ӨТКЕН КҮНДЕ БЕЛГІ БАР

Талайдың ошағына ойран салып, ерін – жерінен, баласын анасынан айырған кешегі Ұлы Отан соғысы сүйекке өшпестей етіп таңба салып кетті. Дүниеге бір келер, дария-кеуде тау мүсін қарияларымыздың, арыстай ұл-қыздарымыздың жанын пида еткен фашизм қасіретінің қара бұлты сейіліп, бейбіт күннің шуағы қайта жарқырағанына биыл 65 жыл толып отыр. Ел басына күн туып, ат ауыз­дығымен су ішіп, ер етігімен қан кешкен сонау сұрапыл 1941 жылдың жазында Сұлтан Жал­дыбаев өзімен үзеңгілес достары Қуаныш Ақсақалов, Шамшат Есетов, Нариман Майханов, Әлихан Өтегенов (менің нағашы әкем), Тахайыр Оспанов, Ерғазы Ыбраев, Шәріп Таңқаев, т.б. барлығы он-онбестей бір топ бозбала Қызылорда облысы, Қармақшы ауданының әскери комиссариатына келіп, өз еріктерімен Отанын қорғауға дайын екендіктерін айтып, сұрапыл соғысқа аттанады. Сөйтіп, жас сарбаздар тиелген пойыз батысқа қарай бет алады. Мәскеу облысының Анесинка селосына жетіп, бірнеше айдай №118 арнаулы даярлық жаттығу курсынан өткен олардың әрқай­сысы әр тарапқа жіберіледі. Ал Сұлтан Жалдыбаев 1942 жылдың маусым айында артил­лерия­лық атқыштар полкінің қатарында атақты “Сталинград”, “Курск доға­сы” майдандарында бөлім, кейін взвод командирі бола жүріп жау жаға­сын жыртып, Берлин, Ке­нигсберг қалаларын фашистерден азат етеді. Майдан­дағы ерлігі үшін “За отвагу”, “За победу над Германией”, “За взятие Кенигсберга”, “Жауынгерлік ерлігі үшін” және т.б. медальдармен марапатталады. Осы марапаттары күні бүгінге дейін үстіне киген кителімен қоса Алматы қаласын­дағы “Қазақстан комсомолы мен жастарының тарихы” мұражайында сақтаулы тұр. Атам қазақ “Дем бітпесе өлім жоқ, Отаның үшін отқа түс” деген. Өмірдің еш қызығын көрместен, қыршынынан қиылып, қан майдан ұрыс даласында мәңгіге көз жұмған арыстарымыз қаншама. Екі дүниеде осыдан өткен өкініш, орны толмас қасірет болмас. Сұлтан Жалдыбаев та атадан жалғыз еркек кіндік болып туып, соғысқа аттанған еді. “Тұлпардан – тұяқ” демекші, ұрпағының көрер жарығы, бірінші жаратушы иеміз Алла тағаланың жазуы, қала берді ата-баба аруағы қолдаған болар, соғыста алған екі ауыр жарақатына қарамастан, 1945 жылдың қоңыр күзінде аман-есен елге оралады. Келісімен еңбекке араласып, аудандық ішкі істер саласында қызмет атқарады. 1946 жылы Бибіхатша Сұлтанқызымен көңілдері жарасып, отбасын құрады. Б.Сұлтанқызы мұғалім, оқу-ағарту саласында біраз жыл ұстаздық етіп, жүздеген шәкірт тәрбиелеген. Ағайын-туыстың, дос-жаран, көрші-қолаңның алдында абыройы биік, халқына сыйлы, ер мінезді кісі көрінеді. Атаның қанымен, ананың сүтімен бойына біткен ерекше қа­сиетін әулеті де сезген болу керек, ағайын-туыстың ойын-тойымен қатар, ру ақсақалдары бас қосқан аға-інінің мәжілісінде үлкендер: “Биеке, осы мәселе қалай болар екен, төрелігін айтыңыз”, – деп оның ой-пікірін сұрап, санасып отырады екен. Сұлтан мен Бибіхатша үш қыз, екі ұл сүйіп, балапандарын мәпелеп, тәлім-тәрбие беріп өсірді. Өмірдің өзі бір қуаныш, бір реніш емес пе?! Бала­лары үшін орны толмас өкініштісі – әкелерінің ғұмырының қысқа болып, 56 жасында, балаларының қызығын толық көре алмай дүниеден озғаны. Ұл-қыздары мектеп қабыр­ғасында оқып жүрген кезінде, бас­тауыш сыныптарда үздік оқығаны үшін құрмет тақтасына ата-анасымен бірге арнайы ілінетін суретке түсіп, талай қуанатын. Балаларының жетістіктерін ағайын-туыс, дос-жарандарына айтып бір марқаятын. Көзі тірі болғанда 89-ға шығып, немерелерінің қызық­тарына тоймай, Ұлы Жеңістің кезекті 65 жылдығына арналған наградасын төсіне тағып, құрыштан құйған құдіреттей болып төрде отырар еді-ау. Бір қуаныш­тысы – өзі дүниеден озғанмен, ұл-қыз­дарынан тараған немере-шөбере­лерінің бүгінде ел қатарлы өсіп-өніп, еңбек етіп, өз алдына үй болып, ұр­пақ сабақтастығының жал­ғасуын­да. “Қамшының сабын­дай қысқа ғұмы­рында кейінгі ұрпаққа үлгі-өнеге болар­дай із қал­дырған әкеміз Сұл­тан­ның, анамыз Бибіхат­шаның жат­қан жері жайлы, топырағы торқа, жан­дары жәннатта болғай деп Жа­рат­­­қаннан тілей оты­рып, аруақ­тарына бас иіп, тағзым етеміз”, – дейді ұлдары Мейірхан мен Ғалымжан. Адамзат баласының өзі өлгені­мен, ізі өшпейтінінің ақиқаты да осы болар. Еркін ӘБІЛ, Қызылорда облысы.