«Расында, бұл – жақсы мүмкіндік. Өңірімізде облыс, аудан орталықтарынан шалғайда орналасқан ауылдар бар. Мысалы, біздің тау баурайындағы шалғайда жатқан ауылдар үшін көшпелі мобильді жылжымалы медициналық кешендер өте тиімді болмақ. Енді дәрігерлер скрининг, тексеру және кәсіби тексеру жүргізу үшін ауылдықтарға бара алады, сондай-ақ сол жерде барлық қажетті көмекті көрсете алады. Бұл медицинаның қазіргі тұжырымдамасына сәйкес келеді және алғашқы медициналық көмек көрсетудің қолжетімділігі мен ыңғайлылығын көрсетеді», дейді Баянауыл аудандық ауруханасының бас дәрігері Серікжан Арынов.
Облыстық денсаулық сақтау басқармасының мәліметінше, өңірге берілген мобильді медициналық орталықтар қазіргі кезде Баянауыл, Железин, Ертіс, Павлодар және Шарбақты аудандарына жіберілген. Кешендердің негізінде науқастарды қабылдауға арналған салалық дәрігерлер құрамы да бекітілген.
Енді цифрландыру жүйесі арқылы жедел желілік байланыста, яғни, жедел жәрдем, барлық қалалық, ауылдық, аудан орталығындағы фельдшерлік пункттер, емханалар мен ауруханалар бірлескен өзара іс-қимыл бағытында қызмет атқарулары тиіс. Ауылдық жерлерде тұрғындардың диагностикалық жағдайын жақсарту, ауыр науқастарды ертерек анықтап, оларды облыс орталығына мамандандырылған медициналық көмек алуға жіберу маңызды.
Кезінде Елбасының тапсырмасына сәйкес елімізде денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы жүргізілді. «Денсаулық пойыздарының» ауылдарды аралағанын білеміз.
Ал енді облыстық денсаулық сақтау басқармасының мәліметінше, бұрынғы «Денсаулық пойыздарының» орнына енді әрбір ауылға тікелей баратын кешендердің көмегімен созылмалы инфекциялық емес ауруларды ерте анықтау, денсаулық жағдайының тобын анықтау, алдын алу, емдеу, оңалту және сауықтыру іс-шараларын жүргізу үшін денсаулық жағдайына терең зерттеу жүргізуге болады. Барлығы да цифрлы жабдықпен жарақталған жалпы тәжірибе дәрігерінің және талдауларды қабылдау аймақтары, дәріхана пункті, жалпы қабылдау кабинеттері, акушер-гинеколог, ультрадыбыстық және рентгенологиялық зерттеулер жасайтын 7 мамандандырылған кабинеттерден тұрады. Рентген және флюрография арнайы бөлмеде жасалады. Әрбір кешенде ерекше қажеттіліктері бар адамдарға арналған құрал-жабдық жүйесі орнатылған.
Бұған дейін жаз айында «Жаңа Павлодар» қоғамдық қоры құрылып, індетке қарсы шараларды қаржылай қолдау үшін жұмыс істей бастады. Облыстың ауруханаларына меценаттар мен кәсіпкерлер алып берген құрал-жабдықтар жеткізілген-ді. Бұл қоғамдық қор жанынан құрамында қалалық депутаттар бар «Қамқоршылар кеңесі» құрылды. Кеңес жиналған қаражаттың өз орнымен жұмсалуына бақылау жасайды.
Сөйтіп осы мақсатқа өңірдегі медициналық мекемелерге 214 млн теңгеге жуық қаражат бөлініп, медициналық ұйымдар көмек алған. Қор бөлген қаражаттың көмегімен облыс орталығындағы Туберкулезге қарсы балалар санаторийінде, Екібастұз қалалық ауруханасында, Павлодардағы №1 қалалық ауруханасында, Баянауыл аудандық ауруханасында орталықтандырылған газбен жабдықтау жүйесін қамтамасыз ету үшін құрал-жабдықтар орнатып, материалдары сатып алынды. Қор қаражаты Екібастұз қалалық ауруханасының жұқпалы аурулар бөлімшесі қарамағындағы Жедел жәрдем стансасын қайта құрып, қайта жарақтандыру үшін жобалық-сметалық құжаттама әзірлеуге бөлінді. Тағы 103 млн 125 мың теңге 300 оттегі концентратын сатып алуға жұмсалды. Облыстағы үш қала мен аудандарындағы 15 медициналық аурухана, емханаларға құрал-жабдықтар алынды.
Ал жаңадан жеткізілген кешенді медициналық орталықтарды, жедел жәрдем көліктерін аралап, көріп шыққан облыс әкімі Әбілқайыр Сқақов өңірімізге жеткізілген медициналық арнайы көліктерді бірден пайдалана бастау қажеттігін айтып, күзгі-қысқы кезеңде күтіп ұстауға қатысты барлық мәселені шешуді тапсырды.
Өзі де бұрын денсаулық сақтау саласында қызмет жасаған Әбілқайыр Сқақовтың мұндай ескерту айтуының өзіндік себебі де бар. Өйткені бұған дейін аурухана, емханаларға алынған қымбат шетелдік медициналық құрал-жабдықтардың бос тұратыны, жаңадан алынған медициналық көліктердің көрінбейтіні, ескі жедел жәрдем көліктерін сырлап, бояп ауылдарға жіберілетіні, шетелдік дүниемен жұмыс жасай алатын мамандардың жоқтығы жиі айтылып қалып жүрді. Яғни модульды медициналық кешендер сатып алынған соң үнемі қозғалыста болуы керек деген сөз. Бірақ осы жерде тағы бір мәселе көрінеді. Бұл – ауылдарға алып баратын кешендердің жүріп баратын жолдарының жоқтығы. Мысалы, өзіміз көрген, жолдары әбден тозған Баянауылдың Жаңатілек, Мұрынтал сияқты ауылдарына су жаңа жарқыраған мобильді медициналық кешен бара ала ма? Басқа аудандарда сондай жағдай. Осыдан кейін «Жарқыраған қымбат кешендеріміз сынып қалуы мүмкін, өздеріңіз аудан орталығына келіп қаралып-тексеріліп кетсеңіздер қайтеді?» деп ауыл тұрғындарын шақырармыз бәлкім?
Екіншіден, біздің өңірде жан басына шаққандағы ем-шара көрсету тарифі – еліміз бойынша ең төмен көрсеткіште. Өйткені ауылды тастап, қалаға көшіп кетіп жатқандар саны бойынша облыс алдыңғы орында тұр. Урбанизация деңгейі өте жоғары. Сондықтан ауылдарда адам саны аз болғандықтан, аудандардағы медициналық мекемелер өз шығындарын толық жаба алмайды.
Үшіншіден, көліктік кешенді емхана ауылға көктем мен күз аралығында бармаса, солтүстік өңірлердің қысқы ауа райы қатал. Қар құрсауында жатқан ауылдардың қарлы жолын табудың өзі бір қиын.
Төртіншіден, кешенді көліктерді сақтау керек. Кешендер «YUTONG» маркасымен шығарылып, Қостанай облысының «Сарыарқа Автоөнеркәсіп» кәсіпорнында құрастырылыпты. Әрі қарай енді бұл кешендердің жұмыс жасау тиімділігі қандай өзі деген сауалды өзіңіз бағамдай беріңіз. Қозғалмай бір орнында тұрып қалмасын деген мәселенің мәнісі осында. Қондырғылары көп, бұл кешендердің бағасы қымбат. Бір жылжымалы медициналық кешеннің құны – 156 млн 700 мың теңге. Сондықтан аудандарға оны күтіп ұстайтын мамандар қажет болады.
Мысалы, мобильді кешендерден басқа жедел жәрдем қызметі 22 жаңа реанимобиль алды. Оның 16-сы – «С» жедел жәрдем тобы. Ол «Hyundai H350» автомобильдерінің базасында жабдықталған. «JacSunrau» негізінде тағы 6 «А» класты реанимобиль бар. Арнайы көліктер республикалық бюджет есебінен сатып алынды. Бір «Hyundai H350» бағасы 41 млн 300 мың теңгені, «JacSunrau» бағасы 27 млн 910 мың теңгені құрайды.
Станса басшысы Қанадан Ахметжановтың айтуынша, әрбір автомобиль зембілдермен, шиналармен және алғашқы көмек көрсетуге арналған басқа да қажетті заттармен жабдықталған. Реанимобильдерде диагностика және реанимация жүргізу үшін электрокардиограф, ӨЖЖ аппараты, инфузомат, пациент мониторы, дефибриллятор және желіге шығу үшін қажетті басқа да медициналық жабдықтар қарастырылған.
«Мен жедел жәрдем стансасында 30 жыл қызмет жасап жүрмін. Бірақ дәл осылай жарақталған реанимобиль ешқашан болған емес. Қазір біздің стансада індет кезінде көмек көрсету үшін барлық жағдай жасалды. Машиналарда оттегі аппараты орналасқан. Минутына 6-дан 10 литрге дейін оттегі беріп, ауа көлемін едәуір арттырады. Балалар, әйелдер, ерлер үшін оттегін берудің өзіндік бағдарламасы бар», дейді 103 қызметінің дәрігері Айман Темірғалина.
Қ.Ахметжановтың айтуынша, жыл соңына дейін 103 қызметіне тағы 87 жаңа реанимобиль келеді. Осылайша облыстық станса автопаркі толық жаңартылады. Жаңа санитарлық автокөлік қалалар мен аудандардағы барлық жедел жәрдем қосалқы стансаларына таратылады. Бұл күндері қызметке жаңадан 24 дәрігер, 34 фельдшер қабылданған.
Біздің жазып отырған мәселе қаржының тиімді жұмсалуы. Жоба-жоспарлар жасар кезде алдымен еліміздің әр өңірінің, ауылдарының әлеуметтік-экономикалық мүмкіндіктерін, ауа райын, жолдарының күйін ескере отырып, мобильді медициналық кешендерді құрастыру керек пе еді деп ойлаймыз.
Облыстағы ауылдардың, әсіресе, Баянауыл, Екібастұз, Ақсу, Ертіс және басқа аудандар ауылдарының әлеуметтік жағдайлары өте төмен, қарапайым қоңыр күй кешумен отыр. Жолдың жыры өмірі бітпейді. Су бірде бар, бірде жоқ.
Ал облыстық денсаулық сақтау басқармасында бір жылда 3 басшы ауысты. Осыдан-ақ ауылдарға баратын, мобильдің кешендердің жөн-жобасының алдағы уақытта қалай боларын өзіңіз бағамдай берсеңіз болады.
Керісінше, бір өзі 150 млн теңге тұратын кешенді жасап берген мұндай ауқымды қаржыға «Дипломмен – ауылға!» бағдарламасымен келетін жас мамандарға қаз-қатар тізіп үй салған әлдеқайда артық болар еді.
Иә, қазір жалғыз біздің өңір ғана емес, басқа облыс әкімдіктері де «ауылдарымыздың тұрғындары енді ем іздеп қалаға бармайды, медициналық көмек көрсететін емхана көліктер өздері барады» деп қуануда. Әрине, жаппай диагностика, ауыл тұрғындарының денсаулықтарын тексеру қазіргідей індет тараған кезде керек екені түсінікті. Сөйтіп біздің Денсаулық сақтау министрлігі биылдан бастап көліктік кешенді емханалар шалғай ауылдардағы ағайындар үшін сапалы медициналық қызметті қолжетімді етпек. Кешендер аудан орталықтарынан 100 шақырымнан аса қашықтықта орналасқан ауылдық аумақтарда медициналық қызметтерді жоғары деңгейде көрсетуге мүмкіндік береді.
Көліктер ауылдарды аралап, кестеге сай жылына 3-4 рет жолға шығып, ауылдықтардың денсаулықтарын қарайды деген жоспарлар орта жолда қалмаса игі.
Павлодар облысы