Түрлі апаттың себебі техникалық ақау, көлік тетіктерінің жүріп келе жатқанда істен шығуы, жол сапасы ғана емес, өкінішке қарай, адами фактордың әсері де ерекше басымдыққа ие. Ішімдік ішіп көлік жүргізетіндер мен бейқамдыққа берілу, яғни сақтық шараларын ұмытып жолда ұйықтап кету, өзара жарысу немесе кейбір такси жүргізушілері арасындағы өзара бәсекелестік жағдайлары жолдағы қайғылы оқиғаларға негіз болып тұр.
Жуырда Маңғыстау облысында жол бойында екі жүргізуші түсініспей қалып, бір-біріне қол жұмсауға дейін барған. Ерегіс нәтижесінде алған соққылар салдарынан 67 жастағы қарт жүргізуші қайтыс болып, екінші тарап, яғни жас жүргізуші жігіт құқық қорғаушылардың қолына түсті. Осылайша, екі адамның тағдыры талқан болды, артында қайғыдан зар еңіреп отбасылары қалды.
Жол-көлік оқиғаларына себепші болатын адами фактордың бірі – мінез-құлықтан туындайтын келеңсіз қылықтар. Кейбір таксистердің жолаушыға таласып, жолындағыны басып озып, уақытпен жарыса жүйіткіте жөнелуінің соңы талай қайғылы жағдаймен аяқталды. Бірақ ол қасіреттен сабақ алып, сабаға түсіп жатқандар шамалы. Мұны жолға шыққан жан оңай аңғарады. Басып озу үшін тар жерде қарсы жолаққа шығу, арнайы белгілермен тыйым салынған тұстарды көзге ілмеу, жол бойында қалғып кету жағдайлары жиі кездесіп жүр. Өзара бәсекелестік, құстай ұшып жарысу, жолаушыға таласу – белсенділік, жауапкершілік емес, тек құнығу ғана. Әрбір жүргізуші өз мойнында көлігіндегі немесе жол үстіндегі бүкіл жолаушының тағдыры, жауапкершілігі, обал-сауабы барын сезінбейтіндей. Бірін-бірі жарты жолда қалдырсам, бұрын жетіп жолаушыны алдымен қармағыма ілсем деген өлермендік жүргізушілер арасында текетірес, ерегіске ұласып, ұрыс-керіс, боқтап-балағаттау, жұдырық ала жүгіру сынды өрескел әрекеттерге ұласады. Бұған Маңғыстау облысында екі жүргізуші арасында орын болған дәлел.
Жол бойында мінез көрсетіп, мықтылықты дәлелдейтін орын емес, ол барынша қауіпті кеңістік, жол үстінде қандай жағдайда да сабыр мен ұстамдылыққа басымдық беріп, байсалдылық пен ақылға жеңдіріп отыру қажет-ақ. Бірақ бұл – өте қиын нәрсе, өзінің ерік-жігерін бағындыра білу кез келгеннің қолынан келе бермейтін қасиет. Ал «жол үстінде жынды» болып жүру – оңай, ол жеңілтек мінез иелеріне тән.
Жол үстіне, әрбір тасымал мәселесіне тек табыс деп емес, тағдыршешті сапар деп қарау керек. Жол бойында тәртіп сақтауды жүргізушілер қашан басты жауапкершілік етіп ұстанар екен?!
Маңғыстау облысы
