Құжатты сенаторларға Ұлттық экономика министрі Әсет Ерғалиев таныстырды. Заң жобасын қабылдаудағы мақсаты – мемлекеттік басқару деңгейлері арасында құзыреттерді одан әрі қайта бөлу. Бұл алдыңғы әкімшілік реформалардың жалғасы болады.
Жоба Мемлекет басшысының тапсырмаларын, стратегиялық құжаттарда және сарапшылардың ұсынымдарында айқындалған басымдықтарды ескере отырып дайындалды.
«Оны әзірлеу кезінде орталық және жергілікті деңгейлердегі мемлекеттік функцияларды талдау бойынша ауқымды жұмыс жүргізілді. Заң жобасында 46 заңнамалық актіге, оның ішінде 2 кодекс пен 44 заңға түзетулер көзделіп отыр. Заң жобасы шеңберінде 68 функция қайта бөлінеді, оның ішінде Үкіметтен министрліктерге 63 функция, жергілікті атқарушы органдарға 5 функция беріледі. Сонымен қатар 4 мемлекеттік органға қосымша өкілеттіктер беріледі», деді Ұлттық экономика министрі Әсет Ерғалиев.
Оның айтуынша, жалпы, заң жобасын қабылдау мемлекеттік басқарудың тиімді жүйесін қалыптастырудағы кезекті қадам болады және оның дербестігін одан әрі арттыруға ықпал етеді.
Құжатқа енгізілетін жаңа нормаларға сәйкес, Үкіметтің бірқатар өкілеттіктерін министрліктерге беру көзделген. Ал министрліктердің кейбір өкілеттіктері жергілікті атқарушы органдарға беріледі.
Нақты айтқанда, Білім және ғылым министрлігіне қаржы ұйымдары беретін білім беру кредиттеріне және олардың мөлшеріне кепілдік беру қағидаларын бекіту қызметі жүктеледі. Сыртқы істер министрлігі халықаралық шарттардың орындалуын қамтамасыз ету ісіне мониторинг жүргізуге жауапты болады.
Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне аэротүсірілім жұмыстарын жүргізуге рұқсаттарды тіркеу, есепке алу және беру жөніндегі қағидаларды әзірлеу және бекіту ұсынылып отыр. Сондай-ақ заң жобасында министрліктердің мойнындағы қызметтердің бір бөлігін әкімдіктерге беруге қатысты жаңашылдықтар жазылған.
«Осы заң жобасы арқылы Қазақстан Республикасының 46 заңнамалық актісіне, оның ішінде Бюджеттік және Қылмыстық атқару кодекстеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу көзделген. Одан бөлек, Білім және ғылым, Индустрия және инфрақұрылымдық даму, Ауыл шаруашылығы министрліктерінің кейбір функцияларын жергілікті атқарушы органдарға беру қарастырылған. Кейбір мәселелерде Экология, геология және табиғи ресурстар, Қорғаныс, Ішкі істер, Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрліктерінің өкілеттіктерін күшейту үшін оларға да бірқатар қосымша қызметтер беріледі», деді сенатор Ләззат Рысбекова.
Мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктерді нақты бөлуге арналған бұл заң жобасы тиімді мемлекеттік басқару жүйесін қалыптастыру жолындағы маңызды қадам болып саналады. Сенаторлар жан-жақты талқылағаннан кейін құжатты бірінші оқылымда мақұлдап, Палатаның әрі қарай қарауына жіберді.
Сонымен қатар Сенат отырысында бірқатар депутаттық сауал жолданды. Нариман Төреғалиев Маңғыстау облысының туризм саласындағы әлеуетін күшейту үшін кешенді жұмыс жүргізудің, өңірді таза ауызсумен қамтамасыз ету мәселесін шешудің, әуе рейстерін арттырудың және автомобиль жолдарын жөндеудің маңызды екенін айтты.
Депутат Премьер-Министр Асқар Маминнің атына жолдаған сауалында Маңғыстау облысының туристік аймақтарында 1100 шақырымнан астам жолды күрделі жөндеу және қайта жаңарту қажет екенін атап өтті. Сонымен қатар өңірде құрғақ жүктер мен мұнай өнімдерін тасымалдауға арналған «Ақтау теңіз сауда порты» және «Құрық» порттары бар. Олардың екеуі де ел экономикасы үшін маңызды рөл атқарады. Алайда олар тек жүк тасымалдау бағытына арналған. Ал жолаушы кемелерін қабылдаудың мүмкіндіктері қарастырылмаған.
«Өңірде туризмді одан әрі дамытуға серпін беру үшін жолаушылар теңіз вокзалын салу қажет. Жалпы, теңіз вокзалының салынуы туризммен бірге, өңірдің экономикасына жаңа серпін беретіні сөзсіз», деді сенатор Нариман Төреғалиев.
Сенатор Мұрат Бақтиярұлы еліміздің Премьер-Министрінің атына жолдаған депутаттық сауалында Қызылорда облысындағы су тапшылығы мәселесін көтерді. Оның айтуынша, Қызылорда облысының әлеуметтік-экономикалық жағдайы Сырдария өзені бассейнін сумен қамтамасыз етуге және суармалы жерлердің мелиорациялық жағдайына тікелей байланысты. Облыс трансшекаралық өзеннің төменгі ағысында орналасқан, сондықтан оның жоғарғы ағысынан келетін су көлеміне тәуелді.
Осыған байланысты Сырдария өзенінің жоғарғы ағысында орналасқан мемлекеттерге су тәуелділігінің төмендеуі өңір үшін өте маңызды. Депутаттың пікірінше, Қараөзек және Күміскеткен су қоймаларын салу бұл мәселені шешуге көмектеседі.
«2022 жылға арналған республикалық бюджеттің параметрлерінде Күміскеткен су қоймасына және Қараөзек су қоймасының құрылысын бастауға 500 млн теңге қаржы қарастырылуына және сонымен қатар 30 мың гектар суармалы егістік жерлерін сумен қамтамасыз ету мақсатында, Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің «Қазсушар» РМК су жеткізіп беру қызметі есебінен Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданында су тоспасын қайта салуға ықпал жасауыңызды сұраймын», деді депутат.
Бауыржан Қаниев Үкіметтің негізгі азық-түлік өнімдерінің бағасын ұстап тұру бойынша қабылдаған шараларын сынға алып, Премьер-Министрдің атына жолдаған депутаттық сауалында жағдайды жақсартуға ықпал ететін бірқатар қадамдар ұсынды.
Сенатордың айтуынша, ішкі жалпы өнімнің құрамындағы отандық тауар өндірушілердің үлесі шамамен 30 пайызды құрайды, ал азық-түліктің 70%-ы елге импортталады, бұл бағаның өсуіне ықпал етпей қоймайды.
Депутат Ұлттық статистика бюросының 2021 жылдың басынан бастап сәбіз 45 пайызға, картоп 38,5 пайызға, күнбағыс майы 16,7 пайызға, пияз 10,9 пайызға және қант 9,2 пайызға қымбаттағанын жеткізді.
«Үкімет бағаны екі тәсілмен тұрақтандыруға тырысып жатыр, бірақ айтарлықтай нәтиже жоқ. Біріншісі – 6 пайызбен кәсіпкерлерге несие беру. Оған көп кәсіпкерлердің және шаруа қожалықтарының қолы жетпей отыр. Екіншісі – азық-түлікті төмендетілген бағамен сататын әлеуметтік дүкендер. Бұл дүкендердің саны аз, ішкі нарықты толығымен қамтамасыз ете алмайды. Бұл тәсілдер нарықтағы бағаға көп әсерін тигізе алмай отыр. Сондықтан Үкімет, ең алдымен, әлеуметтік маңызы бар тауарларға қатысты шекті бағаны бекітіп, өкілетті орган бағаның өзгеруін қатаң түрде бақылауы тиіс», деді депутат.
Бауыржан Қаниев, сондай-ақ Сенаттың Экономикалық саясат, инновациялық даму және кәсіпкерлік комитеті Мемлекет басшысының Жолдауын іске асыру аясында көтерме сауда орталықтары желісін дамыту және баға белгілеуді жетілдіру мәселелері бойынша уәкілетті мемлекеттік органдармен және мүдделі ұйымдармен кездесу өткізгенін атап өтті. Кездесу қорытындысы бойынша арнайы әзірленген ұсыныстар Үкіметтің атына жолданды.
