Ал мемлекеттік деңгейде күн тәртібі қалай өзгергені туралы не айтуға болады? Бұл туралы Алматы қалалық қоғамдық денсаулық басқармасының басшысы Нариман Табынбаев төмендегідей мәселелерді алға тартты.
Хай-флоу терапиясының мәні неде екеніне тоқталмас бұрын, еліміздегі індетке қарсы іс-қимыл шеңберінде барлық ауруханаларды заманауи медициналық құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету жұмыстары жүргізілсе, қазір Алматыдағы жұқпалы аурулар ауруханаларының барлық қарқынды терапия бөлімшелері медициналық жабдықтармен 100% қамтамасыз етілгенін айта кетелік. Медициналық оттегімен қамтамасыз ету үшін арнайы жабдықтарға ерекше назар аударылған. Өйткені коронавирус инфекциясы ең алдымен тыныс алу органдарына әсер ететіні бәрімізге белгілі. Медициналық мекемелерді, ең алдымен жұқпалы аурулар ауруханаларын, көпбейінді ауруханалар мен перзентханаларды оттегімен қамтамасыз ету бағдарламасы қабылданды. Жергілікті бюджет есебінен өкпені жасанды тыныстандыру аппараттары (ӨЖТ) сатып алынды және бүкіл әлемде COVID-19 вирусы кезінде өзінің тиімділігін дәлелдеген жоғары ағынды хай-флоу (High-flow) оттегі терапиясының жаңа технологиясы енгізілді. Коронавирус инфекциясымен және оның асқынуларымен ауыратын науқастарды емдеуде 19 қалалық емханаға осындай 250 аппарат сатып алынды.
– Жоғары ағынды оттегі терапиясы – дұрыс тыныстай алмайтын науқастарға қолданылатын оттекті қолдаудың заманауи технологиясы, ол пандемия кезінде өкпесі зақымданған науқастарды емдеуде әлемде коронавирус инфекциясы кезінде кең таралған.
Мысалы, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы өз ұсыныстарында стандартты оттекті қолдаумен салыстырғанда, high-flow терапиясы ауруханаға жатқызу ұзақтығын төмендететінін, ауру ағымының болжамын жақсартатынын және интубацияға, яғни өкпені жасанды тыныстандыруға ауыстыру қажеттігін едәуір төмендетіп, мұның бәрі бұқаралық ақпарат құралдарында ӨЖТ-дағы өлім-жітім көрсеткіштері туралы бірнеше рет пайда болған мақалалардан кейін мұндай жағдайдан аулақ бола бастағанын көрсетеді. Айта кету керек, көбінесе ӨЖТ аппараты – науқастың өмірін сақтап қалудың жалғыз мүмкіндігі, ал өлімнің жоғары деңгейі оған қосылған науқастардың ауыр жағдайын ғана көрсететінін атап өткен жөн, – дейді Н.Табынбаев.
Ол белгілі бір көрсеткіштердегі жоғары ағынды оттегі терапиясы Еуропаның, АҚШ пен Аустралияның көптеген елінің клиникалық хаттамаларына енгізіліп, сонымен қатар Ресей Федерациясының Денсаулық сақтау министрлігі де ұсынғанын айтады. Сонымен жоғары ағынды оттегі терапиясы қазақстандық COVID-19 инфекциясын емдеу хаттамаларына енгізілді, ал 2020 жылдың күз мезгілінде өкпесі зақымдалған науқастарда жоғары ағынды оттегі терапиясының тиімділігін ескере отырып, COVID-19 инфекциясының таралуына қарсы іс-қимыл жөніндегі ведомствоаралық комиссия барлық ауруханаларды High-flow аппараттарымен жабдықтауға бұйрық берді.
Аталған технология Қазақстанда пайда болғаннан кейін, оны алғашқылардың бірі болып Орталық қалалық клиникалық аурухананың жансақтау бөлімшесі қолдана бастады. Бұл COVID-19 кезінде өкпесіне ауыр зақым келген науқастарда High-flow пайдалану арқылы жақсы нәтиже көрсетті. Сондықтан Алматы қаласы әкімдігі қоғамдық денсаулық сақтау басқармасының әдістемесін қолдануға ұсыныстар берілді. Егжей-тегжейлі талқылаудан кейін басқарма басқа емдеу мекемелері үшін жоғары технологиялық High-flow жабдығын сатып алу қажеттігі туралы шешім қабылдады.
Хай-флоу терапиясының мәні неде?
Науқасқа мұрын каннуласының көмегімен оңтайлы температура мен ылғалдылыққа дейін (минутына 60 литрге дейін) қыздырылған және ылғалданған ауа-оттегі қоспасының жоғары ағымы беріледі. Қыздырылған және ылғалданған ауа ағыны науқасқа ыңғайлы және шырышты қабаттарға зақым келтірмейді, ал ағынның жоғары жылдамдығы өкпені «ашады», көмірқышқыл газын сілтілеу арқылы өлі кеңістіктің көлемін азайтады және альвеолалардың бір-біріне жабысып қалуына жол бермей, тыныс алуды жеңілдетеді. Құрылғы оттегі маскасының орнына жабдықталған мұрын каннуласы қозғалысты шектемейді, бет терісін құрғатпай, науқас еш кедергісіз тамақ пен су қабылдай алады, бұл психологиялық және физикалық жағдайға оң әсер етіп, қалпына келуін тездетеді.
– Көп науқастарда жоғары Хай-флоу терапиясын қолданған кезде сатурация бірнеше минут ішінде көтеріледі, ентігу азайып, науқас бірқалыпты жағдайда болады. Науқастардың көп бөлігінде (60-80%) осындай оттегі терапиясы жеткілікті, нәтижесінде ӨЖТ-ға қосылу қажеттігі қаупі едәуір төмендеп, ауру ағымының болжамы жақсарады, емдеуге жатқызу ұзақтығы азаяды, – дейді медицина ғылымдарының докторы, профессор Н.Табынбаев.
ӨЖТ аппаратының Хай-флоу аппаратынан айырмашылығы, яғни ӨЖТ аппаратын тек реанимация жағдайында білікті реаниматологтер қолданады, ал Хай-флоу аппаратымен қарапайым интерфейсі арқылы басқа қызметкерлер, соның ішінде медбикелер де жұмыс істей алады, олар қазірдің өзінде өте ауыр реаниматологтерді интубациялау қажеттігінен босатылады.
Осылайша, Алматы эпидемиялық ахуалы әлі де күрделі болып тұрған кезеңде жағдайы орташа және ауыр науқастарды емдеу үшін қажетті заманауи оттегі жабдықтарымен жеткілікті дәрежеде қамтамасыз етілген. Қазіргі уақытта қала әкімдігі медициналық мекемелерді медициналық жабдықтармен жаңарту және инфрақұрылымды заманауи талаптарға барынша келтіру жұмыстарын жалғастырып жатыр. Өйткені ұзақ уақыт бойы Алматының медициналық ұйымдарында желдету өзекті мәселе болды. Мәселені шешу үшін қала әкімдігі емдеу мекемелерінің желдету жүйесін күрделі жөндеуден өткізудің арнайы бағдарламасын, сондай-ақ көп бейінді ауруханалардың жансақтау бөлімшелерінде таза бөлмелер құру бағдарламасын әзірледі. Қоғамдық денсаулық сақтау басқармасы қабылдаған барлық іс-шара көп бейінді ауруханалар мен жұқпалы аурулар ауруханаларында коронавирус инфекциясын жұқтырғандардың кезекті жоғарылауына барынша дайын болуға мүмкіндік берді. COVID-19 инфекциясы қауіпті және қала тұрғындарына қауіп төндіреді, бірақ клиникалардың техникалық жабдықталуы мен инфекцияның таралуын болдырмау мақсатында қабылданған шаралар қазірдің өзінде өз жемісін беріп, отандастарымыздың өмірі мен денсаулығын сақтауға тиімді көмектесіп отыр.
АЛМАТЫ
