Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің мәліметіне сүйенсек, еліміздегі су ресурстарын басқаруда жыл он екі ай бойы шекаралас мемлекеттермен бірлескен комиссиялардың отырыстары өткізілді. Мәселен, суармалы судың тапшылығын шешу мақсатында қырғыз тарапымен келіссөздер жүргізіліп, электр энергиясымен тауар алмасу бойынша келісімдерге қол жеткізілді. Нәтижесінде Тоқтоғұл су қоймасынан 330 млн текше метр көлемінде суармалы су қосымша тасымалданды. Сондай-ақ осы жүйеге сәйкес, Тәжікстан аумағынан БахриТочик су қоймасынан 300 млн текше метр көлемінде қосымша су ағызу қамтамасыз етілді.
«Сырдария өзенінің бассейні бойынша ынтымақтастық мәселелерінде Өзбекстан Республикасымен әріптестік маңызды рөл атқарады. Былтыр елдер арасындағы су қатынастарының барлық бағыты бойынша ынтымақтастықты тереңдету жөніндегі жұмыс тобының 11 отырысы өткізіліп, соның аясында Сардоба су қоймасы бөгетінің бұзылуына байланысты мәселелер де қаралды», деді Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министрі Серік Қожаниязов.
Ресей Федерациясымен ынтымақтастық шеңберінде былтыр қазан айында Жайық және Ертіс өзендерінің бассейндерінде ынтымақтастық және зерттеулер жүргізу жөніндегі Жол картасына қол қойылды.
«Нәтижесінде тараптар трансшекаралық өзендердің гидрологиялық ағынын, бірінші кезекте Жайық өзені бассейнін жақсарту бойынша ұсыныстар әзірлейтін болады. Айта кету керек, су тартудың барлық республикалық көлемінің 97%-ы еліміздің оңтүстік өңірлеріне, атап айтқанда Алматы, Жамбыл, Түркістан және Қызылорда облыстарына тиесілі. Қиындықтарға қарамастан суармалы су беру жоспары орындалды», деді вице-министр.
Былтыр орташа жағдайдағы 11 мың шақырым магистральдық және шаруашылықаралық арналардың 813 шақырымы жөнделіп, бұл тасымалдау кезіндегі шығынды 166 млн текше метрге қысқартуға мүмкіндік берді. Қалпына келтірілген суармалы жүйелердің инфрақұрылымы айналымға 53,5 мың гектар енгізуге жол ашады. К-19 магистралды каналын цифрландыруға байланысты алғашқы қанатқақты жоба іске асырылып, нәтижесінде суару режімінің 45%-на дейін суармалы судың артық шығыны анықталды.
Геология саласында алғаш рет 20 кен орны мемлекеттің қарамағына өтіп, алдын ала деректер бойынша 7,5 млрд теңгеден астам инвестиция геологиялық салаға тартылды. Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министрі Серікқали Брекешевтің айтуынша, 2020 жылы 56 нысанда жер қойнауына мемле-
кеттік геологиялық зерттеу жүргізіліп, оның нәтижесінде пайдалы қазбалардың перспективалы учаскелері анықталды. Атқарылған жұмыстардың қорытындысына сәйкес, болжамды ресурстардың өсімі жоспарлы көрсеткіштің деңгейінде тұрақтады. Атап айтсақ, алтын – 12,6 тонна, күміс – 96 тонна, мыс – 65 мың тонна, қорғасын – 968 мың тонна, сондай-ақ мырыш – 1,1 млн тоннаны құрады.
Вице-министрдің сөзіне сенсек, былтыр пайдалы қазбалар қорының ұлғайғаны байқалды. Айталық, 111,5 тонна алтын, 55,4 мың тонна уран, 13,8 млн тонна темір кені және 31,7 млн тонна мұнай өндірілсе керек.
«Былтыр «Қазгеология» АҚ инвесторлармен бірлесіп, жер қойнауына жүргізілген геологиялық зерттеу қорытындылары бойынша алтын өндіруге қатысты «Шекара», сол секілді түсті және асыл металдардың «Арго» перспективалы учаскелерін анықтады. Компанияда барлығы 47 инвестициялық жоба жүзеге асырылуда», деді С.Брекешев.
2020 жылы геология саласындағы айтарлықтай жаңалықтардың бірі 2021-2025 жылдарға арналған геологиялық барлаудың мемлекеттік бағдарламасының жобасын әзірлеу. Ведомство өкілдері маңызды құжат Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, ұлттық жоба ретінде қайтадан дайындалатынын жеткізді.
«Ұлттық жоба минералдық-шикізат базасының бәсекеге қабілеттілігін арттырып, тұрақты толықтыруға, дамытуға және қолдауға байланысты еліміздің аумағындағы геологиялық зерттеулерді ұлғайтуға бағытталып отыр. Ол мемлекеттік бюджет және жеке инвестициялар есебінен жүзеге асырылады», деді министрдің орынбасары.
Сол секілді жыл қорытындысы ретінде «Еуразия» жобасына қатысты жұмыстың қайта жанданғанын айтты. Жобаның негізгі мақсаты – тереңдігі орталық бөлігінде 18-20 шақырымға жететін Каспий маңы ойпатының тереңдігін зерттеу. 15 шақырымға дейінгі аса терең ұңғыманы бұрғылау геологиялық қиманы зерттеуге және көмірсутектерді іздестіруге қатысты бассейн әлеуетін бағалауға мүмкіндік береді. Министрліктің ақпаратына сәйкес, 2021 жылы сала алдында жер қойнауына мемлекеттік геологиялық зерттеу жүргізу, 70 нысанда ресурстарды іздеу және бағалау, «Қазақстан Республикасы минералдық ресурстардың ұлттық деректер банкі» ақпараттық жүйесін іске қосу және 2025 жылға дейін орталық және батыс өңірлерде 2 Керн сақтау қоймасын салу бойынша міндеттер қойылды.
Еліміздің жасыл белдеуін көркейту бағытында да биыл ауқымды жоспарларды атқару міндеті қойылған. Нақты айтқанда, Президенттің тапсырмасына сәйкес, орман қорын 5 жылда 2 млрд ағашқа көбейту межесі тұр. Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министрі Ерлан Нысанбаевтың айтуынша, Қазақстанда 2019 жылмен салыстырғанда орманмен қамтылған алқап 188 мың гектарға ұлғайды.
«Мемлекет басшысының орман қорында 5 жыл ішінде 2 млрд ағаш отырғызу жөніндегі тапсырмасын орындауға қатысты облыс әкімдіктерімен бірлесіп, өңірлерде орманды молықтыру мен өсіру жөніндегі кешенді жоспарлар бекітілді. Ағаш отырғызудың едәуір көлемі Түркістан, Қызылорда және Жамбыл облыстарында, сондай-ақ Семей мен Ертіс орманы резерваттарының аумағында болжанып отыр», деді Е.Нысанбаев.
Спикер айтқандай, Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің табиғат қорғау мекемелерінің және облыс әкімдіктерінің орман қорғау мекемелерінің күшімен 5 жыл ішінде 843 мың гектар алқапта 1,7 млрд ағаш отырғызылады. Бұл 2030 жылға қарай еліміздегі орман қорын 5%-ға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді.
«Мемлекеттік орман қоры аумағында орман өрттерінің 701 жағдайы тіркелді, оның ауданы − 41,8 мың гектар, республика көлемінде келтірілген шығын мөлшері − 2,1 млрд теңге», деді министрдің орынбасары.
Орман өрттерінің басым бөлігі Жамбыл, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Павлодар және Түркістан облыстарында, сондай-ақ «Семей орманы» резерватының аумағында тіркелді. Вице-министрдің айтуынша, былтыр заңсыз ағаш кесу 25%-ға төмендегенімен, тұтастай жағымсыз фактілер түпкілікті тыйылмай тұр. Бұған қоса былтыр «Өсімдіктер әлемі туралы» заң жобасының әзірленгенін айта кеткен орынды.
