Мал шаруашылығы өнімдері көлемінің ұлғайғаны тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарының қуатын арттыруға үлкен сеп болды. Мысалы, «Эмиль» компаниясы өндірісті жылына 32 мың тоннадан 45 мың тоннаға дейін жеткізуге кірісті. Ал «Өскемен құс фабрикасы» дайын өнім шығару көлемін жылына 22 мың тоннадан 55 мың тоннаға дейін ұлғайтты. 9 млрд теңгенің инвестициялық жобалары – жылына 19 мың тонна шикізат өндіретін 2 ет өңдеу кәсіпорны салынып жатыр.
Бұл бағытта көкпектілік қожалықтардың жұмыстары ілкімді. Жуықта ғана Көкпекті ауданындағы «Өрнек» шаруа қожалығы Германиядан 192 бас симментал тұқымды ірі қара сатып алды. Еті мен сүті құнарлы асыл тұқымды тұяқтының климатқа бейімделуі де тез. Ал Көкжайық ауылындағы «Елім-ай» шаруа қожалығының жетекшісі зеңгі баба тұқымын бордақылауды қолға алған.
Алдына жемшөбін шашып, науасына суын құя салса, мал семіреді деп ойлайтынбыз. Жо-жоқ, семіруі семіреді, бірақ бордақыға мал қоюдың әдісі инновациялық жағынан әлдеқайда дамып кеткен екен.
– Мен инновациялық технологиялар арқылы мал бордақылау алаңын ашпас бұрын озық елдердегі шаруашылықтармен таныстым. Әдіс-тәсілін меңгерген соң барып іске кірістім, – дейді қожалық жетекшісі Болат Бекбердинов.
Етті экспорттаумен айналысатын қожалықтың шаруашылық нысандарының аумағы ат шаптырымдай жерді алып жатыр. Ауласында төбесі ашық бірнеше қора тұр. Табан асты теп-тегіс, бетондалған. Көлденең жатқан қыл байқамайсыз. Шет жағына төрт бұрышты шөп бумаларын қыздың жүгіндей етіп жинапты. Қатарына сүрлем салып, бетін машинаның ескі дөңгелектерімен бастырыпты. Себебі, қарайған дөңгелектер қыстай күн тартып, астындағы сүрлемді ашытып, божытады. Ал ашыған сүрлемнің құрамындағы қышқыл малдың ас қорыту қызметін жақсартады екен. Бордақыда тұрған малдың ішіп-жемін арнайы мамандар құрылғы арқылы әзірлейді. Шөпті ұсақтап турап, оған жемін, ұнтақталған дәрумен қосады. Әр қоспаның нақты мөлшері бар. Қысы-жазы суды да жылытпалап береді. Соған қарай малдың еті дұрыс қалыптасады. Мамандардың айтуынша, мәрмәр ет алу үшін рацион басқа да, майлы еттің рационы басқа.
Аталмыш қожалық алғашында 3 мың басқа арнап салған бордақылау алаңын бүгінде едәуір кеңейткен. Қазірде ангус пен қазақтың ақбастары бордақыда тұр. Сонымен қатар етті бағыттағы мұғалжар жылқысы өсіріледі. Олар кейін Қытайға, Ресейге экспортталады.
Жүзеге асып жатқан жоба ауқымды болғандықтан, мал азықпен 100 пайыз қамтылу керек. Мамандардың пікірінше, ол үшін егістік, шабындық алқаптарын тамшылатып суару әдісіне көшкен жөн. Өйтпесе құрғақшылық жылдары дөңгелетіп отырған кәсіпке едәуір нұқсан келуі мүмкін. Сондықтан да келесі жылдың наурыз айынан бастап қожалықтың еншісіндегі жерге жаңбырлатып суару құрылғылары орнатылуы мүмкін.
Шығыс Қазақстан облысы
