Облыстық қазақ жасөспірімдер театрының алдында өткен мерекелік шараның ашылу рәсімінде Арқалық қаласының әкімі Әмірхан Асанов пен облыстық мәдениет басқармасының басшысы Ерлан Қалмақов қала тұрғындарын құттықтап, аталған іс-шараның өңір мәдениетіндегі орны туралы ой өрбітті.
Өнер фестиваліне Арқалық, Алтынсарин, Науырзым, Амангелді, Жангелдин және Ақмола облысының Жарқайың аудандарының көркемөнерпаз ұжымдары, Арқалық қаласының өнерпаздары мен «Торғай әуендері» фестивалінің лауреаттары қатысты.
Байқауда жыр, терме, халық әндерін орындаушылармен қатар, хореографияның түрлі жанры бойынша мың бұралған бишілер де сынға түсті. Өнерпаздарға төрелік ететін қазылар алқасын Мәдениет қайраткері, «Шертер» фольклорлық этнографиялық ансамблінің күйшісі, Арқалық қазақ ұлт-аспаптар оркестрінің дирижері Бораш Әбенов басқарып отырды. Фестиваль аясында «Қазағымның қазынасы – домбыра» атты аймақтық байқау, ақындар мүшәйрасы ұйымдастырылды.
Мүшәйраның шарты бойынша жас ақындар бірінші кезеңде «Арқалығым – аңыз, тарихым – Торғай» аталымы бойынша Арқалыққа арнаған мадақ жырын оқыса, «Ұлт ұстазы – Ыбырай» атты екінші кезеңде ұлы ағартушыға жыр арнады. Үшінші кезеңде ақындардың Жамбыл Жабаевқа арналған өлеңдері оқылды.
Екі күнге созылған өнер думаны барысында қаладағы музей, кітапхана, театр сияқты мәдениет ошақтарында Торғай тарихы мен осы жерде туып-өскен өнер қайраткерлерінің өнегелі өміріне арналған көрмелер жұмыс істеп тұрды.
Күй-шертіліп, ән әуелеген мереке барысында Торғайдың көне көз қариялары осы өңірде біраз жыл басшылық қызмет атқарған Өзбекәлі Жәнібеков туралы сағынышқа толы естеліктерімен бөлісіп, ұлттық салт-дәстүр, әдет-ғұрыптың жаңарып, жандануына өлшеусіз үлес қосқан қайраткердің жастарға үлгі-өнеге боларлық игі істері туралы шешіле әңгімеледі.
– Өзбекәлі Жәнібековтің Торғай өңіріне, жалпы, исі қазаққа сіңірген еңбегі ұшан теңіз. Ұмытылып кеткен ұлттық көне аспаптарымызды қайта тірілтті. Торғайдың талантты жастарының басын қосып, тұңғыш рет 1972 жылы қазақ драма театрын, 1974 жылы «Шертер» ұлттық фольклорлық-этнографиялық ансамблін жасақтады, облыстық «Дала өлкесі тарихы» музейін ашты. Бұл музейге қойылған жәдігерлердің біразын өзі ел ішін аралап, іздеп жүріп тапты, – дейді Амантоғай ауылының тұрғыны, кеудесі көмбеге толы Мұқтар Ходенов ақсақал.
«Торғай әуендері» фестивалі ең алғаш Арқалықта 1971 жылы маусым айында өткен. Кейін «Торғай әуендері» жұрт құмартып тамашалайтын үлкен өнер мерекесі болып қалыптасты. Қариялардың айтуынша, фестиваль өтетін күндері Арқалықтағы халық саны 4-5 есе өсіп кетеді екен. Бүгінде есімдері елге таныс Сайлау Ордабаев, Қалибек Деріпсалдин, Ғалымжан Құрманов сынды өнер қайраткерлері кезінде осы фестивальдан қанаттанған талантты жастар еді. Осылайша, фестиваль дәстүрлі сипатқа ие болып, кейін Торғай жәрмеңкесі, ақындар айтысы сияқты тамаша іс-шаралармен мазмұнын толықтыра түсті.
Ән әуелеп, күй қалықтаған, мың бұралған бишілер көзді арбаған екікүндік мерекенің соңы спорттық жарыстарға ұласып, «Жігер» стадионында Тәуелсіздіктің 30 жылдығы мен Арқалық қаласының 65 жылдық мерекесіне арналған «Түйе палуан» жарысы өтті. Боз кілемде өткен тартысты белдесуде Арқалық қаласының және облыстың өзге өңірлері мен Ақмола облысынан келген палуандар бақ сынасты. Спорт сайыстарының ашылу рәсіміне қатысқан қала әкімі құттықтау сөз сөйлеп, қатысушыларға сәттілік тіледі.
– Спортты жанына серік еткен, зиянды әдеттерден бойын аулақ ұстайтын, сергек те, шымыр өздеріңіздей жастары бар елдің болашағы жарқын деп білемін. Мемлекетіміз бүгінде халықтың басым бөлігінің бұқаралық спортпен айналысып, саламатты өмір салтын ұстануы үшін қолайлы жағдай туғызып отыр. Осы ретте бүгінгідей жарыстарды өткізу арқылы ұлттық спортымыз қазақ күресін насихаттап қана қоймай, кейінгі жастардың спортқа деген қызығушылығын арттырып, саламатты ұрпақ тәрбиелеуді мақсат тұтып отырмыз. Бүгінгі бәсекеде шын жүйріктің бағы жансын. Кешегі өткен Қажымұқан мен Балуан Шолақ бабаларымыздай жауырындарың жерге тимей, талай додада топ жарып, елдің рухын көтеріп, шыңдала берулеріңе тілектеспін, – деді Әмірхан Асанов.
Боз кілем үстіндегі белдесуде елуге жақын спортшы 70, 80 килоға дейін және 80 килодан жоғары салмақта күш сынасты. Нәтижесінде, 70 килоға дейінгі салмақта Сәкен Қабжекен, 80 килоға дейінгі палуандар арасында Жасұлан Бекболат үздік деп танылса, 80 килодан жоғары салмақта Айбат Сейтен «Түйе палуан» атағын жеңіп алды. Жеңімпаз спортшылар қаржылай сыйлыққа және қала әкімінің дипломы мен медаліне ие болды.
Шара барысында Қазақстанның ебек сіңірген жаттықтырушылары Абай Сарыбаев, Александр Шпилевой, қазақ күресінен республикалық жарыстардың жеңімпазы Азамат Ерәділов, кір тасын көтеруден әлем чемпионы Геннадий Баковский және волейболдан Қостанай облысы спартакиадасының бірнеше дүркін жеңімпазы Қанат Қонысбаевтарға «Арқалық қаласына – 65 жыл» мерекелік медалі табыс етілді.
Өнер мерекесінің соңында қала орталығындағы «Наурыз» алаңында «Торғай әуендері-2021» фестивалінің гала концерті өтті.
