Коллажды жасаған Амангелді Қияс, «EQ»
Рас, жаңа технологияны меңгерген, қоғам тынысынан хабардар болған жөн-ау. Алайда мұның бала тәрбиесіне тигізер орасан зияны да бар. Өйткені ата-ананың тарапынан бақылау болмаған соң баланың көңілі интернет желісіне, көшеге ауатыны анық.
Облыстық полиция департаментінің баспасөз қызметі ұсынған мәліметке сүйенсек, кәмелет жасына толмаған жасөспірімдер тарапынан жасалатын әкімшілік құқық бұзушылық азаймай отыр. Мәселен, жыл басынан бері көлік руліне отырған 10-нан астам жасөспірім ұсталған. Оның төртеуі сәуір айында анықталды. Осыған байланысты өткен «Абайлаңыз, балалар» акциясы кезінде патурльдік полиция қызметкерлері түнгі сағат 01:00 шамасында Toyota Camry маркалы автокөлігін тоқтатқан. Тексеру кезінде көлік рулінде жасөспірімнің отырғаны белгілі болды.
Ата-анасынан бақылау болмаған, еріккеннен іші пысқан жасөспірімдердің арасында полицияға жалған хабар беретіндері бар. Биылғы 25 сәуірде полицияға Аймұрат есімді тұрғыннан «Жұлдыз» шағын ауданында төбелес болып жатқаны жөнінде хабар түскен. Суыт хабар алған полицейлер шағын ауданды тексеріп, төбелес болмағанын анықтады. Кейін белгілі болғандай, кәмелетке толмаған үш жасөспірім өзара бәстесіп, ұтылып қалған 15 жастағы бала Аймұрат деген жалған есіммен полицияға хабар берген. Үш жасөспірім хабар берген уақытта, түнгі сағат 23:00-ден кейін үйінен тыс жерде болған. Жасөспірімнің үшеуі де бұрын дәл осындай құқық бұзушылық үшін әкімшілік жауапқа тартылған екен.
Мұнайлы шаһардағы орта мектептің 10-сынып оқушысы бір айда полицияға төрт рет жалған хабар берген. Бұл оның кешкі мезгілдегі үйреншікті «ісіне» айналғаны байқалады. Алғаш рет 28 наурызда полиция қызметкерлерін пәтерге шақырған. Ал 26 сәуірде №31 мектеп жанындағы футбол алаңында жасөспірімдер төбелесіп жатқанын хабарлаған. Бұдан кейін 29 сәуірде ойын алаңында белгісіз адамдар автокөліктерге тас лақтыратынын айтқан. Төртінші рет 30 сәуірде жасөспірімдердің электрошокер мен бөтелке ұстап, төбелескелі жүргені жөнінде хабар берген. Полицейлер аталған деректің бәрі де жалған екеніне көз жеткізді.
– Полиция қызметкерлері жазғы каникул басталған кезде жасөспірімдердің құқық бұзушылыққа ұрынбауына баса көңіл аударып отыр. Осыған орай 26 мамыр мен 2 маусым аралығында өткен «Каникул» іс-шарасының мақсаты – балалардың құқықтарын бұзу дерегін анықтау, олардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу. Сондай-ақ балалар еңбегін пайдалану, кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу, кәмелетке толмағандармен және оларға қарсы жасалатын қылмыс пен құқық бұзушылықты болдырмау көзделді. Ювеналды полиция бөлімшесінің учаскелік полиция инспекторлары үш күнде түнгі сағат 23:00-ден кейін көшеде қыдырып жүрген 70-ке жуық жасөспірімді анықтады. Олардың ата-аналары Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 442-бабының 2-бөлімімен әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Бір жасөспірімнің қоғамдық орында алкогольдік ішімдік iшкен күйде жүргені, тағы біреуінің ұсақ бұзақылық жасағаны белгілі болды. Ал үшеуі супермаркеттен ұсақ-түйек заттарды жасырын түрде ұрлап, сөмкеге салып жатқан кезде ұсталды, – деп хабарлады департаменттің баспасөз хатшысы Мейірім Ердәулет.
Атырау облыстық прокуратурасы баспасөз қызметінің мәліметінше, жыл басынан бері кәмелет жасына толмаған 20 оқушының қылмыстық құқық бұзушылық жасағаны анықталып отыр. Оның ішінде 13 ауырлығы орташа, 7 ауыр қылмыс бар.
– Мәселен, кәмелет жасына толмаған оқушының бірі Telegram интернет-қосымшасынан жұмыс тәжірибесі жоқ болса да жалақысы жоғары жаяу курьер қажеттігі туралы хабарландыруды тапқан. Ол осы хабарландыруға қызығушылық танытқан. Курьердің жұмысына психотроптық заттарды жасырын орындарға жеткізу кіретінін біле тұра материалдық тұрғыдан тез баю мақсатын көздеген. Оның аса ірі мөлшердегі есірткіні, психотроптық заттарды, сол тектестерді сақтау, тасымалдау, өткізуге бағытталған электронды ақпараттық ресурстарды пайдалану арқылы қылмыстық ниеті анықталған. Заңсыз әрекеті үшін мектеп оқушысы 7 жыл 6 ай мерзімге бас бостандығынан айыру жазасына сотталды, – деп хабарлады облыстық прокуратураның баспасөз қызметі.
Атырау қаласының прокуроры Аршат Тайтуллиннің айтуынша, 25 сәуірде №36 мектептің 10-сынып оқушысы соққыға жығылған. Осыған байланысты дене жарақатын қасақана келтіру дерегімен Қылмыстық кодекстің 107-бабы, 2-бөлігінің 8-тармағымен сотқа дейінгі тергеу жүріп жатыр.
– Жедел тергеу шаралары күдікті ретінде 11-сынып оқушысын анықтады. Оқиғаның барлық куәгерінен жауап алынды. Қазір қылмыстық іс бойынша қажетті тергеу әрекеттері, оның ішінде сот-медициналық сараптама жасалып жатыр. Кәмелетке толмағандарға қатысты заңға қайшы әрекеттерді хабарламағаны үшін мектеп директоры Әкімшілік құқық бұзу туралы кодексінің 127-1-бабының 1-бөлігімен әкімшілік жауапқа тартылды, – дейді Аршат Тайтуллин.
Оқушының соққыға жығылғаны жұртшылықты әрі-сәрі күйге түсірді. Өйткені жарақаты бар оқушы облыстық балалар ауруханасына түскен. Аурухана директоры Нұрқабыл Айтмұхамбетовтің дерегіне сүйенсек, науқас лор бөліміне жатқызылған. «Науқасты шұғыл операциялық көмекті қажет етпейтініне байланысты Батыс Қазақстан облыстық ауруханасының мамандарына жіберу келісілді. Алайда ата-анасы 26 сәуірде баласын қолхатпен шығарып алып, Оралға ұшақпен алып кетті» дейді Нұрқабыл Айтмұхамбетов.
Дәл осы аурухана директорының орынбасары Орындық Сиплованың айтуынша, былтырғы төрт айда 137 баланы күйік шалса, биылғы қаңтар-сәуір айларында осындай 185 дерек тіркеліпті. Оның ішінде 88 бала термиялық, 9 бала химиялық күйік жарақатын алған. Ал 6 бала қайтыс болған. «Мұндай оқыс оқиға ата-аналардың телефонға алаңдауынан туындап отыр. Өйткені ата-аналар телефон қоңырауына жауап беру, WhatsApp мессенджеріне хабарлама жазу кезінде балаларын қараусыз қалдырады», дейді балалар ауруханасы жансақтау бөлімінің аға медбикесі Қымбат Дүйсенғалиева.
Балалар арасында балконнан құлау дерегі де тыйылмай отыр. Облыстық төтенше жағдайлар департаменті қоғаммен байланыс тобының ақпаратына сүйенсек, былтыр 2-7 жас аралығындағы 5 бала терезеден құлаған. Оның ішінде бір отбасының егізі бар. Екі бала жантәсілім етті. Ал 3 бала ауыр жарақат алды. Биылғы мамырда Атырау қаласының «Нұрсая» шағын ауданындағы көпқабатты үйдің 2-қабатынан құлаған екі жасар бала ауыр жарақатпен ауруханаға түсті. Оның бас сүйегі екі жағынан сынған.
Ал 4 маусымда «Береке» шағын ауданындағы көпқабатты тұрғын үйдің тұрғындары 9-қабаттағы балконнан екі жасар баланың тұрмыстық бұйымдарды лақтырып тұрғанын байқаған. Бұл туралы патрульдік полиция экипажына жедел хабар берілген. Полиция инспекторлары Еламан Төлешов пен Нұрбол Бағытов 9-қабатқа эвакуациялауға арналған баспалдақ арқылы көтеріліп, балкондағы баланы құлау қаупінен құтқарып қалды. Ювеналды полиция қызметінің инспекторлары баласын үйінде жалғыз қалдырған 37 жастағы әйелді анықтады.
Дәл осындай деректің бірі 5 маусымда Мақат ауданында тіркелді. Тұрғын үйдің 2-қабатында ашық қалған терезеден 2-3 жасар екі бала қарап тұрған. Оқиға орнына жедел жеткен полиция майоры Тойғожа Әзбергенов, полиция аға лейтенанты Ренат Исемғалиев, полиция аға лейтенанты Аслан Мұсаевқа жергілікті Қайрат есімді тұрғын көмек қолын созған. Олар 2-қабаттағы пәтер терезесіне өрмелеп шығып, балаларды құлау қаупінен құтқарды. Полиция инспекторлары анықтағандай, бақылаусыз қалған екі баланың ата-анасы жұмыста болған.
Біреуге бармақ тістетіп, енді біреуді өкінішке ұрындырған осындай деректің бәрі балаларға қадағалаудың жоқтығынан болып отыр. Әр ата-ана тарапынан мейірімге толы жанашырлық болса, бауыр етіне балаған ұрпағы оспадар әрекетке де, қылмысқа ұласар құқық бұзушылыққа ұрынбас еді.
Атырау облысы
