Аймақтар • 25 Қаңтар, 2022

Ғазымбектің ғазиз бейнесі

560 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Алаштың білімпаз қайраткерлерінің бірі Ғазымбек Бірімжановтың суреті табылды. Мәскеудегі Петров-Разумовский атындағы ауыл шаруашылығы институтының архивінен табылған фотосурет 1917 жылы түсірілген.  Алаш қайраткерінің өмірі мен мұрасын зерттеушілер Ғазымбек Бірімжан 1917 жылы Орынбор реалды училищесін бітіріп, Мәскеу қаласындағы Петров-Разумовский атындағы университетке құжаттарын тапсырған, бұл сурет сонда түсірілсе керек деп болжап отыр.

Ғазымбектің ғазиз бейнесі

Бірақ Ғазымбек аталған университетте сол кезеңдегі саяси жағдай­ларға байланысты оқи алмаған. Бұл кезең оның Әлихан Бөкейхан, Ах­мет Байтұрсынұлы сынды алаш көсем­дерімен бірге жүрген кезі болса керек.

– Сүйінші хабарды Мәскеу қала­сынан Ғазымбектің туған інісі Нұрхан Қорғанбекұлының жалғыз қызынан тараған ұрпақ Лейла Нариманқызы жеткізді. Мұның алдында Алматы қаласындағы Орталық мемлекеттік архивте болдық. Сол кезде 1909-1917 жылы аралығында Ғазымбектің Орынбор реалды училищесінде оқығаны туралы құжаттар таптық. Солардың арасынан 1909 жылы Ғазымбек стипендия иеленгенін білдік. Бұған қол жеткізуге ағасы, 1-2 Мемлекеттік думаның депутаты Ахмет Бірімжан себепші болған. Сол кісі бір жарым беттік өтініш жазыпты. Ал стипендияға үміткер болып, бір орынға таласқан екінші адам – Ахметтің қайнысы, әйелі Гүлжауһар Сейдалинаның туған інісі Сүйінгерей Сейдалин екен. 1917 жылы 21 қарашада «Қазақ» газетінде «Алаш» партиясының бағдарламалық жобасы жарияланды. Бағдарламаны жазған жеті тұлғаның бірі осы Ғазымбек-тін. Бейнетқорлықпен еңбек етті, тағдыры да азапты болды. Алашордашылармен бірге тұтқындалды, жер аударылды. 1937 жылы 41 жасында ату жазасына кесілді. Аяулы арыстың артына қалдырған мұрасын түгендеу – бүгінгі ұрпақтың парызы, – дейді қайраткердің еңбектерін жеке жинақ етіп құрастырып, ғұмырнамасын зерделеп жүрген жас ғалым Данияр Ихсан.

Қостанай облысы