Қаржы • 18 Наурыз, 2022

Қаржы секторындағы гендерлік теңдік

225 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Әйелдердің қоғамдағы, экономикадағы рөлі туралы аз айтылып жүрген жоқ. Елімізде 2016 жылы Президенттің Отбасылық және гендерлік сая­сат­тың тұжырымдамасын бекіту туралы Жарлығы шыққан. Жар­лық бойынша әйелдердің биліктің атқарушы, өкілдік және сот орган­да­рындағы, мемлекеттік және корпоративтік секторлардағы үлесі 2023 жылы – 25 пайыз, 2030-ға қарай – 30 пайызға жетуі керек. Осы мәсе­ле­ге орай Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің басшысы Мәдина Әбілқасымова пікір білдірді. Әйелдердің экономикаға аз араласуы әлемдік экономиканың өсімін тежеуші факторға айналып келеді, мұны Халықаралық валюта қоры мен БҰҰ зерттеулері де растайды.

Қаржы секторындағы гендерлік теңдік

БҰҰ пікіріне қарағанда, әйелдер ерлермен бірдей тең құқық пен мүмкіндіктерге қол жеткізілмеген социум ешқашан орнықты дамуға қол жеткізе алмайды. Қазір елімізде 1,1 млн азамат әйелдер басшылық ете­тін шағын және орта бизнес субъек­тісінде жұмыс істейді. Тұ­тас­тай алғанда, әйелдердің эконо­ми­калық белсенділігінің деңгейі 63,7%-ды құрайды. Қаржы және сақтандыру қызметіндегі әйелдер үлесі 57 пайызға жеткен. Елдегі 22 банктің 9-ын әйелдер басқарады, со­нымен қатар 16 банкте олар директорлар кеңесінің мүшесі болып отыр. Ал сақтандыру секторында 27 басшының 9-ы – әйел, тағы екі әйел нарықтағы 9 компанияның ішінде сақтандыру брокерлік компанияны басқаруда.

«Бұл – оң көрсеткіш. Дегенмен, одан әрі өсу үшін әлі де әлеует бар. Гендерлік теңдікті қамтамасыз ету – Қазақстанның стратегиялық міндеттерінің бірі. Тәуелсіздік жылдары еліміз гендерлік теңсіздікке қарсы іс-қимыл бойынша бірқатар түбегейлі шаралар қабылдады. Дегенмен бұл мәселе Қазақстан үшін әлі де өзекті. Сондықтан мемлекеттің осы бағыттағы жұмысы жалғасуда. Гендерлік теңдікке қол жеткізу және барлық әйелдің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту білім беруді, жұ­мыспен қамтуды, еңбекақы тө­леу­ді және қаржыландыруға қол­же­­тімділікті қоса алғанда, барлық ба­­ғыт­­тарда дамуға тиіс», дейді М.Әбілқасымова.

Қазақстандағы «БҰҰ-Әйелдер» құрылымының елдер бойынша бө­лім­шесінің ақпаратына сүйенсек, еліміз жұмыс орнында, бизнес-нарықта және қоғамда гендерлік теңдікке және әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейтуге ықпал ететін әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту бөлігінде БҰҰ қағидаттарын ілгерілету бойынша Орталық Азияда көшбасшы болып отыр.

«Заманауи үрдістер әр ұйымның орнықты дамуы туралы мәселені бірінші орынға қоятыны анық. Орнықты даму қағидаттарын ұстану осы қағидаттарды компаниялардың қызметіне дәйекті және жан-жақты енгізуді, бизнес-модельдерді не­ғұр­лым орнықты етіп өзгертуді білдіреді. Экология, әлеуметтік жауапкершілік және корпоративтік басқару (ESG) өлшемшарттары бойынша практикаларды енгізу неғұрлым өзекті бағыт болып саналады. Осы тәсілдерді енгі­зу гендерлік теңдік және ұйым­дар­дың дамуына әйелдердің қатысу деңгейі мәселелерінде ілгерілеуге мүмкіндік береді», деп атап өтті М.Әбілқасымова.

Қазақстанда әйелдердің құқық­тары мен мүмкіндіктерін кеңей­ту­ді, гендерлік теңдікті және қар­жы­ландыруға қолжетімділікті қол­дай­тын жобаларды қаржыландыруға бағытталған облигациялар шығару­дың табысты мысалдары да бар. Көлемі 38 млрд теңге болатын Азия даму банкінің арнайы жобасы аясында 2022 жылғы ақпанда KASE сауда-сат­тық жүйесінде 14 млрд теңге сомасына гендерлік облигациялардың екінші шығарылымы жүзеге асырылды. Бұдан бұрын, өткен жылы АДБ осы құрал арқылы 8,4 млрд теңге тартты. Бұл қаражат тұрғын үйді қаржыландыруда гендерлік теңдікті қамтамасыз етуге бағытталмақ.