Қандай қиын іске де тәуекел етуден қорықпайтын, керісінше ұлт руханиятын түгендеу жолында қандай қиындықтарға да белсеніп, білек сыбана кірісіп кететін С.Сариев көп ұзамай ізденісті бастап, Маңғыстаудағы би өнерінің тарихын зерделеп-зерттей келе Нұрсұлу Тапалова есіміне кезікті. Өзі іздеген сырдың алтын жібінің шетінен осылай ұстаған биші жігіт Тапалованың өнердегі, өмірдегі тұлғасы мен тағдырын танып-біліп, қызыға зерттей түсті, талай архивтердің қағазын ақтарып, талай телевидениенің қорын қопсытты, шәкірттері мен туыстарын іздеп Қазақстанның бірнеше қалаларына сапар шекті, елден тыс жерлердегі шәкірттерімен байланысқа шықты. Мұраларын іздестірді, Нұрсұлу туралы қандай да бір жылт еткен мұра мен сыбыр еткен үнді қағыс қалдырмай жинау нәтижесінде үш жыл ішінде үлкен іс тындырды.
Ақтауда ел Тәуелсіздігінің 30 жылдығына орай, «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген әртісі Нұрсұлу Елубайқызы Тапалованың шығармашылығына арналған «Заманмен заңғарланған Нұрсұлу» атты кең көлемді шара ұйымдастырып, Тапалованың өмірін жаңғырта баяндайтын көрікті көрме жасап, би өнерінің саңлақ мамандарын дөңгелек үстел басына жинап ой-пікірлерін, Нұрсұлу туралы естелік-баяндарын тыңдаумен бірге бірегей биші жайлы деректі фильмнің тұсауын кесіп, жұрт назарына ұсынды.
Қазақ би тарихындағы тұңғыш балет бишісі, қазақтың ұлттық-сахналық биін насихаттаушы, киноактриса, әнші, педагог, балетмейстер, Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген әртісі Нұрсұлу Елубайқызы 1923 жылы 13 қыркүйекте өмірге келіп, 1998 жылы қарашада қайтыс болған.
Ойыл ауданындағы қазақ орта мектебінде білім алған Нұрсұлу 1936-1939 жылдары Қазақ академиялық опера және балет театры жанындағы би мектебінде оқиды. Осы өнер мектебінде оқып жүріп Қазақ академиялық опера және балет театрында балет әртісі ретінде сахнада өнер көрсетеді. Дариға (И.Н.Надировтың «Көктемінде»), Зарема (Б.В.Асафьевтің «Бақшасарай фонтанында», 1942-1943 жылдары Г.С.Улановамен бірге), испан биі (П.И.Чайковскийдің «Аққу көлінде»), т.б. балеттік партияларды билейді. Сондай-ақ, ұлттық опералардағы (Е.Г.Брусиловскийдің «Қыз Жібегі», А.Жұбанов пен Л.Хамидидің «Абайы», М.Төлебаевтың «Біржан Сарасы») жеке билерді орындауымен бірден көзге түсіп, өзінің табиғи талант екенін мойындатып үлгереді. Одан әрі 1939-1941 жылдары Қазақ академиялық опера және балет театрында балет бишісі, 1941-1945 жылдары Қазақ академиялық опера және балет театрында биші, жауапты биші қызметтерін атқарған Н.Тапалова 1945-1953 жылдар аралығында Қазақ академиялық опера және балет театрында прима-балерина болып еңбек етіп, 1947 жылы 24 жасында «Қазақ КСР Еңбек сіңірген әртісі» атағына ие болады, 1947-1949 жылдары Алматы қалалық кеңесінің депутаты болып сайланады. 1953 жылы «Қазақконцерттің» солисі қызметін атқарып, эстрадалық ән-би, миниатюра жанрында еңбек етіп, 1958 жылы Мәскеуде өткен қазақ әдебиеті мен өнерінің онкүндігіне қатысады.
Өмірін өнерге арнаған ол 1975 жылға дейін сахнадан түспей «Киноконцерт», «Белая роза», «Жамбыл» және т.б. киноға түседі.
Қазақ боксының атасы, атақты бапкер маңғыстаулық Шоқыр Бөлтекұлымен бас қосқан Нұрсұлу Айсұлу, Тоты атты екі қыздың анасы.
Н.Тапалова тағдырын зерттеп аңыздай естілетін біраз деректерге қол жеткізген С.Сариев өз ізденісін халыққа табыстады.
Маңғыстау облысы әкімдігінің, облыстық мәдениет басқармасының қолдауымен бояуы қанық, мағына мен мәліметке құнарлы көрме өз қонағын Нұрсұлу Елубайқызының әлеміне сүңгіте жөнелеріне дау жоқ. Көрмеде бишіге қатысты архивтік құжаттар, әр жылдары түскен түрлі суреттері, марапаттары мен жаңартылған киім үлгілері, концерттік жарнамалары, газет қиындылары, сондай-ақ түрлі ақпараттық стендтер, бишінің жары Шоқыр Бөлтекұлының суреттері шоғырланған.
Маңғыстау облысы әкімінің орынбасары Г.Қалмұратова сөз алып, Н.Тапалованың би өнеріндегі орны туралы айта келіп, республиканың әр түкпірінен Нұрсұлу шарасына арнайы келген қонақтарға алғысын айтып, шара жұмысына сәттілік тілеген дөңгелек үстелде Халық әртісі Г.Талпақова, Ш.Жиенқұлованың Атырау қаласынан келген шәкірті, Білім беру ісінің құрметті қызметкері, Мәдениет саласының үздігі Г.Бейсенова, Мәдениет қайраткері П.Омарбекова, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, ұлттық хореография өнерін зерттеуші профессор Т.Ізім, Н.Тапалова шығармашылығын зерттеуші, Ақтөбе облыстық тарихи-өлкетану музейінің ардагері Ш.Мұқашева, Қазақ Ұлттық Хореография Академиясының аға оқытушысы А.Садықова, Мәдениет қайраткері Г.Сағынова, Білім беру ісінің құрметті қызметкері А.Орынбаев, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, «Наз» мемлекеттік би театрының көркемдік жетекшісі, балетмейстер Қ.Ағымбаева, Ақтөбе облыстық тарихи-өлкетнау музейінің экскурсиялық-бұқаралық жұмыстар бөлімінің меңгерушісі А.Сарыбай, «Заманмен заңғарланған Нұрсұлу» жобасына үлкен қолдау беріп, бар жиған-терген ақпараттарымен бөліскен журналист А.Жоранов, Ш.Берсиев атындағы Ойыл аудандық өнер және өлке тарихы музейінің директоры Б.Рысбаева, сондай-ақ бишінің бауырлары аяулы тұлғаның өмірі, өнері, ұстаздық, әртістік қыры, адамгершілік қасиеті туралы әңгімеледі, жадында сақталған естеліктерді жаңғыртты.
Екі жарым сағатқа созылған деректі фильм өз көрерменін көрнекті өнерпаз, саңлақ биші, жезтаңдай әнші, аяулы ана, ұлағатты ұстаз, әдеміліктің символы болған Нұрсұлу Тапаловамен жүздестіргендей. Иә, кейінгі ұрпақ оның мәңгі тірі рухымен жүздесті.
– Нұрсұлу Тапалова – үлкен тарихи тұлға, көрнекті өнер майталманы. Сондықтан Тапалова тақырыбы зерттеген сайын берері мол тың тақырып. Тыңға түрен салған Серік Сариевке алғысымыз зор, ізденістер әлі жалғаса беретін болады, өйткені Тапалова туралы әлі де керемет естеліктер айтылып, деректер мен мәліметтер табылатынына сенім зор, сондай-ақ көрме мен фильмді еліміздің әр өңіріне танытуды жоспарлап отырмыз, дейді Маңғыстау облыстық мәдениет басқармасының басшысы П.Сармурзина.
Тапаловатанудың алғашқы шарасы сән-салтанатымен, мағына-маңызымен жоғары деңгейде өткізілді. Мың бұралған бишінің мың қатпарлы тағдыры туралы айтылатын да, жазылатын да жолдар аз емес...
