Өміршең жобаға өріс кең

 Қазақстандықтар Елбасы Н.Назарбаевтың дәрісін осындай тұрғыдан бағалап отыр

Мәскеу университеті не үшін таңдалды?

Кеше Орталық коммуникациялар қызметінде М.В.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің Қазақстандағы филиалы директорының орынбасары Сабина Аязбекова Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Мәскеу мемлекеттік университетінде сөйлеген сөзінде аталған мәселелер жөнінде брифинг өткізді.  Мемлекет басшысы өзінің сөзінде «Осы жылы Астанадағы филиал өзінің мыңыншы тәлімгеріне диплом тапсырып үлгереді. Бұл айтулы оқиға! Бүгінде ММУ дипломы бар мамандар Қазақстанның экономикасында, ғылымында және басқа да бағыттарда жұмыс істеп жүр», – деген еді. Филиал директорының орынбасары бри­финг­тегі сөзін осыдан бастады. «Бүгін біздер жаңа тарихи кезең­нің жаңа интеграциялық бір­лестігі құрылатынына куә болып отырмыз, – деді Сабина Аяз­­­­бекова. – Осыдан 20 жыл бұ­рын Президентіміз Еуразиялық эконо­микалық одақ құру идеясын көтер­ген болатын. Алғашында бұл Одақ бізге экономикалық бағытқа негіз­делгендей болып көрінген. Кейін­ осы интеграцияның шеңбе­рінде өзге де салаларда ынты­мақтастық жасау мәселелері айты­ла бастады. Олардың ішінде білім беру, ғылым мен мәдениет сала­ларындағы байланыстар да бар». Филиал директоры орын­ба­са­рының айтуынша, білім беру, ғы­лым, сондай-ақ, мәдениет Еура­зиялық экономикалық одақтың қалыптасуында өзіндік мәнге ие болды. Сондықтан да бұған Мәскеу мемлекеттік университеті алаң ретінде таңдалып отыр. Бұл жайдан-жай емес. Өйткені, осы университетте небір өміршең идеялар мен тұжырымдамалар жария етілген. Солардың ішінде ең маңыздысы – Елбасымыздың еуразиялық интеграцияның бүгіні мен болашағын жан-жақты ашып көрсеткен Мәскеу мемлекеттік университетіндегі сөйлеген сөзі болып табылады. «Қазақстан басшысы осы идея­сы арқылы Еуразия кеңістігіндегі тарихи екі парадигманы біріктіріп отыр, – деді ол әрі қарай. – Әсіресе, Президент Одаққа мүше болатын мемлекеттердің егемендігіне қандай да бір нұқсан келмеуіне ерекше назар аударды. Бұлардың экономикалық қатынастарға ғана емес, басқа да салалардағы ынтымақтастыққа қатысы бар». Брифингте ол университеттің қазақстандық филиалының жаб­дық­талуынан да хабардар етті. Алдағы уақытта филиал үшін жаңа ғимарат салынады. «Мем­лекет басшысы Ақордаға жақын маңнан М.В.Ломоносов атындағы ММУ-дің Астанадағы филиалы ғимаратының құрылысын салу­ға жер телімін бөлгізді, – деді С.Аязбекова осы жөнінде. – Биыл біздің студенттеріміз жаңа жатақ­­­­ха­наға қоныстанатынына және оқу ғимаратының пайдалануға бері­летініне сенім артып отырмыз». Әлисұлтан ҚҰЛАНБАЙ, «Егемен Қазақстан». АСТАНА.

Мыңжылдықтарға бағытталған мегажоба

Нұрлан СЕЙДІН, Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитетінің «Ғылым ордасы» республикалық мемлекеттік кәсіпорны бас директорының орынбасары, саясаттанушы. Осыдан жиырма жыл бұрын Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Еуразиялық экономикалық одақ құру идеясын ұсынғанда тек мемлекеттердің өзара саяси қаты­настарының ахуалына ғана емес, жеке-дара мәдениеттердің бір-бірімен әдемі байланысуына да, экономикалық өрлеуіне де аса зор мән беріп, үлкен жауапкершілікті түйсінгені мәлім. Адамзаттың даму тарихындағы бір пара көрнекті іс әрі келешек жарқын күндер үшін де бұл шешім, осы байлам мен салмақты жауапкершіліктің маңызы күн санап артып отыр. Еуразиялық интеграция бола­шаққа қанат қаққан Қазақ елінің жаңаруына және түлеуіне берілген тарихи мүмкіндік деп айтуға болады. Мемлекетіміздің орналасқан орнының өзі біздің әлемдік алып державалармен сындарлы саясат жүргізуімізді талап еткендей. Ғаламды шарпыған кез келген сая­си және экономикалық жағдайлар мен құбылыстар бізді де айналып өтпек емес. Міне, сондықтан да өмірдің қай қырынан алып қарамаңыз, бұл түбі бір жасайтын қадамымыз болып қана емес, тез әрі батыл қолға алатын бастамамыз ретінде де ғаламдық аренада Қазақстанның өзіндік орнын айқындап тұр. Бүгінде өзгеден бөлектеніп, жеке-дара көш бастау мүмкін емес екені белгілі. Қай салада, қай мақсатта болмасын, күш біріктіріп, бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығара ұйымшылдықпен жасалған жұмыс жеңісті болады. Осы орайда Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың Еуразиялық экономикалық одақ құру туралы бастамасының алар орны ерекше. Еуразиялық экономикалық одақты «күрделі мегажоба» деп атаған Нұрсұлтан Әбішұлы: «Еуразиялық экономикалық одақ о бастан бәсекеге қабілетті жа­һандық экономикалық бірлестік ретінде құрылуы керек. Әлем жаңа технологиялық революцияның табалдырығында тұр. Бүгінде Қазақстан индустриялық-инновациялық дамуға бағыт алды. Біз заманауи өндірістік күштерді болашақтағы ұлттық экономикалық инновациялық жаңа құрылымдар ретінде құрамыз», деген еді. Еуразиялық интеграцияның геоэкономикалық, сонымен бірге, алдағы уақытта геосаяси өсуі эволюциялық және еркін жолмен дамуы тиіс екенін де жеткізген-ді. ХХІ ғасырдың екінші он­жыл­дығының басында Еура­зиялық интеграция Біртұтас эко­номикалық кеңістіктің шынайы келбетін айқындай түсті. Ол өзінің тарихи келешегін біздің елдердің және халықтардың жағдайын жақсартып, өсіп-өркендеуіне апаратын сенімді жол ретінде дәлелдеді. Осыған орай түпкілікті саяси шешім қабылданды. Экономикасы мықты, тұрақты бүкіл Еуразиялық экономикалық одаққа тиімді кеңістік құру үшін әлі де болса көптеген ауқымды жұмыстар атқару керек. Біздің ортақ стратегиялық мақсатымыз да дәл осы мүддеде тоқайласады. Мемлекет басшысы Мәскеу мемлекеттік университетінде оқыған лекциясында аталған экономикалық одақтың алдағы 15-20 жылына жасалатын және орындалуы тиіс стратегиялық жоспарларын нақтылап берді. Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен жүзеге асатын мегажоба экономикалық мүддедегі одақтас елдердің дамуына үлкен екпін берері хақ. АЛМАТЫ.

Дамудың сенімді жолы

Ғабит КЕНЖЕБАЕВ, Абай атындағы ҚазҰПУ проректоры, тарих ғылымдарының докторы, профессор. ХХ ғасырдың 90-жылдары мен қазіргі ХХI ғасырдың бас кезінде­гі әлем өркениеті кеңістігіндегі материалдық және рухани мәде­ниет салаларының тұтаса дамуында жетекші инновациялық ба­ғыттардың жаңаша ұсынылып жат­қаны – заманымыздың өзек­ті мәселесі. Планетамыздың бар­лық құрлықтарын мекендейтін халық­тардың қазіргі және болашақтағы дамуының ортақ бағыттары мемлекет басшыларының үнемі басты назарында келеді. Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Тәуелсіз мемлекетіміздің өткен 23 жылға жуық жаңа тари­хы­ның кезеңдерінде өркениет кеңіс­ті­гіндегі әлем халықтарына ортақ дамудың талай игі бастамаларын көтеріп келе жатқаны мәлім. Бұл орайда, М.В.Ломоносов атын­дағы Мәскеу мемлекеттік уни­верситетіндегі «Еуразиялық одақ идеясынан – Еуразиялық инте­гра­цияның жаңа перспективаларына» тақырыбымен сөйлеген сөзіндегі ойлары да қазіргі заман­ғы мемлекетаралық ортақ даму мәселелерін қамтуымен құнды екендігін бағалаймыз. Елбасы бұдан 20 жыл бұрын осы Мәскеу университетінің қабырғасында алғаш рет уақыт талабына сай жаңа интеграциялық бірлестік – Еуразиялық эконо­ми­калық одақ құру туралы идея­ны ұсынғанын, соның нәти­же­сінде осы уақытқа дейін ортақ тарих, өзара экономикалық тартымдылық, мәдениеттердің өзара байланыстары және т.б. сан-алуан мәселелер бойын­ша жақындасу, түсінісу жұмыс­тары­ның жүзеге асқанына баға берді. Атап айтқанда, Еура­зия даму банкі, Еуразия іскер­лік кеңесі, Еуразиялық Ме­диа-­фо­рум, Еуразия универ­­си­­тет­те­рінің ассоциациясы, Ас­та­­надағы М.В.Ломоносов атын­­дағы ММУ-дің филиалы, Л.Н.Гу­ми­лев атындағы Еура­зия ұлт­тық университеті, Еура­зиялық экономикалық қоғам­дас­тық және Кеден одағы, т.б. маңыз­ды іс-шаралардың мем­лекет­аралық, халықаралық байла­ныс­тардың өсіп-өркендеуіне шешуші, ықпалды орын алып отырғандығы анық. Елбасы 2000 жылы Еуразиялық экономикалық қоғамдастықтың бекітілгендігін, оның ТМД жүйесіндегі 40-қа жуық салалық мемлекетаралық байланыстардың жұмыс істеуіне негіз болып отырғандығын атап көрсетті. Сонымен бірге, Елбасы 2010 жылы Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының (ЕҚЫҰ-ның) Астана саммитіндегі көтерілген мәселелер бойынша Еуразиядағы қауіпсіздіктің ортақ құрлықтық тұғырнамасын қалыптастыру бойынша жұмысты бастауды ұсынғанын айтып, ол ұсыныстың халықтардың өзара сенімін, тең құқықтылығына және өзара тиімділік қағидаттарына негізделген еуропалық және азиялық өлшемдерді қамтитынына баға берді. Елбасы ұсынған бұл ұстанымның ЕҚЫҰ-ның «Қауіпсіздік қоғамдастығы жолында» деп аталған Астана декларациясында көрініс тапқандығы да айтылды. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Мәскеу университетіндегі сөй­леген сөзінде Еуразиялық инте­грацияны дамыту арқылы Үшінші жаһандық индустрия­лық рево­люция алдындағы ортақ стратегиялық басымдықты қамта­масыз ету мүмкіндігі көрсетілді. Сонымен бірге, Елба­сы қазіргі заманғы жаһандық тұрақ­сыздықтың экономиканы, халықаралық құқықты, әлемдік саясатты қамтыған дағдарыс екендігін атап көрсетіп, 2012 жылдан бері өзінің G-Global бастамасын ілгерілеткеніне, оған қазіргі кезде 160 елдің интерактивті қатысып отырғанына баға берді. «G-Global ХХI ғасырдағы іргелі қағидаттарын: эволюцияны, әділеттілікті, теңдікті, консенсус­ты; жаһандық толеранттылық пен сенімді; жаһандық транс­па­ренттілікті; конструктивті көпқырлылықты қамтиды». Елбасы Н.Ә.Назарбаев осы университеттегі сөйлеген сөзінде осындай аса маңызды мәдени-экономикалық мәселелерді қамти отырып, еуразиялық инте­грацияның жаңа перспективаларын Еуразиялық экономикалық одақтың таяудағы 15-20 жылы көлеміндегі даму стратегиясында 5 басымдықтарды қарастыруды ұсынды: 1. Ұлттық экономикалармен еуразиялық интеграциямен барлық кеңістігінің жеделдетілген инновациялық технологиялық серпілісі үшін арқаулық жағ­дай­лар қалыптастыру. 2. Еура­зиялық экономикалық одақ аума­ғының бүкіл Еуразия ауқы­мында жалпықұрлықтық инфра­құрылымның озық буынына айналуы. 3. Жалпыеуразиялық экономикалық негіз етіп шағын және орта бизнес құру. Мұны қаржылық және сервистік қолдау институттары жұмыс істеп тұрған Еуразиялық даму банкінің базасында құру. 4. Еура­зиялық экономикалық одақ мақ­саттарының, оның құқықтық және ұйымдастырушылық тетік­теріне айрықша талаптар қоя­тындығын назарда ұстау. Менеджменттің еуразиялық инте­грациядағы инновациялық модельдерін іздеу. Еуразиялық эконо­микалық одақтың ұлтүстілік органын Астана қаласында орналастыру. 5. Экономикалық еура­зиялық интеграцияның халық­тар арасындағы мәдени-гуманитарлық байланыстардың белсенділігін арттыратынына және оларды неғұрлым терең­де­тетініне сенім білдіру. Мемлекетіміздің басшысы Н.Ә.Назарбаевтың аталған мәселелерді жүйелей баяндай келе, халықтарға ортақ мате­риалдық және рухани мәдениет салаларының қазіргі және бола­шақтағы байланыстарды мәңгіліктендіретін қызметін даралап айтқаны айрықша маңызды. «Мен біздің кез келген елімізде мәдениеттің ұлттық мазмұнының эрозиясына жол беруге болмайды деп есептеймін. Сондықтан мүше мемлекеттердің мектептері мен жоғары оқу орындарында бір-біріміздің тарихымызды, әдебиетімізді, мәдени мұралар мен тілді оқып-үйренуді ынталандырудың маңызы зор. Бізге болашақта пайда болатын Еуразиялық хабар тарату құрылымдары интеграциялық үдеріске қатысатын барлық елдердің мемлекеттік тілдерін пайдалануы маңызды деп са­наймын. Ол бізді жақындата түседі және сенімді арттырады», деп атап көрсетті Қазақстан ­басшысы. Қорыта айтқанда, Қазақ­стан Республикасының Прези­денті Н.Ә.Назарбаевтың М.В.Ло­моносов атындағы Мәскеу мем­лекеттік университетінде «Еуразиялық одақ идеясынан – Еуразиялық интеграцияның жаңа перспективаларына» тақырыбымен сөйлеген сөзі Отанымыздағы және алыс-жақын шетелдердегі халықтар дамуының экономикалық ынтымақтастығына ортақ жаңа мүмкіндіктерін, бағыттарын ай­қындаумен маңызды болып отыр. Көрші елдің университетінде мемлекетіміз басшысының сөй­леген осы тарихи сөзі Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің әлем өркениетіндегі жаңа байланыстармен нығая түсіп, Ел­басымыздың биылғы Жолдауында айтылған өсіп-өркендеу жолының болашаққа сенімді ұласатынын дәлелдейді.

Еуразиялық интеграцияның жаңа кезеңі

Серік НҰРМҰРАТОВ, Философия, саясаттану және дінтану институты директорының орынбасары, философия ғылымдарының докторы, профессор. Осыдан 20 жыл бұрын Ресейдің бас қаласындағы Мәскеу мемлекеттік уни­верситетінде Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев студент жастар мен осы жоғары оқу орнының оқытушылары алдында дәріс оқығаны әмбеге аян. Еліміздің экономикалық дамуының болашағын ойлаған Президент сол кезде бұрынғы экономикалық қаты­настарды күрт үзбеу керек екенін түсініп «Еуразиялық экономикалық одақ» идеясын ұсынған еді. Міне, содан бері Беларусь, Қазақстан және Ресей арасында Кеден одағын құруға қол жеткізілді және ол одаққа бірнеше ел (Армения, Қырғызстан, Тәжікстан) болашақта кірмек ниетін де білдірді. Ал, енді жақындағы Мәскеу ғылымдары мен студенттері алдындағы Нұрсұлтан Назарбаевтың баяндамасының негізгі мазмұнында қазіргі қайшылыққа толы тарихи дәуірде Еуразиялық инте­гра­цияның жаңа кезеңі келгені баса айтылды. Экономикалық дамудың әлемдік тәжірибесі оқшаулана өмір сүрудің пәрменділігі төмен еке­нін дәлелдеп отыр. Мәдениеттер мен экономикалық құрылымдар арасындағы бәсекелестік күшейіп келе жатқан заманда дамудың пәрменділігін арттыратын факторларды айшықтай түсу қажеттілігі туындайды. Сондықтан, Елбасының пайымдауынша, қазіргі Еуразиялық жалпықұрлықтық инфрақұрылымда Еуразиялық экономикалық одақ территориясы алғы шептен көріне білуі шарт. Міне, осы инновациялық дамуды алдына мақсат етіп қойған ниеттес, татулас елдердің альянсы үшін біртұтас еуразиялық телекоммуникация желісін қалыптастыру қажеттігі айтылды. Сонымен қатар, болашақ құрылатын экономикалық одақтың интеграциялық қызметіне пәрменділік беретін екі кең көлемді жобаның нұсқасы алға тартылды. Минск, Мәскеу, Астана және Алматы жүрдек теміржолы мен Каспий мен Қара теңізді жалғастыратын «Еуразия» каналының қазіргі таңдағы қажеттілігі мен маңыздылығы мәселе ретінде көтерілді. Ал енді Еуропа мен Қытайды өзара жақындатып жатқан автомобиль және теміржолдарының жаңғыруы да маңызды шаруалар екені жұртқа мәлім. Жоғарыда айтылған тиімді қарым-қатынастар әрбір елдің саяси тәуелсіздігіне нұқсан келтірмейді, керісінше, құнды байланыстар қазіргі жаһандану заманындағы адамдар мен қауымдастықтар арасындағы өзара мәдени-әлеуметтік ынтымақтастықты нығайта түсері анық. Әрине, Еуразиялық интеграцияның орталығы, бас шаһары ретінде Астана қаласы кандидатурасының ұсынылуы да орынды. Себебі, Астана географиялық тұрғыдан да, экономикалық тұрғыдан да Еуропа мен Азияның кіндігі іспетті. Үнемі көршімен жақсы қатынаста болуды аңсаған халқымыздың атынан Қазақ елінің басшысы өзінің достыққа, ықпалдастыққа деген ықыласын кезекті рет әлемге паш етті. АЛМАТЫ.