Сонымен қатар отырыста депутаттар арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері мен әскери қызметшілерді әлеуметтік қорғау және олардың әскери қызметті өткеруге қатысты кейбір мәселелерін реттейтін заң жобасын қарады.
Бұл құжат тұрғын үй төлемдерінің тәртібін жетілдіруді және арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері мен әскери қызметшілерді, ал олар қаза тапқан жағдайда олардың отбасы мүшелерін тұрғынжаймен қамтамасыз етуді көздейді. Жаңа нормаларға сәйкес енді мүгедектігі бар бала асырап отырған, оның ішінде отбасында жасына қарамастан бала күнінен мүгедектігі бар адамдар арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері мен әскери қызметшілерге өздері тұрып жатқан қызметтік баспананы өтеусіз алу құқығы беріледі. Осы заң жобасын қабылдау арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері мен әскери қызметшілерді, олар қаза тапқан жағдайда олардың отбасы мүшелерін әлеуметтік қорғауды жақсартуға жол ашады. «Модульді тұрғын үй» ұғымын енгізу. Бұл жабық әскери қалашықта жылдам тұрғызылатын, қажет болса тұрған жерін ауыстыруға болатын тұрғын үй. Мұндай үйді сатып алу қысқа уақытта әскерді тұратын орынмен қамтамасыз етуге, ал геосаяси жағдай өзгергенде, оларды шығынсыз басқа жерге көшіруге мүмкіндік береді», деді заң жобасы жөнінде баяндама жасаған Қорғаныс министрінің орынбасары Сұлтан Қамалетдинов.
Сонымен қатар заң жобасында қызметтік әдептен айнымау, әскери мүлікті сақтау және тағы басқа бағыттар бойынша әскери қызметшінің міндеттері толықтырылған. Заң жобасы арқылы азаматтарды әскери-патриоттық тәрбиелеуді айқындау тәртібі Үкіметке жүктеледі. Осы және басқа да нормалар «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әскери қызмет және арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлері мен әскери қызметшілердің тұрғын үй қатынастары мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасында жазылған. «Әскери қызметшілердің және арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің жұмыстары аса жауапты екені белгілі. Сол себепті оларды және олардың отбасы мүшелерін құқықтық, материалдық және әлеуметтік қорғау – мемлекеттің маңызды міндеттерінің бірі. Сондықтан қаралған заң жобасы әскери қызметшілердің тұрғын үй қатынастары саласындағы құқықтарын қосымша реттеуді көздейді. Сондай-ақ әскери және арнаулы мемлекеттік органдар қызметінің өткеру тәртібін жетілдіру мәселелері де қамтылған», деді М.Әшімбаев.
Заң жобасын қарау барысында сенаторлар ұсынылған өзгерістерді қолдады. Сондай-ақ құжатқа әскери қызметшілердің құқықтарын реттеу мәселелеріне қатысты кешенді тәсілдерді қамтамасыз етуге арналған бірқатар түзетулер енгізілді. Соған байланысты заң жобасын Мәжіліске қайтару туралы шешім қабылданды.
Отырыс кезінде сенаторлар өздерінің депутаттық сауалдарын да жолдады. Үкімет басшысына жолдаған сауалында Бейбіт Исабаев жұмыссыздық мәселесін тиімді шешу үшін елімізде қалыптасқан еңбек нарығына терең әрі жан-жақты талдау жүргізуді ұсынды. Сенатордың мәліметіне сүйенсек, жыл сайын жоғары оқу орнын, колледжді бітірген жас мамандардың 30 пайызы жұмыссыз қалуда. Ал жұмысқа орналасқандардың 30 пайызы өз мамандықтары бойынша емес, біліктілігі, жалақысы төмен жұмысқа тұрады. Депутат осыған байланысты Үкіметте орын алған проблемаларды жүйелі түрде шешу жөнінде шаралар қабылдау маңызды деп санайды. «Елімізде қалыптасқан еңбек нарығының бүгінгі жағдайына терең, жан-жақты талдау жүргізу қажет. Жалпы, халық санының, жаңа еңбек ресурстарының өсу динамикасын еліміз экономика секторларының өсіммен тікелей байланыстыра отырып, алдағы 5 жылға еңбек ресурстарына сұраныстық болжам жасалуға тиіс. Оқу орындарының бағдарламалары мен стандарттарын осы сұранысқа, жұмыс берушілердің өндірістік дағды-талаптарына сай әзірленгенінде ғана еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныстың теңгерімділігіне қол жетеді», деді Б.Исабаев.
Сенатор Мұрат Бақтиярұлы Қорғаныс министрінің атына жолдаған депутаттық сауалында азаматтық жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедралардың құрамы мен құрылымын оңтайландыру мәселесін көтерді.
Премьер-Министрінің атына жолдаған депутаттық сауалында Ләззат Сүлеймен «Дипломмен – ауылға» бағдарламасын іске асыру тетіктерін қайта қарауды және оның аясын кеңейтуді ескере отырып, жобаны әрі қарай жетілдірудің маңызына тоқталды.
«Жұмысқа орналасқан мамандар білім саласына, денсаулық сақтау саласына тиесілі. Өзекті мәселелер де баршылық. Біріншіден, мәдениет, спорт, әлеуметтік, агроөнеркәсіп салаларына орналасқан мамандар саны өте аз», деді сенатор. Сондай-ақ депутат Ұлттық экономика министрлігі жүргізіп жатқан тәжірибені де назардан тыс қалдырмады. Атап айтқанда, бағдарламаға бөлінетін қаржы көлемі қысқарғанына тоқталды. Бұл көбінесе жобаға қатысушылардың тиісті төлемдерсіз қалуына әкеледі. Мәселен, өткен жылы Батыс Қазақстан облысында өтініш бергендердің 70 пайызы ғана тұрғын үй сатып алуға несие ала алған болса, қаржы тапшылығы 757 миллион теңгеден асқан. Осы және басқа да бірқатар жүйелі мәселені шешу үшін сенатор Үкіметтің қарауына бірқатар нақты шараны ұсынды.
Сенатор Нұртөре Жүсіп Министрлер кабинетін алдағы жылы Бейбарыс сұлтанның 800 жылдығын жоғары деңгейде өткізуге шақырды. Депутат өз ұсыныстарын Премьер-Министрдің орынбасары Ералы Тоғжановтың атына жолдаған депутаттық сауалда айтты. Ол Еуразия даласының тумасы, Мысырдың ұлы билеушісі Бейбарыс сұлтанның Қазақстан үшін де, Мысыр үшін де маңызы зор екенін атап өтті. «Қазақстан мен Мысыр арасындағы қарым-қатынас жақсы. Екі елдің басшылары жақында ғана телефон арқылы сөйлесті. Қазақстан мен Мысырды байланыстыратын тарихи тұлғалар бар. Солардың ішінде Сұлтан Бейбарыстың есімі ерекше аталады. Бейбарыс билігі тұсында салынған тарихи ескерткіштер күні бүгінге дейін Каир қаласының сәнін келтіріп тұр», деді депутат.
Сенатор бұған дейін Қазақстан мен Мысыр Сұлтан Бейбарыс мешітін қалпына келтіру жұмыстарын қаржыландырғанын атап өтті. Жоба 2011 жылдың қазан айында аяқталуға тиіс еді. Алайда араб елдеріндегі саяси және экономикалық дағдарысқа байланысты жаңғырту жұмыстары кейінге қалдырылды. Мәулен Әшімбаевтың жақында болған сапарының нәтижесінде, Мысыр осы жылдың соңына дейін қалпына келтіру жұмыстарын аяқтау үшін қосымша 2 млн долларын бөліп жатқаны белгілі болды.
Премьер-Министрдің атына жолдаған депутаттық сауалында сенатор Бекболат Орынбеков Жамбыл облысында су тапшылығы мәселесін шешу үшін жаңа су қоймаларын салу қажет екенін атап өтті. Депутаттың айтуынша, су жетіспеушілігіне байланысты трансшекаралық проблемалар өңірдегі ауыл шаруашылығының дамуына, демек елдің азық-түлік қауіпсіздігіне кері әсерін тигізіп отыр. «Жамбыл өңірінде ирригациялық мақсаттар үшін пайдаланылатын су ресурстарының 85 пайызы Қырғыз Республикасының аумағында қалыптасады. Сол себепті, вегетация кезеңінде 1983 жылы қабылданған «Трансшекаралық Шу және Талас өзендері ағындыларының суын бөлу туралы» келісімінің шарттарына және оның екінші тараппен орындалуына тәуелді болып келеді. Аталған келісімге сәйкес, өңірге Шу өзенінің бассейні бойынша – 370 млн текше метр және Талас өзені бойынша – 590 млн текше метр су тиесілі. Дегенмен қырғыз тарапының бекітілген кестелерді сақтамауына байланысты, Қазақстан жыл сайын Шу өзенінен 50 пайызға дейін, Талас өзенінен 25 пайызға дейін суды ала алмайды», деді сенатор
Мамандардың айтуынша, биыл Шу және Талас өзендері бассейндеріндегі қар қорының аздығынан су тапшылығының артуы мүмкін. Сенатор «Ырғайты», «Қалғұты» және «Ақмола» жаңа 3 су қоймасының құрылысын бастауды ұсынды. «Барлық су қоймасының техникалық-экономикалық негіздемелеріне мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысы алынып, жобалық-сметалық құжаттама әзірлеуге қаражат бөлу мәселесі қарастырылуда. Алайда салалық министрліктен тиісті өтінімдер жолданғанымен, бүгінгі күнге дейін оң шешімін таппай отыр. Су қоймаларын салу тек вегетациялық кезеңде Қырғыз Республикасына тәуелділікті азайтып қана қоймай, Жамбыл облысының Қордай, Меркі, Байзақ, Жамбыл және Талас аудандарында ауыл шаруашылығы дақылдарының өсуіне үлкен әсерін тигізеді, сондай-ақ осы аудандардың тұрғындары арасындағы әлеуметтік шиеленісті төмендетуге де көмектеседі», деді депутат.
