Қауіпсіздік қызметіндегі қырағы иттер

ІІМ Кинология орталы­ғы­ның басшысы, полиция пол­ков­нигі Нұсқабек Зауланбаев қыз­мет түріне қарай иттер күдікті адамдарды, есірткі, жарылғыш зат­тар мен шабуылдаушыларды іздеуші иттер болып бөлінетінін айтады. Спикер қылмысты ашуда қызметтік иттің рөлі күн са­йын артып келе жатқанын нақ­ты де­ректермен дәйектей келе: «Елімізде соңғы 8 айда із­дес­тіру иттерінің қатысуымен 4292 қылмыстың беті ашылса, оның 618-і есірткі қылмысы. Осы­лай­ша, 355 кило есірткі заттары тәр­кі­леніп алынды. Оның 6 кило 130 грам­мы синтетикалық заттар», деді.

Кинология орталығының басшысы биыл тамыз айында Алматы облысында өткен «Қа­ра­­сора» жедел алдын алу іс-ша­расы аясында иісшіл иттің арқасында 290 грамм героин табылып, тәркіленгенін де мысалға келтірді. Орталық қыз­меткері иттердің адамды иісі, ізі арқылы табуға және жа­рылғыш заттар мен есірткі құрал­дарын іздеуге қалай үйре­тілетінін түсіндіріп өтті. Ит­тер­дің керемет иіс сез­гіш­тік қасиеті одорологиялық сәй­кес­тен­­діруге, яғни иістерді тек­се­руге мүмкіндік беріп, қыл­мыс­тардың ізін суытпай ашуға сеп­те­сіп отырғанын да айтты.

«Кинология орталығы ит­тер­ді қызмет етуге машық­тан­ды­рып қана қоймай, кинолог мамандарды да оқытады. Алматы қаласының Түрксіб ауданында орналасқан орталықта қызметтік иттерді сапалы дайындау үшін барлық жағдай жасалған. Жақсы материалдық-техникалық база құрылды, мұнда бельгиялық, не­міс және шығыс еуропалық иттер өсіріледі. Жыл сайын қылмыспен күрес және қоғамдық тәртіпті қорғауды жү­зеге асыратын 50-ге жуық қыз­меттік ит дайындалады. Со­ны­мен қатар оқыту курсынан 150-ден астам кинолог пен сонша ит дайындықтан өтеді», дейді Нұсқабек Зауланбаев.

Арнайы дайындық бөлім­ше­сінің аға жедел уәкілі, полиция капитаны Руслан Қанафин орта­лық­қа погон таққан кинологтер ар­найы оқу-жаттығудан өту үшін өз иттерімен бірге келетінін айтады. «Бастапқыда барлық ит сынақтан өтеді, басқа тілмен айтқанда, иттердің «таланттары» бел­гілі бір бағытта анықталады», дейді нұсқаушы.

«Бұл ретте барлық ит әлеу­меттену мен бейімделуден өте­ді, өйткені олар Алматыға кли­маттық жағдайы басқа өзге өңірлерден де келеді. Сонымен қатар кинологтер алдымен иттер ауырған жағдайда көрсетілетін медициналық көмек көрсету курс­тарынан өтеді. Сондай-ақ кинологтер иттерді оқыту тактикасына, мінез-құлқын тем­пе­раментін ажырата білуге дағдыланып, курс соңында сы­нақ тапсырады», дейді Руслан Қанафин.

Полиция капитаны үйретілген иттер есірткімен «тамақ­тан­ды­ры­ла­ды» деген аңыздарды жоққа шығарды. Барлық оқу-жаттығу белгілі бір әдіске негізделген. Дәмді тазарту, ойын әдісі, басу әді­сі және басқа да түрлері бар. Ке­ңінен тараған әдіс – доп қол­дану ойыны.

Өңірлік коммуникациялар қыз­меті алаңында БАҚ өкіл­де­ріне бельгиялық төбет Астра тура­лы бейнебаян көрсетілді. Асыл тұ­қым­ды иттер питомнигі бас­ты­ғы­ның міндетін атқарушы, полиция аға лейтенанты Асхат Алнұр өз қамқорлығындағы төбеттің жа­рыл­­ғыш затты қалай іздейтінін көр­сетті.

Мамандар БАҚ өкілдерінің сұрақтарына жауап бере отырып, бар­лық қызметтік ит қор­шал­ған арнайы аймақта ұста­ла­ты­нын, үй жануарларын күніне 2 рет құрғақ жеммен асырайтындарын айтты. Кинологтердің айтуын­ша, қызметтік иттер 8 жылдан ке­йін «зейнетке» шығады. «Бірақ тө­бет­тердің денсаулығы одан әрі қыз­мет етуге жараса, мерзім 10 жылға дейін созылуы мүмкін», дейді орталық қызметкерлері.

АЛМАТЫ