Мемлекет басшысының биылғы жылы экономикалық өсуді 6% деңгейінде қамтамасыз ету жөніндегі тапсырмасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі «Әлеуметтік-экономикалық саясаттың 2014 жылға арналған бірінші кезектегі шараларының жол картасы мен оны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын» әзірледі.
Жол картасы биылғы жылы экономиканы дамыту үшін қазіргі уақытта орын алып отырған ішкі және сыртқы қауіптерді ескере отырып әзірленді.
Осы Жол картасының мақсаты – Қазақстан Республикасында экономикалық өсу тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады.
Экономикадағы өсу қарқынының төмендеуіне жол бермеу мақсатында мынадай негізгі міндеттерді шешу қажет:
1) Экономикалық өсуді ынталандыру және экономиканың нақты секторына қолдау көрсету;
2) Шағын және орта бизнесті қолдау және тұрақты кредит берілуін қамтамасыз ету;
3) Банк секторын сауықтыру және экономиканы кредиттеуді, оның ішінде Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қаражатын тарту арқылы кредит беруді кеңейту;
4) Жекешелендірудің екінші толқынын жүргізу, тарифтік саясатты реформалау, көлеңкелі экономиканы азайтуды қоса алғанда, жеке секторды кеңейту және жаңа инвестициялар тарту үшін экономикада құрылымдық сипаттағы реформалар жүргізу.
Мемлекет басшысының бастамасы бойынша экономиканың өсуін ынталандыру үшін 2014-2015 жылдарға арнап Ұлттық қордан 1 трлн.теңге бөлу негізгі қаржыландыру көздерінің біріне айналады.
2014 жылы 500 млрд. теңге бөлінетін болады, оның 100 млрд.теңге сомасы шағын және орта бизнесті қолдау мен кредиттеуге, 250 млрд. теңге – банк секторын сауықтыруға, 150 млрд. теңге – Үдемелі индустриялық-инновациялық даму жөніндегі 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаны іске асыруға бағытталатын болады.
Жұмыспен қамтудың 2020 жылға дейінгі жол картасы жұмыспен қамтудың өсуін ынталандыру мен қолдаудың маңызды құралы болып табылады, оны қаржыландыру 2014 жылға 97,7 млрд. теңге көлемінде көзделген.
Жол картасы мынадай негізгі шараларды көздейді.
1. Макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету.
Жоспарланған дәлізде инфляциялық үдерістерді ұстап тұру үшін ұлттық валюта бағамына жүргізілген түзетуден кейін инфляцияның өсуін тежейтін шаралар қабылданатын болады.
2. Экономикалық өсуді ынталандыру және экономиканың нақты секторына қолдау көрсету.
Экономиканы әртараптандыруды және жаңғыртуды қамтамасыз ету үшін ағымдағы жылғы 1 маусымға дейін Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық дамыту жөніндегі 2015 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаны әзірлеу аяқталатын болады.
Қазақстандық өнімдерді Оңтүстік-Шығыс Азия, Таяу Шығыс, Орталық Азия, сондай-ақ Ресей елдеріне жеткізуге арналған қолданыстағы келісімшарттарды сақтау, жаңа келісімшарттарды іздестіру және жасау бойынша жұмыс жүргізілетін болады.
Қолданыстағы заңнама шеңберінде рентабельділігі төмен және аз дебетті кен орындары үшін пайдалы қазбаларды өндіруге төмендетілген салық мөлшерлемесін ұсыну бойынша жұмыс жүргізілетін болады.
Мұнайды өндірудің жоспарланған көлемін қамтамасыз ету үшін ірі жер қойнауын пайдаланушылармен мұнайды өндіру мен экспорттауды ықтимал ұлғайту бойынша жұмыстар жүргізілетін болады.
3. Шағын және орта бизнесті дамыту
Шағын және орта бизнес жобаларын қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету үшін қолжетімді және ұзақ мерзімді негізде 2014 жылы 100 млрд. теңге бөлінетін болады.
Үкімет Ұлттық қор қаражатынан шағын және орта кәсіпкерлік жобаларын қаржыландыруды қамтамасыз ету жөніндегі тиісті іс-қимылдар жоспарын қабылдайтын болады.
«Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы бойынша жетіспейтін индустриялық инфрақұрылымды және индустриялық аймақтарды салуды және қайта жаңғыртуды қаржыландыру ұлғайтылатын болады.
2014 жылғы 1 шілдеге дейін өңірлерде жергілікті атқарушы органдардың қаражатын қайта бөлу және жергілікті бюджеттің кіріс бөлігінің 22,5 млрд. теңгеден астам сомаға асыра орындалуы есебінен тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жол құрылысы, әлеуметтік мақсаттағы нысандарды жөндеу және қайта жаңғырту саласындағы жергілікті жобаларды қаржыландыру ұлғаятын болады.
4. Қаржылық секторды дамыту.
Банктерден «нашар активтерді» сатып алуды қаржылық қамтамасыз ету үшін Ұлттық қор қаражатынан 250 млрд. теңге мөлшерінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі жанындағы «Проблемалы кредиттер қоры» акционерлік қоғамын капиталдандыру көзделеді.
«Проблемалы кредиттер қоры» акционерлік қоғамының жұмыс істеуінің жаңа тұжырымдамасы және Екінші деңгейдегі банктер жанындағы стресті активтерді басқару бойынша компаниялардың өкілеттіктерін кеңейту жөніндегі нормативтік құқықтық актілер қабылданатын болады.
Ағымдағы жылғы 1 маусымға дейін Зейнетақы активтерін (Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының активтерін) басқару тұжырымдамасы қабылданатын болады.
Ағымдағы жылғы маусымда Қаржы секторын 2030 жылға дейін дамыту тұжырымдамасы қабылданатын болады.
5. Агроөнеркәсіп кешенін дамыту.
Ағымдағы жылғы 15 сәуірге дейін Агроөнеркәсіп кешенінің субъектілерін қаржылық сауықтыру қағидалары қабылданады және Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен, екінші деңгейлі банктермен, агрохолдингтермен бірлесіп осы кәсіпорындарды сауықтыру жоспарын дайындау үшін бірлескен кредиторлар комитеттері құрылатын болады.
Нәтижесінде ағымдағы жылғы 1 маусымға дейін жалпы берешек сомасы 140 млрд.теңге Агроөнеркәсіп кешенінің 140 субъектісі Агроөнеркәсіп кешенінің субъектілерін қаржылық сауықтыру шеңберінде мемлекеттік қолдау шараларын алатын болады.
Ағымдағы жылғы 1 мамырға дейін Агроөнеркәсіп кешенінің субъектілері жаңа және/немесе жұмыс істейтін өндірістік қуаттылықтар құру кезінде шеккен шығыстарының бір бөлігін өтеу көзделген Инвестициялық субсидиялау қағидалары қабылданатын болады.
Ағымдағы жылғы 1 шілдеге дейін Агроөнеркәсіп кешенінде 12,5 млрд. теңге сомаға 11 инвестициялық жоба пайдалануға енгізіледі деп күтілуде.
6. Қалыптасқан жағдайды ескере отырып, көліктік және логистикалық инфрақұрылымды әртараптандыру бойынша және Қазақстанның транзиттік әлеуетін ұлғайту бойынша шаралар қабылданатын болады:
– Ақтау теңіз портының өткізу қуатын кеңейту үшін 3 құрғақ жүк терминалының құрылысын бастау;
– «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА аумағында құрғақ порт салу;
– Жезқазған-Бейнеу теміржол желісін салу жалғастырылады және 2014 жылғы 1 желтоқсанға дейін қозғалыстың ашылуы қамтамасыз етілетін болады.
2015 жылы «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автомобиль жолының «Алматы – Қорғас» учаскесі пайдалануға енгізілуіне байланысты Қытаймен шекарада қосымша өткізу пункттерін салу мәселесі пысықталатын болады.
7. Жекешелендірудің екінші толқынын бастау және «Халықтық IPO» бағдарламасын іске асыру
2014 жылғы сәуірде жекешелендіруге жататын (республикалық меншіктегі 32 ұйым, коммуналдық меншіктегі 779 нысан және холдингтердің құрамына кіретін 191 ұйым) квазимемлекеттік сектор ұйымдарының тізбесі айқындалатын болады.
Нормативтік-құқықтық актілер қабылданғаннан кейін квазимемлекеттік сектор ұйымдарын даярлау және бәсекелес ортаға беру үдерісі басталады.
Сондай-ақ 2014 жылдың бірінші жартыжылдығының соңына дейін мемлекеттің меншігінде қалатын ұйымдар үшін бірыңғай ұйымдастырушылық-құқықтық нысанды анықтау бойынша тұжырымдамалық тәсілдер әзірленетін болады.
«Халықтық IPO» бағдарламасын іске асыру жандандырылады және «Халықтық IPO» бағдарламасын іске асыруға кедергі келтіретін шектеулерді алып тастау бөлігінде заңнамаға өзгерістер енгізілетін болады.
2014 жылғы маусымнан бастап қор нарығына 2014 жылы «КЕГОК» акционерлік қоғамын, 2015 жылы «Самұрық-Энерго» акционерлік қоғамын, «ҚазТрансГаз» акционерлік қоғамын шығару бойынша дайындық жұмыстары басталады.
8. Инвестициялардың жаңа толқынын тарту.
2014 жылғы 1 маусымға дейін Қазақстан Республикасы Парламентіне мемлекеттік қолдаудың жаңа шаралары бар (инвестициялық шығындарды 30 %-ға дейін өтеу, 10 жыл мерзімге дейін корпоративтік табыс салығын төлеуден босату, тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге ұзақ мерзімді кепілдендірілген тапсырыс) инвесторлармен келісімшарттардың жаңа пішімін көздейтін Инвестициялық ахуалды жетілдіру жөніндегі заң жобасы енгізілетін болады.
Өзге жаңалықтар салық және экология салаларында және тарифтік саясатта 10 жылға заңнама тұрақтылығы қағидатын, инвесторлар үшін «бір терезе» қағидатын іске асыруды, инвестициялық омбудсмен институтын енгізуді және инвесторлардың халықаралық коммерциялық төрелікке қол жеткізуін кеңейтуді қамтиды.
9. Тарифтік саясатқа жаңа тәсілдерді қалыптастыру және бәсекелі қатынастарды дамыту.
Ағымдағы жылдың маусым айында Табиғи монополиялар салаларындағы 2020 жылға дейінгі тарифтік саясат жөніндегі бағдарлама қабылданатын болады, ол табиғи монополиялар субъектілері көрсететін қызметтерге қолданылу мерзімі 5 және одан астам ұзақ мерзімді шекті тарифтерді бекітуге өтуді көздейді.
Тауар нарықтарын дамыту мақсатында табиғи монополиялар субъектілеріне реттелетін қызмет көрсетулерге (тауарларға, жұмыстарға) оларды бәсекелес ортаға шығару тұрғысынан кешенді талдау жүргізу жөніндегі іс-шаралар жоспары әзірленетін болады және көрсетілетін қызметтердің жекелеген түрлерін мемлекеттік бағалық реттеуден шығару мақсатында реттелетін нарықтарға тексеру жүргізілетін болады.
10. Экономиканың қосымша өсу көзі көлеңкелі экономиканың көлемін төмендету болып табылады.
Көлеңкелі экономикаға қарсы күрес жөніндегі көкейкестілендірілген жоспар көлеңкелі экономиканың үлесі неғұрлым жоғары экономика салаларында оны азайтуға назар аудара отырып іске асырыла бастайды.
Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша ағымдағы жылдың 1 маусымына дейін қаржы капиталын заңдастыру бойынша заңнама әзірленетін болады.
Ағымдағы жылдың 1 мамырына дейін заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер үшін қолма-қол ақша алуға шектеулер белгілеу бойынша ұсыныстар әзірленетін болады.
Ағымдағы жылғы қыркүйекке дейін «қазіргі заманғы сауда нысаны» ұғымы анықтамасының нақты критерийлерін айқындайтын, 2018 жылдан бастап осы критерийлерге сәйкес келмейтін сауда объектілерін пайдалануға тыйым салуды енгізе отырып, заң жобасы әзірленетін болады.
