Коллажды жасаған Амангелді Қияс, "EQ"
Спикердің айтуынша, соңғы 5 жылда, нақтырақ айтқанда, 2016-2020 жылдар аралығында өндірісте зардап шеккендердің саны 10,7%-ға, 1 683-тен 1 500 адамға дейін азайды. Оның ішінде қайтыс болғандар саны 16,2%-ға төмендеді. Статистика жөніндегі уәкілетті органдардың дерегі бойынша, 2020 жылы зерттелген кәсіпорындардың 1,6 млн жұмысшысының 367 мыңы немесе әрбір төртіншісі зиянды және қауіпті еңбек жағдайында жұмыс істеген. 2019 жылы бұл көрсеткіш 370 мың адамды құраған.
– Зиянды және қауіпті еңбек жағдайында жұмыс істейтін жұмысшылардың көпшілігі Қарағанды, Павлодар, Шығыс Қазақстан және Маңғыстау облыстарында байқалған. Жоғары шу және діріл жағдайында шамамен әрбір екінші, жұмыс айналасындағы ауаның газдануы мен шаңдануы жағдайында әрбір үшінші адам жұмыс істеген. 94 мың адам ауыр дене еңбегімен шұғылданған. Жұмысшылардың қолайсыз еңбек жағдайлары экономикалық шығындарға алып келетіні баршамызға мәлім. Былтыр елімізде 672 мың жұмысшы зиянды еңбек жағдайында жұмыс істегені үшін 141 млн теңге сомасында түрлі өтемақы алды. Бұл көрсеткіш 2010 жылмен салыстырғанда 10%-ға жоғары, – деді Т.Оспанқұлов.
Сондай-ақ Бас мемлекеттік еңбек инспекторы 2020 жылы республика бойынша кәсіпорындарда орын алған қайғылы оқиғалардан 1 503 адам зардап шеккенін атап өтті. Қаза тапқандардың саны 15,5%-ға артып, 208 адамға жетті. 2019 жылы 180 адам қаза тапқан еді. Қарағанды, Шығыс Қазақстан және Қостанай, Павлодар облыстарындағы тау-кен металлургиялық кешен кәсіпорындарында жарақаттану деңгейі жоғары болып отыр. Өткен жылы бұл салада 304, ал құрылыс саласында 175 адам жарақаттанған. Осы жылдың 4 айында ғана еліміздің кәсіпорындарында 462 адам зардап шегіп, оның 59-ы қаза тапты. Бұл 2020 жылдың 4 айымен салыстырғанда 11%-ға жоғары.
2020 жылы мемлекеттік еңбек инспекторлары 4 439 тексеру жүргізді. Нәтижесінде, 7 260 бұзушылық анықталды. Оның ішінде еңбек қатынастары саласында – 5 001, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша – 2 096, халықты жұмыспен қамту бойынша – 163. Еңбекті қорғауға байланысты заңнаманың негізгі бұзушылықтары жұмыскерлерді қауіпсіз еңбек жағдайларымен қамтамасыз етпеуден, қауіпсіз еңбек тәсілдеріне үйретпеуден, жеке және ұжымдық қорғану құралдарымен, арнайы киіммен және арнайы аяқкиіммен қамтамасыз етпеуден, еңбекті қорғау жөніндегі қызметтің немесе жауапты адамның болмауынан көрінді. Тексерулердің қорытындысы бойынша жұмыс берушілерге 2 614 ұйғарым беріліп, 182,2 млн теңге сомасына 1 090 айыппұл салынды.
– Жұмыс орындарындағы еңбек жағдайларының нақты күйін жалпы бағалау және аттестаттау нәтижелері бойынша еңбекті қорғау жөніндегі іс-шаралар кешенін қолдану мақсатында 2020 жылы 3 397 өндірістік нысан аттестаттаудан өтті. Анықталған бұзушылықтарды жойғанға дейін мемлекеттік еңбек инспекторлары 207 лауазымды адамды атқарып отырған қызметтерінен босатты. Мемлекеттік еңбек инспекторлары еңбекті қорғау талаптарын бұзу фактілері бойынша құқық қорғау органдарына 1 234 материал жіберді, бұл бойынша 173 қылмыстық іс қозғалды, – деді спикер.
Сонымен қатар Т.Оспанқұлов 2030 жылға дейінгі қауіпсіз еңбек тұжырымдамасының жобасы әзірленіп жатқанын хабарлады. Бұл еңбекті қорғауды басқарудың тәуекелге бағытталған ұлттық жүйесін құруға әлеуметтік әріптестік тараптардың белсенді қатысуын қамтамасыз ететін жүйелі іс-шараларды айқындайды. Норма шығару қызметі аясындағы тиісті жұмыстарды 2021 жылы аяқтау жоспарланып отыр. Осы жылдың 12 наурызында Әлеуметтік әріптестік пен әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі республикалық үшжақты комиссия отырысында 2021-2023 жылдарға арналған Бас келісім жасалды. Құжаттың негізгі мақсаты – лайықты еңбек қағидаттарын ілгерілету. Бұл – толық жұмыспен қамтылған кезде жақсы өндірістік, әлеуметтік-еңбек әрі қауіпсіз жағдайларда лайықты жалақы төленетін, әрбір жұмысшы қанағаттанатын, өзінің қабілеті мен шеберлігін көрсетуге мүмкіндік беретін жоғары тиімді жұмыс.
