Халық сеніміне сызат түспеуі керек

Шағымдардың дені ад­вокаттардың қорғалу­шы­ларына кіруіне шектеу қою, ұс­тал­ған­дардың орналасқан жері туралы туысқандарын хабар­дар етпеу, ұсталғаннан кейінгі алғашқы сағаттарда медициналық көмек көрсетпеу немесе негізсіз ұстауға қатысты. Адам құқықтары жө­нін­дегі уәкіл азаптау мен қаты­гез­дікке қатысты фактілерге жол берілмеуге тиіс екенін жеткізді. Оның айтуынша, барлық арыз бен шағым Бас прокуратура мен Ішкі істер министрлігіне жолданады.

«Осыған орай прокуратура қатыгездік туралы барлық сиг­налдарды тексеріп, оларға құ­қық­тық баға беріп, нәтижелерін жа­риялауы керек», деген спикер адам өмірінің ең жоғары құн­дылық екенін тағы бір еске салып өтті. «Бұл өзгермейтін ақиқат ел Конституциясының негізі болып табылады», деді ол.

«Бас прокуратураның хабар­лауынша, Алматы қаласы про­куратурасының тексеру нәти­же­­лерін ескере отырып, 71 азаматқа әкімшілік жаза шаралары жеңілдетілді, 91 азамат боса­­тылды. Бұл өте маңызды, өйт­кені ең бастысы – халықтың әділет­тілік пен заңдылыққа деген сенімі. Біз Ішкі істер, Денсаулық сақ­тау министрліктеріне, Бас про­куратураға барлық қабыл­данған шара туралы БАҚ-та толыққанды хабарлау тура­лы өтініш білдірдік. Барлық аза­маттың ақпаратқа қол жеткізу құқығын барынша қамтамасыз ету өте маңызды. Бірінші кезекте қылмыстық немесе әкімшілік сот төрелігіне іліккен адамдар туралы сөз болып отыр. Шетел азаматтары үшін де осындай ақпарат қажет. Сондықтан шетел азаматтарын ұстау туралы шетелдік дипломатиялық өкілдіктерге дереу хабарлау керек», деді Э.Әзімова.

Тәртіпсіздік болған күндері ақпарат жүйесінің зақымдалуына байланысты, Алматы мен елордада ұсталған азаматтардың көп­шілігінің жеке басын анықтауда уақытша қиындық туындаған. Сон­дықтан көбінің туыстары олар­дың ұсталғаны туралы ақпа­ратты кеш алды. Мұндай жағдай медициналық мекемелерде де көптеп тіркелген.

Брифингте Э.Әзімова сондай-ақ тәртіпсіздіктер басталған ал­ғаш­қы күндерден бастап ТЖ ре­жімі енгізілгенге дейін ішкі іс­тер органдары тек өлім­ге әкел­­мейтін қару-жарақтар қол­дан­ғанын атап өтті. «Бұл тура­лы ІІМ және Бас прокуратура бір­неше рет брифингте айтты. Қа­зіргі уақытта тәртіп­сіздіктер ке­зінде ұстауға байла­нысты аза­мат­тардың шағым­дарына жедел ден қою үшін ми­нистрдің нұс­қауы бойынша Ішкі істер ми­нис­трлігі барлық аумақ­тық бөлім­шелерінде және орта­лық аппа­ратта халықпен үздіксіз жұ­мыс істейтін мониторингтік топ­тар құрылды. Осыған орай, ІІМ-нің 102 қызметтері мен ве­дом­стволық сайттарында қай­ғы­лы оқи­ғалардың фотосуреті мен бейнематериалдары анонимдік түрде қабылданады», деді спикер.

Адам құқықтары жөніндегі уәкіл елдегі бейбітшілік пен тыныштық, тәртіп пен заңдылық заң шығарушы және атқарушы билікке ғана емес, Қазақстанның әрбір азаматына да байланыс­ты екеніне баса назар аударды. «Бұл азаматтық жауапкершілік. Болған оқиға әрқайсымыз үшін сабақ болуға тиіс», деді ол.

«Террористер, тонаушы­лар мен бейбіт митингке қатыс­қан­дар анықталуы керек. Өкі­ніш­ке қарай, біз уақытша ұстау изоля­торларына барып, тұтқын­дал­ған­дармен сұхбаттас­қанда, олар өз азаматтық жауап­кершілігін то­лық сезінбегенін, Қа­зақстан хал­қы­нан кешірім сұрауға дайын екен­діктерін айтты. Көбі ұрлық үшін ұсталған. Осы себепті оларға назар аудару керек. Бұл Бас проку­ратура мен жергілікті ау­мақ­тық прокуратуралардың мін­­деті», деген Адам құқықтары жө­­­ніндегі уәкіл азаматтық қоғам өкіл­дерімен бірге ұсталғандар орна­ласқан мекемелерге баруды жал­ғастыратынын да хабарлады. Бір­неше күннің ішінде олар 11 өңір­дегі осындай 34 мекемеде болған.