Бұл бағыттағы жұмыс жалғаса бермек. Жыл соңына дейін тағы да қосымша 3,2 млрд теңгеге заманауи медициналық құралдар сатып алынбақ. Оның ішінде алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсету ұйымдарының жабдықталуына ерекше көңіл бөлініп, қызмет көрсету сапасының деңгейі 93 пайызға дейін өседі деген болжам бар. Яғни Жетісуда медициналық қызметтің қолжетімді болуы мен 2025 жылға дейін шалғай елді мекендерді де сапалы қызметпен толық қамту үшін 109 нысан салу көзделген екен. Соның ішінде 23 нысан биыл салынуда. Тізімде 20 блокты-модульды медпункттер де бар.
– Дені сау адам – қоғамның байлығы. Сондықтан кез келген мемлекет ел азаматтарының денсаулығын сақтауды, әл-ауқатын арттыруды бірінші кезекке қояды. Бұл ретте Елбасының тапсырмасына және Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың алдымызға қойған міндеттеріне сәйкес аурудың алдын алуға, медициналық қызметтің қолжетімді әрі сапалы болуын қамтамасыз етуге бар жағдай жасалып келеді. Ғимараттар жаңартылып, материалдық-техникалық база нығайтылды. Медицина қызметкерлерінің алаңсыз жұмыс істеуіне қажетті барлық мүмкіндік қарастырылды, – дейді облыс әкімі Амандық Баталов.
Айтпақшы, жақында өткен денсаулық сақтау саласы қызметкерлерінің кәсіби мерекесіне орай облыстағы үздік дәрігерлерді марапаттау рәсімі өтті. Жыл сайын 10 номинация бойынша өтетін конкурс биыл да жалғасып, аймақтағы еңбегі жанған мамандарға 1 млн теңге көлемінде сыйақы берілді. Ал биылғы үздік мамандар қатарынан Алматы қаласындағы аймақтық клиникалық балалар ауруханасының гематолог дәрігері Меруерт Жұмабаева мен Іле ауданындағы Қосөзен ауылдық дәрігерлік амбулаториясының меңгерушісі Алма Сембаева көрінді. Меруерт облыстың «Үздік дәрігері» атанса, Алмаға «Үздік ауыл дәрігері» марапаты бұйырды. Сондай-ақ «Денсаулық саласының үздік менеджері» аталымының жүлдесі Талдықорған қаласындағы облыстық кардиологиялық орталықтың директоры Нұрсан Сұрашевке берілді. Ол да 1 млн теңгенің сертификатын иеленді.
Мұнан бөлек, байқау қоры-
тындысының нәтижесіне орай басқа да жеңімпаз дәрігерлер марапатталып, қомақты ақшалай сыйлық алды. Мәселен, «Үздік фельдшер» жүлдесін Талғар ауданы Арқабай ауылындағы медицина пунктінің фельдшері Марияхан Ибышева және «Үздік орта медицина қызметкері» жүлдесін Сарқан аудандық орталық ауруханасының мейірбикесі Айнұр Макенова алып, әрқайсысы 750 мың теңгенің сертификатына ие болды. Сонымен бірге Талдықорған қаласындағы «Нұр Авиценум» медициналық орталығының әлеуметтік қызметкері Марина Терпиловская «Үздік әлеуметтік қызметкер» атанып, оған 500 мың теңге бұйырды. Ал Талдықорған қаласы 6-шағын аудандағы алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсету орталығы «Үздік дәрігерлік амбулатория», Қапшағай қаласына қарасты Қосқұдық ауылдық фельдшерлік-акушерлік пункті «Үздік фельдшерлік-акушерлік пункт», Ескелді ауданы Теңлік ауылының медпункті «Үздік медициналық пункт», Жамбыл ауданы жедел және шұғыл медициналық көмек бөлімшесі «Жедел жәрдем қызметінің үздік подстансасы» атанып, тиісті мекемелерге 500 мың теңгеден жүлде берілді.
Сондай-ақ салтанатты шарада облыс әкімі өңірдегі 40-қа жуық медицина маманына кәсіби біліктілігі және мамандығына адалдығы үшін «Еңбек ардагері» медалін, Денсаулық сақтау министрлігінің «Денсаулық сақтау ісінің үздігі», «Денсаулық сақтау ісіне қосқан үлесі үшін» төсбелгілерін, облыс әкімінің Құрмет грамотасы мен Алғыс хаттарын тапсырды. Осы шарада облыс әкімі Амандық Баталовқа да Денсаулық сақтау министрлігінің «Денсаулық сақтау ісіне қосқан үлесі үшін» медалі берілді. Жиын барысында медицина мамандарының атынан ардагер дәрігер Тілеуберді Жансеңгіров және «Үздік дәрігер» номинациясының жеңімпазы, Алматы аймақтық клиникалық балалар ауруханасының гематолог дәрігері Меруерт Жұмабаева сөз алып, медициналық қызмет сапасын арттыруға бұдан әрі де аянбай еңбек ететіндерін жеткізді.
– «Денің сау болса дәулет сол», дейді бабаларымыз. Ал ұлы дәрігер Гиппократ: «Медицина – шындығында өнер атаулының ішіндегі ең игісі» деген екен. Расында адам жанына арашашы болғаннан артық игілік жоқ. Антына адалдық танытып, күн сайын ерлікке тең іс атқарып жүрген дәрігерлер барлық құрметке лайық. Біз жуырда облыс орталығындағы инфекциялық аурухананың қарсы бетіне арнайы сквер жасап, скверге медицина қызметкерлеріне арналған ескерткіш қоямыз. Ескерткіштің жобасы дайын. Онда дәрігердің алақанында «Өмір ағашы» өсіп тұрғаны бейнеленбек, – деді ақ желеңді абзал жандарды құттықтау кезінде Амандық Баталов.
Осы жерде аймақтағы ақ желеңді абзал жандардың әлеуметтік жағдайын жасауға да жеткілікті көңіл бөлініп отырғанын айта кеткен орынды. Мысалы, былтыр дәрігерлерді баспанамен қамтуға байланысты 127 пәтер сатып алынып, оған 756 млн теңге қаржы жұмсалған. Мұнан бөлек тағы 30 үй жаңадан салынған коттеджді қалашықтан берілген екен. Ал биыл Талдықорғанда денсаулық сақтау саласының мамандарына арналған пәтерлі үйдің құрылысы басталды. Сүйінерлігі, бұл бастама өз кезегінде кадр тапшылығын шешуге оң ықпалын тигізген. Қазір аймаққа жұмысқа келуші жас мамандардың қатары өскен екен. Сондай-ақ дәрігер жетіспеушілігі мәселесін шешуге жергілікті бюджет есебінен қаражат бөлініп, арнайы және жоғары медициналық білім беретін оқу орындарына гранттар бөлініп отыр. Қазір жергілікті бюджет есебінен медициналық жоғары оқу орындарында және резидентурада 239 адам оқып жатса, биыл тағы 30 студентті оқыту жоспарланған екен.
Жалпы, денсаулық сақтау саласындағы кадр тапшылығы бүкіл елге ортақ мәселе екені белгілі. Ал Жетісу өңірінде өткен жылғы есеп бойынша 381 дәрігердің жетіспейтіні айтылады. Оның ішінде 57 жалпытәжірибелі дәрігер, 27 акушер-гинеколог, 25 анестезиолог-реаниматолог сияқты сұранысқа ие мамандар тапшылығы болып отыр.
– Мәселені шешу мақсатында былтыр аймаққа 206 интерн және 99 резидент келді. 2019 жылдан бастап жергілікті бюджет қаржысы есебінен еліміздің медициналық жоғары оқу орындарында 127 резидент оқиды. Олардың он жетісі биыл облыс ауруханаларына жұмысқа келеді. Өкінішке қарай, жастар үлкен қалаларда еңбек еткісі келеді. Соның есебінен аудандарда маман тапшылығы болып отыр. Мысалы, былтыр Кербұлақ және Райымбек аудандарына бірде-бір жас маман жұмысқа келмеді, – дейді облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Өмірзақ Ниязбеков.
Сондай-ақ облыс әкімдігі тарапынан өңірдегі медициналық мекемелердің материалдық-техникалық базасын нығайту мен денсаулық сақтау саласының инфрақұрылымын жақсартуға жеткілікті көңіл бөлініп отырғанына қарамастан, ауруханалар орналасқан ғимараттардың сапасы сын көтермейді. Бұл жағдай, әсіресе ауылдық жерлерде дабыл қағатындай деңгейге жеткен. Алдымен жетістіктерді саралар болсақ, былтырдан бері Талдықорған қаласында 200 төсектік модульдік инфекциялық аурухана, Жамбыл ауданы Ұзынағаш ауылында 100 төсектік перзентхана мен 10 дәрігерлік амбулатория және Көксу ауданының Айнабұлақ ауылында медициналық пункт салынған екен. Жалпы, медицина саласы бойынша құрылысқа 12,0 млрд теңге бөлініп, 11,9 млрд теңге игерілген. Сонымен қатар, 7 денсаулық сақтау нысанына күрделі жөндеу жүргізіліпті. Ал аймақтағы ауруханаларды заманауи медициналық аппаратпен қамтамасыз ету мақсатында 2 компьютерлік томограф, 18 рентген аппараты, 219 өкпені жасанды желдету аппараты, 100 оттегі концентраторы, 180 жедел жәрдем машинасы, 12 жылжымалы медициналық кешен сатып алынғаны тағы бар.
Алайда инфрақұрылымды дамытуға қомақты қаржы бөлінгеніне қарамастан, облыс бойынша медициналық мекеме ғимараттарының тозу деңгейі 49,2 пайызды құрайды екен және бұл мәселелердің барлығы «Денсаулық сақтау саласын дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы аясында атқарылуы тиіс шараның ең өзектілері ғана.
– Бүгінде аталған мемлекеттік бағдарламаның 18 негізгі көрсеткішінің нәтижелері анықталды. Өкінішке қарай, аймақта 5 бағыт бойынша жеткілікті нәтижеге қол жеткізе алмадық. Оның ішінде өмір сүру ұзақтығы бойынша талап орындалмады. Бұған елдегі жұқпалы індеттің жаппай таралуынан болған жағдай тікелей әсер етті. Яғни облыс бойынша өмір сүру ұзақтығы 72 жас болып белгіленгенімен, ажал жас таңдамай тұр. Сондай-ақ суицид бойынша да көрсеткіш азамай отырғаны қынжылтады. 2019 жылы 16 адам өзіне қол салса, былтыр 14 жағдай тіркелді. Әрине мемлекеттік бағдарламаның негізгі индикаторы бойынша жұмысты күшейтуіміз керек. Яғни аймақ тұрғындарының өмір сүру ұзақтығын 74 жасқа дейін жеткізу міндетін орындау парыз. Бұдан басқа 5 бағыт бойынша да серпінді әрекет қажет. Оның ішінде адамдардың жарақат алуы, улануы сияқты жазатайым жағдайлар мен миокард инфарктынан, инсульттен және онкологиялық аурулардан болатын өлім көрсеткішін төмендету міндеті тұр, – дейді облыстың бас дәрігері.
Мұнан бөлек, облыстағы дәрігерлер қауымының еңбекақысы да ала-құла болып отыр. Медицина қызметкерлерінің орташа айлық жалақысын көтеру туралы былтыр ел Президенті тапсырма берген болатын. Тапсырма дер кезінде орындалды да. Бүгінде Алматы облысындағы бір дәрігердің орташа табысы 277 143 теңгені құрайды екен. Бірақ жекелеген аудандарда жалақы әлі де шекті мөлшерден төмен күйінде қалып отыр. Мысалы, Кеген және Алакөл аудандарында дәрігерлердің жалақысы 250 мың теңгеге жетпейді-мыс.
Ал тозығы жеткен аурухана ғимараттарын күрделі жөндеу мен жаңадан салу ісі күн тәртібінен түспейді. Осы қатарда Талдықорған қаласынан үшінші деңгейлі инсульт орталығын ашу мәселесі бірінші тұр екен. Жаңа орталыққа қажетті ангиограф құрылғысын сатып алу мен нейрохирургтерді даярлап, қайтадан оқытуға байланысты облыс әкімдігімен бірлескен жұмыс жүзеге асырылуда. Ал Алматы қаласындағы көпсалалы клиникалық ауруханасы базасынан ашылған үшінші деңгейлі инсульт орталығындағы оңалту құрал-жабдықтарын жаңарту мен ауыстыру міндеті тұр. Сондай-ақ Қарасай ауданаралық көпсалалы ауруханасындағы инсульт орталығының кадр мәселесін шешу, әсіресе невролог дәрігерлерінің біліктілігін арттыруға қатысты шаруа да жақын күндері тиянақталса, кәні?
– Бүгінде жергілікті бюджет есебінен Балқаш аудандық орталық ауруханасына 1 млрд теңге қаржы бөлініп, сейсмокүшейту жұмысы жүргізілуде. Басқа да 3 нысанға 1,4 млрд теңгеге күрделі жөндеу жұмысы басталған, жыл соңына дейін аяқтау жоспарланып отыр. Сонымен қатар биыл 16 нысанның жобалық-сметалық құжаттамасын әзірлеуге қаржы бөлінді. Оның ішінде 9 нысанның құрылысын жаңадан салу, 7 нысанға күрделі жөндеу жүргізу көзделген, – дейді облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Өмірзақ Ниязбеков.
