Адамның бойындағы қандай да бір қабілет балалық шағынан байқалады. Біздің кейіпкеріміз де би өнеріне бала күнінен бейім болды. Анасының жетелеуімен жеті жасынан көркем гимнастикамен айналысты. Әкесі он жасында Алматыдағы А.В.Селезнев атындағы Алматы хореография училищесіне оқуға берді. Алғашында үйден алысқа ұзап көрмеген жас жеткіншекке жаңа ортаны қабылдау оңай болмады, ептеп тосырқады. Бір жағынан, мұндағы сабақтың дені орысша өтеді. Балеттегі қолданылатын терминдер де орыс тілінде айтылады. Тәлімгерлер де балаларға бидің қыр-сырын орысша үйретеді. Риза болса таза қазақы отбасында өскен, орысшаға шорқақтау. Соған қарамастан алға ұмтыла берді. Оған Бақыт Сүлеева деген ұстазының көмегі көп тиді. Ол кісінің өзі қазақша жетік білмесе де оқушысына білгенін үйретуге тырысты. Кейін өзі шәкіртінен қазақша үйреніп, тәп-тәуір сөйлейтін дәрежеге жетті.
Осылай аталған оқу орнындағы қиындығынан қызығы көп күндер жер апшысын қуырған жүйріктей зулап жатты. Он жасында оқуға келген өнерпаз өреннің ойы ысылып, бойы өсті. Күрделі балет өнерінің өрнегін түсінді. Риза осында табандап сегіз жыл оқыды. Оқу үдерісі жеңіл болмады. Себебі мектеп бағдарламасымен бірге би өнерін қатар алып жүрді. Түске дейін сабақта, түстен кейін дайындықта болды. Ақыры төгілген тер мен еселі еңбек далаға кеткен жоқ. Балет биін бір кісідей үйреніп шықты. Осында оқып жүріп, алғашқы байқауларға да қатысты. Онда да айы оңынан туып, «Өрлеу» хореографиялық оқу орындарының халықаралық бәйгесінде жүлдегерлер қатарынан көрінді. 2010 жылы Берлиндегі «Би олимпі» халықаралық байқауында топ жарып, бірінші орын алды. Жасынан жарқырап көзге түскен ол 2012 жылы училищені ойдағыдай тәмамдаған соң, сол жылы бас қалада ашылған «Астана Балет» театрына қабылданды. Содан бастап Риза Қанатқызының балет өнеріндегі даңғыл жолы басталды.
Жалпы балет – бекзат өнер. Қазақшалап айтқанда, ол екі адамның біріне жалын ұстатпайтын асау жылқы секілді, кіді мінезді. Балет – өнердің ішіндегі ең күрделісі. Осы өнердің биігіне шыққан әр өнерпаздың ешкімге ұқсамайтын қолтаңбасы бар. Мысалы, бір биші сахнада көрерменді шынайы қимылы мен эмоциясы арқылы баураса, екіншісі – кейіпкерінің әсем бейнесімен тартып әкетеді. Үшінші өнерпаз техникалық шеберлігімен ерекшеленеді. Енді оны балетті жан-тәнімен жақсы көретін талғампаз жұрт жіті байқайды.
– Біз би арқылы өз көрерменімізге жүрегіміздің үні мен сырын жеткізуге тырысамыз. Әрине, балет өнерін түсіну, ұғу оңай емес. Осы театрға келгеннен бері сахнада әр түрлі жанрда қойылған спектакльдердегі кейіпкерлерді сомдадым. Олардың ішкі жан сыры, эмоциясы, техникасы бір-біріне ұқсамайды. Сонда да мен соларды ойнай жүріп, өз шеберлігімді ұштадым. Балеттегі би түрі: классика, неоклассика және қазіргі заманауи болып үшке бөлінеді. Мұнда ең қиыны – классика. Онда артық қимыл жасай алмайсыз. Қатты аяқ киіммен билейсіз. Ал неоклассикада өзіңізді еркін ұстап, соншалықты қиналмайсыз. Қалай болғанда да көрерменге рухани ләззат сыйлап, сахнада өтіп жатқан оқиғаға сендіре білу үшін бишіге физикалық күш пен эмоция қажет. Оның бәрі шеберлікті, ізденісті талап етеді, – дейді кейіпкеріміз ағынан жарылып.
Еліміздің ғана емес елорданың да руханиятына жылы леп әкелген «Астана Балет» театрының қоржынындағы репертуарлар өте бай, сан түрлі болып келеді. Оны орындап жүрген әртістердің де деңгейі жоғары. Олардың арасында бізге ғана емес, бірқатар шет мемлекетке танылған таланттар да жетеді. Солардың алдыңғы қатарында жүрген саңлақтың бірі – Риза Қанатқызы. Бүгінге дейін ол ойнаған рөлдердің өзі біразға жетіп қалды. Әсіресе елорда тұрғындары мен қонақтары тамсанып көрген қойылымдар арасында «Әлемдегі» – Сәруарды, «Жусандағы» – Жусан мен Ұмайды, «Клеопатрадағы» – Клеопатраны, «Щелкунчиктегі» – Араб қуыршағын және «Жизельде» – Миртаны сомдап, ғажайып бейнелер галереясын жасады. Ал отандық туындылар ішінде «Қыз Жібек» балетінде Жібектің бейнесінде көрініп, қазақ аруының адал сезімі мен мөлдір махаббатын саф таза күйінде жеткізіп, көрермендердің ықыласына бөленді.
– Жібек бейнесі мен үшін ыстық. Сырлы сұлулықтың иесі болған арудың есімін бала кезімнен білемін. «Қыз Жібек» фильмін де талай мәрте қызығып көргем. Сондықтан табиғатыма жақын болғандықтан онша қинала қоймадым. Қойылым қысқа миниатюра болса да Жібектің жан-дүниесін тербеген нәзік сырын жеткізуге күш салдым. Сондай-ақ «Жусан» балетіндегі кейіпкерім де көңілімнен шықты. Соңғы жасаған образдарымның бірі, «Махаббат аңызы» балетіндегі татар халқының ханшайымы – Мехмене Бану. Шынымды айтсам, мен осы кейіпкерді ойнауды көптен армандадым. Бұл шығарманы Ресейден келген хореограф қойды. Мехмене Бану – өмірде ақылы мен көркі сай, мықты әйел болған. Мен соны ашып көрсетуге барымды салдым, көрермен жылы қабылдады, – деді ол.
«Астана Балет» театрының іртістері елімізде ғана емес, Париж, Лондон, Бейжің, Сеул, Токио, Милан секілді әлемнің бірқатар әсем шаһарларының сахналарында өнер көрсетіп жүр. Сонда шетелдік көрермендер біздің ұлттық қойылымдарымызға, әсіресе көнеден жалғасып келе жатқан қазақ биін қызығып көретіндігін айтады.
Риза бір сөзінде халқымыздың аяулы қызы, атақты балерина, Ресейдің халық әртісі Алтынай Асылмұратованы өнер жолында үлгі тұтатындығын айтып қалды. «Алтынай апайды сүйікті балеринам ретінде жақсы көремін. Ол кісінің билегені ғажап, сахнаға шыққандағы сұлулығын сөзбен жеткізе алмаймын. Оны тек көзбен көру керек. Сондықтан Алтынай Әбдуахимқызы секілді жер жүзіне танымал болу – әр балет әртісінің арманы. Менің де үкілі арманым сол» деп күлімсіреді кейіпкеріміз. Бүгінге дейін Риза Қанатқызының қол жеткізген табыстары жетерлік. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті қорының стипендианты, 2016 жылы III халықаралық балет әртістері байқауында «Заманауи хореографияны үздік орындағаны үшін» арнайы жүлдесімен марапатталған. Ендеше арманға қанат байлаған өрелі өнерпаздың алар асуы әлі алда деп сенеміз!
