеткілікті. Облыс орталығындағы шенеуніктер ауылға қатысты мәселенің мәнісін аудандағылар қалай жазып берсе, солай қабылдап отырады. Мемлекет тарапынан қыруар қаржы бөлінген, ауылға арналған бағдарламалар қаншама? Бірақ соның барлығын облысты басқару аппаратына кіретін басқарма басшылары кабинеттен шықпай отырып жазады, ақпар береді. Ал шын мәнісінде бүгінгі ауыл қалай тыныстап отыр?
Бүгін ауыл не күйде? Халқымыздың дәстүр-салтының, мінезінің, жалпы тумысының түбірі болған ауылды айтсақ көңіліміз ортаяды, оны қазір «алтын бесік» деп айта аламыз ба? Жас мамандар ауылды жерлерге барғысы келмейді, мектептерде бала саны азайып кетті, ауылдан көш тоқтаған жоқ. Осы сияқты көзге бадырайып көрініп отырған мәселе жеткілікті. Облыс орталығындағы шенеуніктер ауылға қатысты мәселенің мәнісін аудандағылар қалай жазып берсе, солай қабылдап отырады. Мемлекет тарапынан қыруар қаржы бөлінген, ауылға арналған бағдарламалар қаншама? Бірақ соның барлығын облысты басқару аппаратына кіретін басқарма басшылары кабинеттен шықпай отырып жазады, ақпар береді. Ал шын мәнісінде бүгінгі ауыл қалай тыныстап отыр?
Міне, осыны білмек үшін облыста ауылдық жерлердегі мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын және оның әлеуметтік-экономикалық жағдайын талдау мен мониторинг өткізу қолға алынды. Ол үшін экономикалық және әлеуметтік даму жағдайы орташа, кемінде 1000 адам тұратын он ауылдық округтің тізімі жасалды. Олар облыстың әр ауданында, әр шалғайында орналасқан. Таңдалған әр ауылдық округте бір және бірнеше елді мекендер бар. Жақында облыс әкімі Нұралы Сәдуақасовтың бастамасы және тікелей тапсыруымен облыс әкімінің орынбасары Серік Бектұрғанов бастаған құрамында басқармалар басшылары бар жұмыс тобы Әулиекөл ауданындағы Новонежин ауылдық округінде болып қайтты. Олар таңертеңнен кешке дейін ауылдық округке қарайтын Новонежин, Калинин және Лаврентьев ауылдарында болып, тұрғындармен әңгімелесті, оларды қабылдап, проблемаларын, ұсыныстарын тыңдады. Ауылдардағы мектептерде, фельдшерлік пункттерде болды, олардың әлеуметтік жағдайымен танысты. Сонымен қатар, шенеуніктермен бірге ауылға жылжымалы медициналық кешен бірге келген болатын. Құрамында терапевт, кардиолог, онколог, стоматолог, педиатр, гинеколог сияқты түрлі маман бар медициналық кешенге ауылдастар кезекке тұрып, тайлы-таяғы қалмай диагностикалық тексеруден өтті.
Осы сапардан келген соң, ертеңіне облыс әкімінің орынбасары Серік Бектұрғанов журналистер үшін баспасөз мәслихатын өткізді.
– Бұл құзырлы органдардың тексеруі емес, біз халықтың арасына барып, ауылдың немен тыныстап отырғанын өз көзімізбен көргіміз, проблемаларды кабинетте отырып емес, жергілікті жердің өзінде зерттегіміз келді. Ал өзекті мәселе бола қалғанда оның себебін нақты табуымыз керек. Бүгін ауылға арналған мемлекеттік бағдарламалардың соңы неге сиырқұйымшақтанып кетеді? Ауыл адамдары «Сыбаға», «Жұмыспен қамту жол картасы», «Бизнестің жол картасы» бағдарламаларына қаншалықты қатысуда? Мысалы, кейде қағазбастылықтан мемлекеттік қаржылар тиісті жеріне дұрыс бөлінбейді. Аз ғана бала оқып жатқан мектептерді жөндеуге миллиондап қаржы бөлінеді. Ал сол қаржыны басқа мектепке немесе тіпті басқа керекке бағыттасақ қалай болар еді? Біз ауылдағы бірінші кезекте шешімін табуға тиісті мәселелерді өзіміз көргіміз келді. Біздің жұмыс тобының мақсаты ауыл жағдайын зерттеп, талдау жасаудың тиімді үлгісін жасау болып отыр, оны болашақта аудан әкімдері пайдаланатын болады.
Жұмыс тобы он ауданнан таңдап алған он ауылдық округте ауыл адамдарын қабылдаудың сыртында, сол жердегі кәсіпкерлермен де кездесулер өткізеді. Ішкі саясат басқармасының қызметкерлері ауыл адамдарына әлеуметтік сауалнама жүргізеді. Ауылдағы ағайын іздеп барса кіре алмайтын шенеуніктер енді олармен емен-жарқын сөйлесіп, оның жағдайын, сұранысын, ұсынысын тыңдайды. Арнайы жұмыс тобы осындай зерттеулерді түйіндеп, сол округте ауыл тұрғындарының жиынын өткізеді, ауылдың әлеуметтік-экономикалық жағдайы туралы жан-жақты талдау жасап, оларға өздерінің жасаған қорытындыларын, ұсыныстарын айтатын болады.
Жұмыс тобының жетекшісі Серік Бектұрғанов баспасөз мәслихатында журналистердің сұрағына орай, алғашқы сапар жасаған Новонежин ауылдық округіндегі ең басты проблема ауылдан көшудің тоқтамай отырғандығы екенін айтты. Ауыл адамдары мал ұстап отыр, шөп бар, отын бар, мектеп, фельдшерлік пункт жұмыс істеп тұр. Ауыл табиғат аясында орналасқан. Бірақ адамдар бұрынғыдай ауылда тұрғысы келмейді, қалаға көшкісі келеді. Сонымен қатар, мал шаруашылығында адамдардың жұмыс істегісі келмейтіндігі де шенеуніктердің жұмыс тобының назарына айрықша ілінген. Бұл көрініс өкінішке қарай, тек Новонежинде ғана ма? Шенеуніктер енді Жітіқара, Қарабалық, Қарасу, Қостанай, Наурызым, Сарыкөл, Таран, Ұзынкөл аудандары мен Арқалық қаласындағы елді мекендерді аралайтын болады.
Нәзира ЖӘРІМБЕТОВА,
«Егемен Қазақстан».
ҚОСТАНАЙ.
