Бұл жәдігерді Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевқа Абылай ханның ұрпақтары атынан 2003 жылы 30 желтоқсанда көрнекті ғалым, тарих ғылымдарының докторы Ермұхан Бекмахановтың қызы Нәйлә Бекмаханова табыс еткен.
Зерттеушілердің мәліметінше 1758 жылы Бүкілресейлік патшайым Елизавета I Орта жүз ханы Абылайға сыйлықтар мен хандықтың белгілерін, оның ішінде әшекейленген қылышты жолдаған екен.
Кейіннен Абылай ханның немересі Шыңғыс сұлтан Санкт-Петербургтегі III халықаралық шығыстанушылар конгресінің көрмесіне қазақ қолөнерінің этнографиялық бұйымдарын береді. Олардың арасында Абылай хан мен әкесі Уәлидің жеке заттары, соның ішінде Елизавета сыйлаған қылыш та болған.
Бұл заттың одан әрі тағдыры бұлыңғыр: қылыш бөлігінің қайтадан Орталық Азиядан табылғаны және неге сынғаны белгісіз.
Нәйлә Бекмаханова өзінің «Мифтер. Сиқыр. Ғылым» кітабында қылыштың бөлігін Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесіндегі Абылай ханның қабіріне барған кезде алғанын жазады.
Қылыштың жүзі мен сабының жоғарғы бөлігі сақталған. Төменгі жағы сынған. Қылыштың бір жақ жүзінде «Божіею милостію Елисавета Первая Імператрица и Самодержица Всероссіиская пожаловала сею саблею подданного своего Киргисъ Касацкого Аблай Солтана за его върную службу въ Санкт Петербургъ 1758 года» деп алтын белгімен ойылып жазылған.
Екінші жағында араб графикасына ұқсас мазмұндағы «шағатай тілінде» жазу бар. Жазбалар жоғарыдан төмен сап жағына қарай оқылады. Жазуы бар металл жұқа алтын сымтемірмен ойылған. Алайда оның ұшқыны да сақталмаған.
Қазіргі таңда Абылай хан қылышының бөлігі Елбасы кітапханасының ең бағалы жәдігерлерінің бірі саналады. Музейге келушілер атадан мұра болып қалған құнды дүниеге қызыға қарайды.
