Базалық мөлшерлеме неге көтерілді?

Ұлттық банк төрағасының айтуынша, маусым айынан бастап теңгедегі депозиттердің артуы байқалады. Депозиттердің жалпы көлемі тарихи максимум – 30 трлн теңгеге жетті. Депозиттердің долларлануы биылғы ең жоғары деңгей – ақпандағы 38,4%-дан қазан айының соңында 35,3%-ға дейін төмендеді.

«Валюта нарығы өз балансын таба бастады. Сәуір айынан бастап Ұлттық банк шетел валютасын сату бойынша интервенциялар жүргізген жоқ. Біз экономикадағы дисбаланстардың жинақталуын болдырмайтын икем­ді бағам белгілеу режімін ұстануды жалғастырып келеміз. Жалпы, баяулауға қарамастан, кредит беру оң аймақта. Сара­лан­ған саясат банктердің эко­но­микаға несие берудің оң өсу қарқынын сақтауға мүмкіндік береді. Мәселен, қазан айында экономикаға берілген кредиттер халық пен бизнеске теңге арқылы несие ұсыну есебінен жылдық мәнде 21,5 трлн теңгеге дейін, 24,9%-ға өсті, ал жыл басынан бе­рі 16,1%-ға өсті. Базалық мөл­шер­леме жөніндегі шешім осы процестерді нығайта түседі және ортамерзімді кезеңде инфляция бойынша мақсатқа қол жеткізуге ықпал етеді», деді Ғ.Пірматов.

Оның сөзіне қарағанда, 24,1%-ға дейін жеделдеген азық-тү­лік өнімдері бағасының өсуі инфляцияға ең көп үлес қосуда. Базалық инфляция әлі де жоғары деңгейде қалыптасып келеді.

«Айлық мәндегі инфляция туралы айтатын болсақ, биылғы қараша айында бұл алдыңғы 2 аймен салыстырғанда 1,4%-ға дейін баяулағанына қарамастан, көп жылғы орта деңгейден асып, жоғары дең­гейде қалып отыр. Халықтың инфляциялық күтулері тарихи ең жоғары дең­гейге жақын. Биылғы қараша айында инфляцияны медианалық бағалау 18,2% болды. IV тоқсанда кәсіпорындардың инфляциялық күтулері де рекордтық мәнге же­тіп, 17,6% болды. Та­уар жет­кізу жолдарының бұзылуына бай­ланыс­ты тұрақсыз инфля­ция­лық күтулер қысқа және ұзақмер­зімді тауарларды тұтынуды ынталандырып, тұрақты инфля­циялық қысымға алып келді», деп түсіндірді.

Ол сыртқы сектордың негізгі факторлары ретінде геосаяси жағдайдың белгісіздігін және әлемдік азық-түлік бағасының жоғары деңгейін атап өтеді. Бұл факторлар алдағы уақытта шешім қабылдау кезінде сүйенетін негізгі қисын болмақ.

«ФАО индексі биыл қазан айында іс жүзінде өзгеріссіз қалды. Бұл ретте астық бағасы өткен аймен салыстырғанда 3%-ға көтерілді. Базалық сценарийде азық-түліктің сыртқы бағасының біркелкі төмендеуі күтіледі, бірақ олардың дең­гейі жоғары болып қалады. Жаһандық экономиканың баяулауы жалға­суда. Халықаралық валюта қо­ры­ның соңғы болжамдарына сәйкес әлемдік экономиканың өсу қарқыны осы жылы 3,2%-ға дейін баяулайды. 2023 жылы баяулау жалғасады, өсу қарқыны 2,7%-дан аспайды. Әлемнің көптеген елінде инфляция жеделдеп, бірнеше онжылдықта ең жоғары көрсеткіштерге жетіп отыр. Көптеген елде инфляцияның шарықтау шегіне жетуі 2023 жылғы бірінші тоқсанда, ал оның нысаналы мәндеріне қайтып оралуы 2024 жылдың со­ңына қарай күтілуде. Осыған байланысты болашақта сыртқы ортаның дезинфляциялық сипатта болатынын күтеміз», деді Ұлттық банк төрағасы.