Музей қызметкерлері құстардың тұлыптарын өткен ғасырдың 1955-1960 жылдарынан бастап жинақтаған. Осы істе музей ардагері, жақында ғана өмірден өткен Рысжан Ілиясованың еңбегі зор. Ғасырға жуық уақыт бойы қорда сақталған құс тұлыптарының арасында жойылу алдында тұрған сарыалқым аражегіш, тауқұдірет, аққу, үкі, балықшы тұйғын, қалбағай, қарабай, тарғақ та бар. Олар өте жақсы сақталған.
Музейдің табиғат залында осы өлкенің інжу-маржаны саналатын «Ырғыз-Торғай» мемлекеттік табиғи резерваты туралы диорама жасақталды. Айта кету керек, Ырғыз-Торғай бассейні құстардың көктемде ұшып келіп, күзде ұшып кететін ежелден қалыптасқан жолы. Қазақстан аумағын мекендейтін барлық құс түрі осы өткел арқылы Үндістан, Пәкістан, Иран бағытына қарай қыс қыстауға ұшып кетеді. Ал 2-3 миллионға жуық қанаттылар көктем мен күз айларында Ырғыздың Нұра аумағындағы 30-ға жуық шағын көлді нағыз құс базарына айналдырып жібереді. «Ырғыз-Торғай» мемлекеттік табиғи резерваты көлдерін Қызыл кітапқа енгізілген қызғылт қоқиқаз, ақ тырна, жалбағай үйрек, бұйра-қызғылт бірқазан, безгелдек, лашын, аққудың екі түрі, қаршыға, жорға дуадақ, көкқұтан, ақбас үйрек, су бүркіті мекендейді.
Көрмені тамашалуға келген қонақтар құрқылтайдың ұясын тамашалады. Құрқылтай – дене тұрқы 11 см, салмағы 20 грамм шамасында болатын торғай тәрізділер отрядына жататын киелі құс. Құрқылтайдың ұясын ата-бабамыз ежелден түрлі ауруға шипа ретінде емге қолданған. Көрмеге ата-бабамыз киелі деп санайтын үкінің де тұлыбы қойылды. Үкі жемін көбіне түнде аулайды. Олардың сүйікті тамағы – кірпі. Қанаттарының ерекшелігіне байланысты түнде дыбыссыз ұша алады. Бұл қабілет аң аулау кезінде үлкен көмегін тигізеді. Кейбір түрлері тырнақтарының көмегімен балықтарды да аулап жейді.
Музейдегі құстар көрмесіне қатысқан қалалық жас туристер стансасы үйірмесінің оқушыларына Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген құстар жайында деректер жинауға тапсырмалар беріліп, жойылу алдында тұрған, ерекше қорғауға алынған құстар туралы буклеттер таратылды.
Ақтөбе облысы
