Қар суы қаншалықты мол болғанымен, сіреу болып қатқан топырақ жіби қойған жоқ. Былтырғы құрғақшылық жылы кенезесі кепкен өлкенің өңіріне көктемгі ылғалдың пәлендей пайдасы болмай тұр. «Түске дейін мүйіз, түстен кейін киіз» дегендей, мол судың ылғалы түнде мұз болып кеуіп, күндіз бу болып ұшып кетіп жатыр.
Зеренді ауданының аумағында Иванов, Айдабол, Алексеев сияқты 3 су бөгеті, 1 су қоймасы бар. Қызыл су мөлшерден асып, қауіп тудыратындай болса, кәдеге жарататын 150 бірлік инженерлік және көмекші техника мен жүзу құралдары алдын ала дайындалған. Аудандағы тиісті мекемелер 4 су айдайтын мотопомпа сатып алыпты. 60 кереует пен 180 төсектік орын әзірленген. Денсаулық сақтау нысандары қажетті дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етілген. Жедел жәрдем бригадалары жасақталған. 5,3 тонна жанар-жағармай, 1 958 тонна инертті материал, жүздеген құм салынған қаптар әзірленген. Ақпан айынан бері ауданның елді мекендерінен 5 423 шаршы метр қар шығарылған. Ұзын-ырғасы үш шақырымға жуық арықтың бойы аршылып, қарғын су еркін ағып өтетіндей жағдай жасалған. Облыс орталығының іргесіндегі Шағалалы су қоймасына төніп тұрған қауіп жоқ.
Шағалалы өзенінің Красный яр кентін жанап өтетін тұсы жыл сайын қауіп төндіруші еді. Өзен аңғарынан асқан қызыл су кенттің шеткі көшелерін бірнеше мәрте басып қалған. Өйткені шеткері көшелер өзенге тым жақын салынған. Былтыр өзен жиегі мықтап бекітілді. Жағалауды көтеруге 7 млн теңге бөлініп, игерілген. Облыс орталығын қақ жарып өтетін Қылшақты өзені де қар суы мол болған жылдары жағалаудан асып, жайылып кетуші еді. Өзен жиегі біршама биіктетілген екен. Демек, жылдағыға қарағанда, жағдай біршама тәуір.
– Су тасқынына қарсы атқарылатын іс-шаралар шеңберінде Целиноград ауданындағы жергілікті атқарушы органдарға дер кезінде көмек көрсету үшін төтенше жағдайлар департаментінің қуатты күштері мен қажетті құрал-жабдықтар жіберілді. Бүгін арнайы жабдықталған топ аттандырылды. Топ құрамында 15 бірлік техника мен алпысқа жуық адам бар, – деп хабарлайды облыстық департаменттің баспасөз қызметі.
Департамент бастығының орынбасары Манарбек Шапағатовтың айтуына қарағанда, гидрологиялық бекеттер ұдайы бақылауда. Су қоймаларындағы мұздың қалыңдығы да есептелуде. Мәселен, Астана су қоймасындағы мұздың қалыңдығы 82 сантиметр болса, Сілеті су қоймасындағы мұздың қалыңдығы – орташа есеппен 90 сантиметр деңгейінде. Егер күн күрт жылынып, қызыл су қарқыны артса, өзге өңірлерден көмек келеді.
Қарғын судың қаупі көп Аршалы ауданы да жауапты кезеңдегі дайындықты ширата түсуде. Бүгінге дейін елді мекендерден 900 текше метр су шығарылды. Қызыл су тұрғын үйлерді басып қалмас үшін қасат қар әлі де қауіпсіз жерлерге тасымалдануда. 6 мың текше метр қар шығарылып, жүз метр көлеміндегі жылғалар тазартылды. Ауданға құрамында 12 адамы бар үш техникамен жарақтанған топ көмекке келді.
Алдын ала болжам бойынша кеш келген көктем өңірдің он ауданында қауіп тудырғаны белгілі болған. Міне, осы өңірлер қазір ерекше назарда. Тасқынға тосқауыл қоятын жұмыс та тыңғылықты жүргізіліп жатыр. Он ауданның аумағынан 98 285 текше метр су шығарылып, елге зияны жоқ еңістеу жерлерге төгілді. Судың жолын бөгеуге де қам жасалуда. 11 990 дана құм салынған қаптар толтырылды. Оның 4 710 данасы өзен аңғарларының еңістеу жерін бекіту үшін пайдаланылды. Бес ауданның аумағында жалпы ұзындығы 21 130 метрді құрайтын арықтың бойын тазарту жұмыстары жүргізілді. Мұндайда ең қауіптісі, елді мекендердің ішіндегі кептелген қасат қар. Күрт еріген кезде ылдидағы ғимараттарды басып қалуы әбден мүмкін. Міне, осындай қауіптің алдын алу үшін облыстағы елді мекендерден 274,42 мың текше метр қар шығарылды.
Дәл қазір облыста қызыл суға байланысты оқыс оқиғалар туралы шетін хабарлар жоқ. Көктемгі сынақтан көп болып жұмылып, қысылмай өтсек, нұр үстіне нұр болар еді.
Ақмола облысы
