Таудан дау шықпасын

Жазылған жайдың жалғасы «Егемен Қазақстан» газетінің үсті­міз­дегі жылғы 1 ақпан күнгі санын­да белгілі жазушы Мархабат Байғұт ағамыздың «Күлесің. Кейде күрсінесің» атты мақаласы жарық көрді. Қашанда оқырманның көкейін дөп басатын, тілі шұрайлы, оқуға жеңіл жазатын, ел ықыласына бөленген жазушының мақаласын оқып, әдеттегідей рақат­та­нып, күлмесек те езу тарттық, риза бол­дық. Әсіресе, қазақтың біртуар ұлдары­ның бірі, Махаңның сөзімен айт­сақ: «Қазақтың Қадыры, ұлы шайыры­мыз марқұм Мырза Әли ағамыздың «он байдың тоғызы сараң, біреуі арам» деген сөздерін оқығанда япырмай, ата-бабадан келе жатқан көнеден қалған мақал ма, мәтел ме деп қаласың. Тіпті, бір ұлы физиктің аксиомасы сияқты көрінді бізге, қаққан қазықтай дәл, мығым ащы шындық. Ондай сөзді тек Қадекең ғана айтса керек дейсің. Сол сөзді құлағына құйған Махаң да тегін емес шығар, сірә?! «Кейде күрсінесің» деген мақала атының жалғасына онша мән бермей ойлы адам, ылғи тұйық, жабырқаулы, ой үстінде жүреді сонысын күрсінесің деп жазушының ұстаның жасаған мүлкіндей сөз қол­данысы деп алғашта мән бермегенбіз. Шыны­­­мен-ақ күрсінетін болдық, кейде емес, тоқтаусыз, үнемі күрсініп жүрміз. Одан жылаған оңай-ау. Жұмбақтамай жазушының бізді неге мұндай халге душар қылғанын айтар болсақ, тоқ етері суреткердің сөзін өзгертпей айтқанда мына жайттар еді. Біраз бұрынырақта әлемдік деңгей­дегі әйдік қатарына қосыл­ған, «Саутс-Ойл» ЖШС прези­денті, ғылым докторы, профессор, республикалық және халық­аралық көптеген ордендер мен медальдардың, атақтар мен сый­лық­тардың иегері, мектеп пен мешіт салып, «Оңтүстік Қазақстан» сияқты газеттерге меценаттық жасап жүрген Серікжан Сейітжанұлы мырзаға сауал қойдық. Сауалымыз шамамен былай өрбі­ген: «Сәке, сіздердің «Стандарт – Це­мент» зауыттарыңыз үшін шикізат тау­дың тасы «Сазтөбе, Ұрбұлақ, Дәубаба тауларынан алынып жатыр. Тауларды тіліп, төбелерді жарып, карьерлер жасап, теміржол салып жатырсыздар. Әри­не, цементтеріңіздің арқа­сында қан­шама ғажап, көрікті құры­лыстар еңселеніп, қалалар мен кенттер көркеюде. Алайда, кеудеде күрсініс бар. Ташкент – Алматы трассасымен шы­ғыста кетіп бара жатқанда, Ұрбұлақ пен Дәубаба арасындағы барқыт беткей­лер бұрын керемет көрінуші еді. Албырт шақтарымызда аруларды алқызыл гүлді алқапқа қыдыртушы едік. Қызықтырған қайран қимас-қымбат қыраттарымыз жараланып, жарлауыттанып, жан жабықтыратыны рас. Келешекте сол жыра-жыра жаралар не болмақ?». Серікжан мырза мейірлене күлді. «Қорықпаңыз, аға, қыздарды қызғал­дақ­қа қызықтырған қырмызы қырат­та­ры­мыз жаралы жарлауыт күйінде қал­май­ды. Алыстан қарап тамсанатындай емес, жанына барып көз салатындай кө­­рікті демалыс аймағына айналады», деді. Серікжан Сейітжанұлына се­нейік. Ал енді Мархабат Байғұт­тың айтары не, мақсаты не, неге шырылдайды, аты аталған бизнесменге нені меңзеп отыр екен? Қаламгер тау соғар бизнесмен кәсіпкердің райынан қайта ма, елге, жерге, халыққа тиімді жағымды нәрсе жасауға бет бұра ма дегені. Десек те, ел қамын жеген кәсіпкердің жерді пайдалануға, қазуға, тауды, жермен-жексен етуге, тасын үгітіп құм қылуға топырақтан тауарын сатып ақша қылуға, ол тауардың өзіндік құны онша қымбат болмас үшін тура күре жолдың бойынан теміржолдың қасынан оны өңдеуге қалаға әкелуге неше шақырым екені оған кететін жол тасымалы арзан болуының түрі қаралған. Жерді пайдалануға қажетті ақ қағаз, көк қағаз, қызыл қағаз бәрі түгел. Билік органдары халықпен санаспай, сұрамай рұқсат берген. Есептелген, реттелген, құжатталған, қазылған, талқандалған, тапталған. Елдің көзі ашық азаматтарының айтары міндетті түрде күре жолды бө­геп, қайырма теміржолды тоқтатып, ел­ді дүрліктіріп, нара­зылықты білдіру шарт па, жоқ әлде пайым-парасаты, кі­сі­­лік келбеті Махаң мақтағандай биік, Оңтүстіктің бетке ұстар азамат­тарының бірі С.Сейітжанов мырза халықты дүр­лік­тірмей өзі-ақ сара жол табар ма екен? Нақты жауап, ізгілікті іс күте­міз... Ауыл тұрғындары: А.Жұмабаев, А.Урустамбеков, Қ.Махатов, А.Мамытбеков, И.Жүнісов және басқалар.