– Парламентте әлеуметтік кәсіпкерлікке қатысты заң жобасы әзірленіп жатқанынан хабардармыз. Сенат жанынан құрылған жұмыс тобының мүшесі ретінде осы жұмыстың қалай жүріп жатқанын айта аласыз ба?
– Сенат Төрағасы Мәулен Әшімбаевтың бастамасымен әлеуметтік кәсіпкерлікті қолдау және дамыту жөніндегі заң жобасы әзірленіп жатыр. Құжатқа жауапты жұмыс тобының құрамында мен де бармын. Заң жобасы келесі жылы қабылданады деп күтілуде. Жалпы, жұмыс тобының құрамына Сенат пен Мәжіліс депутаттары мен әріптестерім – әлеуметтік кәсіпкерлер кірді. Біз күнде кездесіп, жаңа заң жобасының нормаларын талқылаймыз. Ең алдымен, қазір әлеуметтік кәсіпкерлікке жауапты аппаратты анықтау, кәсіпті дамытуға мемлекет тарапынан берілетін мүмкіндіктер қандай болатынын айқындаудамыз. Сондай-ақ жаңа бөлек заң жобасын әзірлеу керек пе әлде қолданыстағы Кәсіпкерлік туралы заңға өзгерту енгізу дұрыс па деген мәселелер де күн тәртібінде тұр.
– Жаңа заң жобасы саланың дамуына қалай әсер етеді?
– Батыс елдерінің тәжірибесіне сүйене отырып, құқықтық реттеулер еліміздегі әлеуметтік кәсіпкерлікке жаңа серпін беретініне сенімдімін. Бұл саланың құқықтық негізін әлемдегі қолданыстағы заңдар қалап кетті. Бізге сол үздік үлгілерді өзімізге бейімдеу керек. Қазақстанда бұл заңның қабылдануы саладағы кейбір мәселелерді заң аясында шешуге мүмкіндік бермек.
– Елдегі әлеуметтік кәсіпкерліктің бүгінгі жағдайын қалай бағалайсыз?
– Соңғы жылдары әлеуметтік кәсіпкерлік саласы Қазақстанда үлкен қарқынмен дамып келеді. Бұл жерде мемлекет тарапынан көрсетілген қолдау мен қызығушылықты баса айтуға болады. Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев та бұл бастаманы үлкен мінберлерден көтеріп жүр. Мен былтыр Мемлекет басшысымен төрт рет кездесіп, соның екеуінде елімізде әлеуметтік кәсіпкерлікті дамыту мәселесі сөз болды. Мемлекет басшысы саланы ілгерілетудің қаншалықты маңызды екенін айтып, кәсіпкерлерге қандай жағдай жасау керек екенін, саланың қоғамда кең етек жаюына қандай мүмкіндіктер керек екенін сұрады. Осы ретте мемлекеттік саланы дамытуға бар күш-жігерін салып жатқанын баса айтқым келеді.
– Жақында Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің мүшесі атанғаныңызды білеміз. Президент жанындағы белді ұйымның мінберінде де осы әлеуметтік кәсіпкерлік мәселесі көтеріле ме?
– Иә, жақында Ұлттық кеңестің қатарына қабылдандым. Саланың ішкі мәселелерін жетік білетін азаматтық қоғам өкілдеріне осындай мүмкіндіктің берілгені қуантады. Мемлекеттің бұл бағытта атқарып жатқан жұмысын жоғары бағалаймын. Ұлттық кеңес секілді беделді ұйымның алаңы әлеуметтік кәсіпкерлік саласындағы өзекті мәселелерді талқылайтын орта деп есептеймін. Оны ұйымның даму бағдарламасына қосу туралы ұсыныс та білдірдім. Қазір біз әлеуметтік кәсіпкерлікті дамыту бойынша қанатқақты бағдарлама әзірлеп жатырмыз. Егер бұл бастама Ұлттық кеңесте қолдау тапса, жүзеге асу ықтималдығы жоғары болар еді. Өткен аптадағы соңғы отырыста сөз сөйлеуіме мүмкіндік болмады. Дегенмен жиынның екінші бөлімінде сала бойынша 6 топқа бөлініп, өзекті мәселелерді талқыладық. Мен әлеуметтік мәселелер тобында Үкімет басшысының орынбасарымен осы мәселені талқылауға мүмкіндік алдым. Жақында кездесіп, саланы дамытудың нақты шараларын айқындауға уағдаластық.
– Қоғамдық жұмысыңыз Ұлттық кеңеспен шектеліп қалмайды. Жақында Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің кеңесшісі қызметіне тағайындалдыңыз. Жұмыс қалай жүріп жатыр?
– Дәл осы тағайындауды мен Ұлттық кеңестің жұмыс нәтижелерінің бірі дер едім. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің есеп беру кездесуінде елімізде әлеуметтік кәсіпкерлікті дамытудың маңызы мен мүмкіндіктері жайлы айтқанмын. Кейін үш күннен кейін министр Біржан Нұрымбетов мені өзіне шақырып, салаға деген қызығушылығын білдіріп, кеңесшісі болу туралы ұсынысын айтты. Осы бағытта атқарылып жатқан жұмыстарға тоқтала кетсем, қызметке кіріскелі еліміздің бірнеше өңірін аралап келдім. Павлодар, Семей, Өскемен қалаларына іссапармен барып, жергілікті басшылармен кездестім. Аймақтарда әлеуметтік кәсіпкерлікті дамытудың жолдарын талқыладық. Себебі бұл саланы орталық деңгейде ғана емес, өңірлерде дамыту аса маңызды. Облыстар мен шағын қалалар назарымыздан тыс қалмауы керек.
– Қоғамдық жұмыстан бөлек кәсіптеріңіз жайлы да сөйлессек. Жобаларыңыз туралы толығырақ айтып берсеңіз. Қазіргі ұстанған бағытыңыз қандай?
– GreenTAL компаниясы 9 түрлі бағытта қызмет атқарады. 80-ге жуық адамды жұмыспен қамтамасыз етіп отырмыз. Қазір біздің басты мақсатымыз өңірлердегі әлеуметтік кәсіпкерлікті дамыту болмақ. Павлодарда алғашқы қанатқақты жобамызды қолға алдық. Ол балалар ойыншығын шығаратын әлеуметтік ағаш ұстахана болады. Жалпы, біздің елде халықтың әлеуметтік осал топтарының жұмысқа орналасуы үлкен проблема екені белгілі. Мүмкіндігі шектеулі жандар, жалғызбасты аналар, балалар үйінің түлектері жұмысқа орналасарда бірқатар қиындыққа жолығады. Кейбіреуіне қажетті білім мен біліктілік жетпей жатса, енді біреулерін жұмыс берушілер өз қарамағына алуға ынталы емес. Оған қоса, барлық жерде оларға жағдай жасалмағаны тағы бар. Дәл осы мәселені шешу үшін 2015 жылы GreenTAL әлеуметтік шеберханасын аштық. Біз мүмкіндігі шектеулі жандарды оқытып, кейін өзімізге жұмысқа қабылдаймыз. 5 жыл бұрынғы жағдаймен салыстырғанда, жобамыз кеңейіп, жаңа кәсіп түрлерін меңгере бастадық. Біздің басты құндылығымыз – қызметкерлеріміз. Сол себепті де оларға жайлы жұмыс орнын қалыптастыруға тырысамыз. Ағаш ұстаханада балаларға арналған ойыншықтардан бастап жиһазға дейін дайындаймыз. Одан бөлек тоқыма және киізден жасалған бұйымдар, экосөмкелер мен төсек-орын, құрылысшыларға арналған арнайы форма тігетін тігін цехы бар. Полиграфиялық қызмет, қоғамдық тамақтану, көлік жуу орындарын да аштық. Мұның барлығы – ынтымағы жарасқан ұжымның бесжылдық еңбегінің жемісі. Осы бағыттағы жан-жақты қызметіміз Қазақстанда жұмысқа орналасу барлық азаматтарымыз үшін жеңіл болатын күнге дейін жалғасуы тиіс.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Меруерт БҮРКІТБАЙ,
«Egemen Qazaqstan»
