«Дарақ бір жерден көгереді», дейді атам қазақ. Бұл сөз көбіне бір салаға саналы ғұмырын арнап, соның қызығы мен шыжығына төзіп, түбінде содан рахат тапқан адамдарға қарап айтылатын секілді. Осындай жандардың бірі, отыз жылдан астам өмірін еліміздің ғарыш саласына арнаған әрі әлі де сол бағытта еңбектеніп жүрген абзал азамат Ерғазы Нұрғалиев.
Иә, ғарыш деген кезімізде көз алдымызға бірден ғарышкерлер мен зымырандар легі келері сөзсіз. Сонымен бірге, әлемге әйгілі Байқоңыр кешені де қосарлана еске түседі. Бүгінгі күндері құрылғанына елу тоғыз жылдығын атап отырған Байқоңыр секілді дүниежүзіндегі бірінші ғарыш айлағынан тура бір жыл бұрын туған осы кешен ардагері – Ленинск қаласының құрметті азаматы Ерғазы Нұрғалиев 1977-1979 жылдар аралығында КСРО Қорғаныс министрлігі Құрылыс басқармасының 130-бөлімшесінде мерзімді қызметтің офицері қызметін атқарады. Сонымен бірге, Байқоңыр ғарыш айлағының ұшыру, техникалық кешендерінде салынып жатқан нысандарында жұмыс істейді. Ал 1979-1989 жылдары ғарыш айлағы бастығының қарамағындағы түрлі лауазымдарда еңбек етіп, осындағы Күрделі құрылыс басқармасындағы жобалық бюроны басқарады. 1995 жылы Байқоңыр ғарыш айлағын қолданудың негізгі қағидаттары мен талаптары туралы келісімнің халықаралық нормаларына сәйкес аталған кешендегі Қазақстан Республикасы Президентінің арнайы өкілі институтының енгізілуі барысында кейіпкеріміз осы лауазымға тағайындалып, ғарыш айлағындағы Мемлекет басшысының алғашқы арнаулы өкілінің жауапты лауазымында он жылға жуық жемісті қызмет атқарған болатын. Бұл жайт нақты дерек ретінде айлақтағы Ю.А.Гагарин атындағы мұражайда айрықша көрсетілген.
Осындағы қызметі барысында ол Байқоңыр ғарыш айлағының нысандарын құруға өз үлесін қосып, оның 200-алаңының №39 қосу құрылғысын, 110-алаңның уақытша құрылыс қалашығын, 112-алаңның сынау-құрастыру кешенінің қайта жаңартылуларын жасауға қатысты. Ленинск қаласын қалыптастыруға қатыса отырып, ол авторлық топтың құрамында шаһардың «Арбат» жаяу жүргіншілер көшесі, «Ракета» монументі мен Ю.А.Гагариннің ескерткіші тәрізді көрікті жерлерімен қоса, Абай даңғылы мен орталық базар сынды өзге де көптеген нысандарды жобалау мен салуға барын салды. А.Құнанбаевтың 150 жылдық мерейтойында сол даңғылда ұлы Абайдың қоладан жасалған ескерткішін орнатуды ұйымдастырған азаматтығының өзі неге тұрады?!
Мемлекет басшысының алғашқы арнаулы өкілі қызметін атқара отырып, Байқоңыр ғарыш кешенін жалға беру жағдайындағы халықаралық құқықтық базаны әзірлеуге белсене қатысты. Арнаулы өкіл институтының қалыптасуының ең қиын кезеңдерінде Ресей тарапының басшылары мен Қазақстан мамандарымен бірлесе, қаланың және Байқоңыр ғарыш айлағының тіршілігі жөніндегі халықаралық шарт құжаттарының іске асырылуын қамтамасыз етті. Арнаулы өкіл Ерғазы Нұрғалиевтің осындай қызметі барысында Байқоңырдағы қазақстандық азаматтардың конституциялық құқықтарын қорғау жөніндегі жүйелі және бірізді жұмыс жүргізілді. Оған бірнеше жылдан бері Байқоңыр қаласы тіршілігінің ресейлік бюджетпен толық қаржыландырылуы және осы азаматтың ықпалымен алты қазақ мектебінің ашылуы жарқын мысал бола алады.
Адамгершілік пен әдептілікті алғашқы орынға қоятын ардагер кәсіби деңгейінің биіктігімен Байқоңырда жұмыс істейтін Қазақстан мен Ресейдің барлық деңгейдегі ведомстволары басшыларының, сондай-ақ қала мен өңір тұрғындарының арасында жоғары бедел мен құрметке ие болды. Еткен еңбек пен төккен тер зая кеткен жоқ. Достық пен ынтымақтастыққа қосқан үлесі үшін ол Елбасының Жарлығымен ІІ дәрежелі «Достық», «Парасат» ордендерімен, «Қазақстанның Тәуелсіздігіне 10 жыл» және «Қазақстанның Тәуелсіздігіне 20 жыл» медалдарімен марапатталса, Ресейдің Федеральды ғарыш агенттігінің марапаттары болып табылатын К.Циолковский, В.Филиппов медальдары да оның кеудесіне тағылады.
Қазіргі кезде де Ерекең ғарыш саласындағы қызметін жалғастырып, Халық Қаһарманы, егемен елдің қос ғарышкерінің бірі – Талғат Мұсабаев басқаратын Ұлттық ғарыш агенттігінде жауапты хатшы лауазымында жемісті еңбек етіп келеді.
Жалпы ғарыш дегенде Ерғазы Мейірғалиұлының кейінгі толқынға айтары жетіп артылады. «Әуелі қандай да бір мамандықты игеру үшін оған деген қызығушылығың мен сүйіспеншілігің молынан болуы керек. Содан кейін еңбекті ұқсата алсаң ғана, сол жұмысыңнан рахат табасың. Қиындығы да, қызығы да көп ғарыш саласында қызмет ету екінің біріне бұйыра бермес. Дегенмен де ынта қойсаң алынбайтын қамал болмайды», – дейді ол. Сондай-ақ, Ерекең Ұлы Абайдың: «Болмасаң да ұқсап бақ, бір ғылымды көрсеңіз, ондай болу қайда деп, айтпа ғылым сүйсеңіз», деген өлең жолдарын жастарға үнемі қайталаумен келеді. Одан ол бір сәтке де жалыққан емес.
Әбдірахман ҚЫДЫРБЕК,
«Егемен Қазақстан»
