Қаржы пирамидасын жарнамалау қылмыспен тең

Отырыс барысында сенаторлар «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыс­татуға) және терроризмді қаржы­ландыруға қарсы іс-қимыл, сон­дай-ақ мемлекеттік баға реттеу мәселелері бойынша өзгеріс­тер мен толықтырулар енгізу туралы» және «Қазақстан Респуб­ликасының Әкімшілік құқық бұзу­шылық туралы кодексіне қыл­мыстық жолмен алынған кіріс­терді заңдастыруға (жылыс­татуға) және терроризмді қаржы­ландыруға қарсы іс-қимыл мәсе­ле­лері бойынша өзгерістер мен то­лықтырулар енгізу туралы» заң­дарды екі оқылымда қабылдады.

Бұл заңдар ақшаны жылыс­татуға және терроризмді қар­жыландыруға қарсы күрестің құқықтық базасын же­тіл­діруге арналған. Жаңа нормалар осы сала­дағы қылмыстық әрекеттердің алдын алуға, анықтауға және жолын кесуге бағыт­талған жүйелі және практикалық тәсілдерді жандандыруға мүмкіндік береді.

«Заң жобасын дайындау бары­сын­да Ақшаны жылыстатуға қарсы күрес­тің қаржылық шараларын әзірлеу тобы (ФАТФ) халықаралық стандар­ты­ның ұсы­ныстары ерекше талданды. Бі­рін­шіден, БҰҰ Қауіпсіздік кеңесінің 1617 қарарына сәйкес, ФАТФ ұсы­ныстарын орындау БҰҰ-ға мүше елдер үшін міндетті.

Екіншіден, биыл Қазақстан кіріс­терді жылыстатуға және тер­ро­ризмді қар­жыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі Еуразиялық топтың бағалауынан өтуі тиіс. Топтың көшпелі іс-шарасы елімізде биылғы күзде өтеді. Сондықтан ұлттық заңнамаларға ФАТФ халықаралық стандарты аясында негізгі толықтырулар енгізілген. Осыған байланысты еліміздегі қолданыстағы 12 заң мен 4 кодекске өзгеріс пен толықтырулар енгізіліп, заң жобалары ұсынылып отыр.

Үшіншіден, кірістерді жылыс­татуға және терроризмді қаржы­ландыруға қар­сы іс-қимыл туралы заңнамаға шет мем­лекеттің заңнамасына сәйкес құрыл­ған трасттарға немесе басқа да корпо­ративтік құрылымдарға жауапкершілік енгізілді. Себебі қазіргі таңда еліміздегі қолданыстағы заңнама трасттарды құруға мүмкіндік бермейді. Бірақ қар­жы мониторингі субъектілеріне және шетелдік трасттарға қаржылық қызмет көрсетуге тыйым салмайды», деді құжат жөнінде баяндама жасаған депутат Сұлтанбек Мәкежанов.

Депутаттың сөзіне сүйен­сек, қыл­мыс­тық кірістерді жылыс­татқаны үшін заңды тұлғалар­дың жауапкершілігін енгізу ұсы­нылып отыр. Себебі заңды тұлғалар қылмыстық құқық бұзушылықтың субъектілері бола алмайды. Соған байланысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңның бірқатар бабына өзгеріс енгізілмек.

«Терроризмді қаржы­лан­ды­руға қатысы бар адамдарды және терроризмге әрекет ететін адамдарға тыйым салу шараларын қолданатын өзгертулер енгізілді. Заң жобасында қаржы мониторингі органдарының лауа­зымды адамдарына тиісті әкім­шілік құқық бұзушылық хаттамаларын толтыру өкілеттігі берілді», деді С.Мәкежанов.

Сонымен қатар Сенат депутаттары қаржы пирамидалары­мен күрес мәселесіне қатысты заңдарды да екі оқылымда қабыл­дады. Олар – «Қазақстан Республикасының кейбір заңна­малық актілеріне қаржы­лық (инвестициялық) пирамида­лардың қызметіне қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» және «Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне қаржылық (инвес­ти­ция­лық) пирамидалардың қызметіне қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша толықтыру енгізу туралы» заң жобалары.

Сенат Төрағасы қазіргі таңда қаржы пирамидалары қоғамдағы ең өзекті проблемалардың бірі еке­нін атап өтті. Сондықтан ол қаржы алаяқ­тығымен күресте қазіргі заман­ғы сын-қатерлерді ескере оты­рып, қолданыстағы заңнаманы жетіл­дірудің маңызы зор екенін айтты.

«Қабылданған заңдарда қаржы пирамидаларының жарнамасын қылмыс деп тану және оларды құрып, басқарғаны үшін жауапкершілікті күшейту көзделген. Бұл заңдар азаматтарды заңсыз қаржы және инвестиция жобаларына тартудан қорғауды күшейтеді. Сондай-ақ жаңа нормалар қаржы пирамидаларынан зардап шеккен азаматтар арасындағы әлеуметтік шиеленісті төмендетеді деп сенеміз», деді М.Әшімбаев.

Отырыс кезінде «Қазақстан Республикасының кейбір заң­на­малық актілеріне инновацияларды ынталандыру, цифрландыруды, ақпараттық қауіпсіздікті дамыту және білім беру мәсе­ле­­ле­рі бойынша өзгерістер мен то­лық­­­­ты­рулар енгізу туралы» заң жо­­­ба­сы да екі оқылымда қабыл­данды.

«Заң басқарушылық шешім­дер қабылдау кезінде иннова­циялық цифрлық технологияларды қолдану аясын кеңейту үшін заңнамалық жағдай жасауға бағытталған. Сонымен қатар заң аясында ауылдарда байланыс сапасын жақсарту және мемлекеттік қызметтерді алу кезіндегі азаматтар мен бизнестің шығындарын төмендету көзделіп отыр», деді заң жобасы жөнінде пікір білдірген М.Әшімбаев.

Сондай-ақ сенаторлар Қа­зақстан Республикасы Жоғарғы Сотының судьясы қызметіне сайлау туралы мәселені қарады. Мемлекет басшысының ұсыны­мы бойынша депутаттар Ер­кеш Маукенді Жоғарғы Сот судьясы қызметіне сайлады.

Одан бөлек, Палата депу­тат­тары Республикалық бюд­жеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің Сенат тағайындаған мүшесі Рашит Ахметовтің өкілеттігін тоқтатып, лауазымынан босатты.

Отырыс барысында сенаторлар депутаттық сауалын жолдады. Премьер-Министрге сауал жолдаған Владимир Вол­ков Үкіметке «Е-Заң көмегі», «Төре­лік» ақпараттық жүйелерін азаматтық және әкімшілік сот өндірісіне енгізуді ұсынды.

Сессияның қорытынды отырысын түйіндеген Сенат Төрағасы М.Әшімбаев бұл парламенттік маусым тарихи өзгерістер мен іргелі істерге толы болғанын атап өтті.

«Жыл басында бұрын-соңды болмаған жаңа сын-қатерлермен бетпе-бет келдік. «Қасіретті қаңтар» оқиғасы, әлемдік геосая­си ахуал мемлекеттік басқару жүйесінен жаңа тәсілдер мен шешімдерді талап етті. Осыған орай Мемлекет басшысы кешенді реформалар топтамасын жариялады. Сол арқылы заң шығару қызметінің де басым бағыттарын белгілеп берді. Нәтижесінде, түбегейлі саяси өзгерістер қолға алынып, конституциялық реформа жүр­гізілді. Республикалық референдум кезінде халықтың басым бөлігі Ата Заңға ұсынылған түзетулерге және Президентіміздің бастамаларына қолдау білдірді. Осылайша, әділетті Жаңа Қазақ­стан құрудың берік негізі қаланды», деді Сенат Спикері.

Палата Төрағасы VII шақы­­ры­лымдағы II сессияда Пар­ламент Үкіметпен бірлесіп 78 заң қабылдағанын айтты. Қабыл­­данған заңдар азаматтарды әлеу­меттік қорғауды күшей­туге және елімізді одан әрі әлеу­меттік-экономикалық дамытуға арналған.

«Сессия барысында аза­мат­тардың әл-ауқатын арттыруға арналған кешенді іс-шаралар мен қоғамдық-саяси бастамаларды заңнамалық тұрғыдан уақтылы қамтамасыз етуге баса мән берілді. Қоғамдағы әлеуметтік теңсіздікті жоюға, ерекше қажеттілігі бар азаматтарды жан-жақты қолдауға арналған нормалар қабылданды. Осыған орай сенаторлар Мемлекет бас­шысының тапсырмаларын орындау мақсатымен заңға баста­машылдық ету құқығын кеңінен пайдаланды. Бірінші сессияда Сенат депутаттары 7 заңға бастамашы болса, бұл сессияда 18 заң жобасы бойынша бастамашылдық жасады. Алдағы уақытта да осы қарқынды сақтаймыз деп сенемін», деді М.Әшімбаев.

Сонымен бірге Сенат Төрағасы осы сессияда заң шығару­шылықпен қатар, Палата қызме­тінің өзге де бағыттары бойын­ша ауқымды жұмыс атқарыл­ғанын жеткізді. Нақты айтқанда, 2 парламенттік тыңдау және 4 Үкімет сағаты өтті. Онда ауыл ша­руашылығын дамыту, жастар сая­саты, бюджетаралық қатынасты жетілдіру, сыртқы және ішкі сауда, өндірістік қауіпсіздік, өңірлерді газдандыру сияқты өзекті мәселелер көтерілді.

Бұдан басқа, Сенатта 30-ға жуық дөңгелек үстел ұйым­дастырылды. Тұрақты комитеттер аймақтарда 10-нан астам көшпелі отырыс өткізді. Сенаторлар өңірлерде, оның ішінде шалғай ауылдарда жергілікті тұрғындармен болған 500-ден астам кездесуге қатысты.

Сенат Төрағасы Палата алда­ғы уақытта да Мемлекет бас­шы­сы бастамасымен қолға алын­ған жүйелі реформаларды заңна­малық тұрғыдан қамтамасыз ету үшін белсенді жұмысты жал­ғастыра беретінін айтты.