Қазақстан • 04 Қараша, 2020

Тұран жолбарысының популяциясы жаңғыртылады

744 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Қазақстанда Тұран жолбарысының популяциясы жаңғыр­тылады. Бұл туралы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі хабарлады. Осы мақсатта Балқаш көлінің оңтүстік жағалауының аумағы, сондай-ақ Іле өзенінің шығысқа қарай ауданы дала жануарын қалпына келтіруге мүмкіндік беретін аймақ ретінде таңдалды.

Тұран жолбарысының популяциясы жаңғыртылады

Жолбарыстың өмір сүруіне жарамды аумақтың жалпы ауданы 1 млн гектардан асады. Бол­жамға сенсек, мұнда бұл жа­нуардың 100-ден 200-ге дейін көбейтуге болады.

Тұран жолбарыстары соңғы рет 1970 жылдары байқалған еді. Олар Таяу Шығыс, Қап тауы (Закавказ) және Орталық Азия, сол секілді Түркиядан бастап солтүстік-батыс Қытайға дейінгі аралықты мекен еткен.

Ғалымдардың айтуынша, бұл жолбарыстың жоғалуына қасақана жаппай қыру, жол­ба­рыстың азық-түлік базасы ретінде тұяқты жануарларды ба­қы­лаусыз аулау, сондай-ақ суару жобаларын жүзеге асыру арқылы мекендейтін жерлердің жойылуы себеп болған.

Бүгінде Экология, геология және табиғи ресурстар ми­нис­трлігі Балқаш маңында жол­ба­рысты қалпына келтіру бағ­дарламасын әзірледі. Ол 15 жыл­ға есептеліп, осы арқылы ме­кен­дейтін жерлерді дайындау, жолбарыстарды табиғатқа шы­ғаруды және бағдарламаның сәт­ті жүзеге асырылуын бақылау қамтылады.

Қазір жаңадан ерекше қор­ға­латын табиғи аумақ – «Іле-
Бал­қаш» мемлекеттік та­биғи ре­зер­ваты құрылды. Сондай-ақ бра­­коньерліктен қорғау жүйесі және табиғат пайдаланудың тыйым салынған түрлерінің алдын алуды қамтитын аумақтық басқару жоспары әзірленіп, іске асыры­лып жатыр. Сонымен қатар био­техникалық іс-ша­раларға бай­ланысты жабайы доңыздың тығыздығын арттыру және бұха­рлық бұғының популяциясын қалпына келтіру жұмыстары жүр­гізілуде. Осыдан кейін экожүйе жолбарыстың ұзақ мерзімді популяциясын дамытуға жол ашады.

Реинтродукциялау жұмысы­на Амур түріне жататын жолба­рыс­тар пайдаланылады деп көз­делуде.

2010 жылы Қазақстан жолбарысты сақтауға арналған Ха­лық­аралық саммитте Тұран жол­барысының популяциясын Орта Азияға қайтаруға дайын екенін мәлімдеген еді.

2017 жылы Қазақстан мен Дү­ниежүзілік жабайы табиғат қоры (WWF) арасында Іле өзені атырабында және оңтүстік Балқаш маңы аумағында жолбарысты реинтродукциялау жөніндегі Бағдарламаны іске асыру туралы Меморандумға қол қойылды.

Бағдарлама 3 кезеңнен тұ­рады. Атап айтқанда, экожүйе­лерді қалпына келтіру (доңыздар мен шабақтардың санын ұлғайту, Бұқар (тоғай) бұғысын және тоғай ормандарын қалпына келтіру, табиғатқа алғашқы жолбарыстарды шығару, топты қалыптастыру, жолбарыстардың мінез-құлқын бақылау және мониторингін жасау, сондай-ақ жолбарыстар популяциясы мониторингін қолға алып қорғау және туризмді дамыту кіреді.