Өз басым осы құрылымның өнімі болғандықтан ғана емес, социализмді қоғамдық құрылыс ретінде тәрк ете алман. Бұл құрылысты соншалықты құбыжық деп есептеген емеспін. Социализм талай-талай ғұламалардың зерттеп негіздеуі мен әлеуметтік ахуалдың әбден адам төзбес дәрежеге дейін шіруінен өмірге заңды келген құрылым. Тарихтың талай теперіштерінен сүзіле-сүзіле өмірге келген бұл құрылымның айдың-күннің аманында құлай кетуіне осы әп-әдемі үлгіні жаңа заманға бейімдей алмаған, тақтан тек өлігі шығатын мемлекет басындағы қаусаған қарттар кінәлі. Бұл құрылыс із-түзсіз жоғалмайды. Бір дәуірлерде теңсіздіктен әбден теперіш көрген адамзат еске алып, қайта оралатын болады. Әрине, жаңғыртылған жаңа үлгіде. Бұл біздің пікір алысуымыздан бөлек әңгіме.
Қай қоғамдық құрылым, қай формада болмасын атам заманнан зардап шегіп келе жатқан қарапайым халық. Біз білерде, жазушы құқығы елене бермейтін, тұрмыс-тіршілігі үнемі кемшін, осы бұқараның – демек, халқының – жоғын жоқтауға парыздар. Социализм болса өз табиғатында себептері әбден пісіп-жетіліп, дүниеге сол бұқара мүддесін қорғау үшін келген. Осы қасиетті мақсат – халықтың арашашысы болу, ал орындалу-орындалмауына келсек, мүлде басқа әңгіме...Ұлы мақсаттарына жете алмай қыршын кеткен айналып қана кетейін сол социализм дәуірінде қазақ халқына ғана емес, сырт жұртқа да ұялмай ұсынарлық, қиялдың қуаты, сөздің құдіретімен мүрсіндей мінсіз жазылған шығармалар жетерлік бізде. Жұртына әлі де талай ғасыр қызмет ете алатын қазына бүгіндері трактордың түреніне салып жіберетіндей соншалықты жазықты емес. Ауыз әдебиетінен бастап қай шығармада да өз дәуірінің табы, бейнесі, мұңы болмақ. Онысын жасырған да жоқ, социализм әдебиеті – кедейлердің әдебиеті, бұқара жоғын жоқтаған әдебиет. Кейбір сыншыларды үркітіп отырған әлдеқандай шығармалардың қызылкөзденіп ұрандатып тым жалаң саясаттанып, демек қарабайырланып кетуі. Саясаттың әдебиетке бойлай енгендігі рас, «енді қайталамайтын» шығармыз... Есте боларлық тағы бір жайт – бәзбір сыншылардың шығармашылықтың ішкі жайын үстірт пайымдай салатындары бар. Ол – өнер адамының қысымға түскен сайын, жасырған сайын көлегейленген тақырыптарға ынтызарлығы. Көрінеу көзге басы ашық жайтты жазу мен ушықты да дертті тақырыпты жазудың арасы жер мен көктей. Әдебиет болса ұзақ жолға шыққан керуен. Керуен алыс сапарда нардың белін қайыстырып, тізесін талдыратын басы артық жүктерді ала алмайды. Ал мерзімінде өз міндетін орындаған шығармалардың бұл күндері аяғымызға тұсау болып жатқан ештеңесі жоқ. Керуен-уақыт әлгі талай нәрселерді өз орнына қояды.
Әңгіме болып отырған кезекті шығарманың шетінен күресінге ысырылып тастала алмайтындығының тағы бір себебі – жақсы болсын мейлі, жаман болсын, бұларда халқымыздың өткен жолы, кедір-бұдыр тарихы сайрап жатыр, сіресіп тұрған қыруар ұлттық кейіпкерлерді айтсаңызшы. «Анау жеп кетті, мынау ішіп кетті» төңірегінде тақырыпты сырттай қарпып жатқан жеңіл-желпі шығармалар бар. Алайда салмақты да, салауатты проза үшін әлі негізгі табиғаты көріне қоймаған, өзінің бет-әлпетін қалыптастырып бола алмай аласұрып жатқан қоғам үшін отыз жылыңыз қамшының сабындай ғана мерзім. Күнделікті тіршілікте болмай тұрмайтын кәкір-шүкір оқиғалар бар да, тақырыптың өміршеңдігі тағы бар. Соңғысы, әрине, жағдай жасалып, мүмкіндігі болып жатса, проза тәрізді салмақты жанрдың еншісі. Сіздің меңзеп отырғаныңыз бүгінгі қоғамның дерті көрінсе, талданса деген ой. «Мал көрмеген мал көрсе, қуалап жүріп өлтірер...». Бұрын мұндайды көрмеген қазақ көктен түскен осы капитализмнің қызығына тояр емес. Бұл тұрғанда қоғамымыз әрі-сәрі, өзіндік бет-әлпеті қалыптаспаған, қызыққа құмартқан тобыр. Үлкен прозаға арқау боларлық қоғамның шынайы бейнесі әлі анықталған жоқ. Бұдан былай бас айналдыратын уағыздар мен әдемі уағдалардың талайы өтеді де, халық еншісінде байлық пен кедейлік қалады. Бұл енді атам заманнан қалыптасып қалған, біз білерде бірімен-бірі оңайлықпен тіл табыса қоймайтын тартыс. Қоғамның қоясын түбегейлі қопару айтуға ғана жеңіл шаруа. Саясат – бөлек, талғам – бөлек. Талғамға әмір жүрмейді. Адам бар жерде тақырыптың сарқылуы мүмкін де емес.
– «Чика – Дабылдың баласы», шынын айтсақ, «Менің атым Қожаның» деңгейінде жазылған керемет туынды. Ал бұл шығармаңыздың аты неге жиі аталмайды?
– Өзімнің пайымдауымша, мен бұдан да өзге жілігі татитын шығармалар жазған тәріздімін. Алайда шүкірлік айтамын, қалың оқырман мені «Чика – Дабылдың баласы» повесінің авторы ретінде таниды. Көбі балалар жазушысы деп есептейді. Шығарманы талай сыншылар оңды бағалаған. Шығарма жарияланып жүр, көптеген жинаққа еніп, орыс, өзбек тілдеріне аударылып, бірнеше рет жеке кітап болып шықты. Повесть 2013 жылы Мәскеуден «Қазіргі әдебиет антологиясы» сериясымен шыққан үш томдықтың «Домбра и колыбель» жинағына енді, бұлардың сыртында жуырда Қарағанды облыстық Абай атындағы балалар кітапханасының ұжымы жыл басында 11-14 жас аралығындағы балалар үшін осы повестің мазмұнын бейнелеуге арналған «Сиқырлы бояулар» атты кітап безендіруге халықаралық конкурс жариялаған-тұғын. Сол конкурс мәресіне жетіп, қазан айында Қарағанды облыстық С.Сейфуллин атындағы академиялық драма театрында жеңімпаздар марапатталды. Конкурсқа Қазақстанның он облысын қосқанда, Ресей, Қырғызстан, Франция, Израиль мен Германиядан бас-аяғы 122 жұмыс түскен. Солардың арасынан 13 сурет іріктеліп алынып, марапатталды. Балалардың шығарманы түсініп бейнелеулері сан алуан әрі өте қызықты.
Балаларға арналған үздік шығармалардың жабық бәйгесі жарияланбағанда «Чика...» жазылмас еді. Менде балаларға жазамын-ау деген ой мүлде болған емес. Бәйге жасырын болған соң бақ сынау үшін өзімнің балалық дәуірімді қопарып, оқырманға керектілерін сұрыптап барып жазғам. Повесть жұртшылық тарапынан оң баға алғаннан кейін онсыз да шағын шығарманы жалғызсыратпау үшін соңынан осы желіге сабақтас үш повесть дүниеге келді, оларға тағы екі ертегі қосылған. Одан әрі жазуға мәжбүрлеген «Чика..». Сөйтіп, балаларға арналған бір кітап қарайып қалды. Жаңа озық шағармалар мен жас қаламгерлердің өмірге келуі үшін әртүрлі жабық бәйгелердің үздік-үздік ұйымдастырылып тұруын құп көремін, тек жалпақшешейлікке салынып, бәйгенің құнын түсіріп алмау ләзім. Қашанда көркем шығармаға деген талаптың биік болғаны жөн. Ал «аты жиі аталмай» жату біздің шаруаға жатпайды.
– Сіз көбінесе ауыл өмірі, ондағы балалар туралы қалам тербедіңіз, жалпы қазақ баласын қандай тақырыптағы кітаптар қызықтырады?
– Ауыл – менің тағдырым, көріп-білгендерім, түйсінгендерім, сан қилы кейіпкерлер, жаныма жақын орта, қилы-қилы мінездер. Бұл тақырып мен үшін сенімділеу. Өртеніп тұрған алапат соғыс кезінде дүниеге келіп, одан кейін буының бекімей жатып айналаңдағы қаптаған қасірет атаулыны өз көзіңмен көріп, түйсініп, санаға сіңіріп өскен біз үшін сол аш-жалаңаш балалық шақты бүгінгі жас оқырманға жеткізбеу мүмкін емес. ...Қара қағаз, мезгілсіз кездегі әр үйдегі төбе құйқаңды шымырлатқан зарлы жоқтау, құлаған шаңырақ, шашын жұлып жесір қалған жап-жас келіншек, ата-аналарымыздың таңның атуынан күннің батуына дейінгі колхоздағы сылпыл еңбектері бұлардың сыртында.
Санада таңбаланып қалған сол жайттар әйтеуір сәті келіп қағазға түсті. Аманат есебінде... Мойындағы біраз жүктен арылғандай сезінемін. Ол кездегі біздің балалық пен бүгінгі балалықтың аралары жер мен көктей. Тай-құлындай тебісіп өскен сол балалардың қилы-қилы қылықтары да, қыңыр-қыңыр мінездері де өзіме етене. Бүгінгі балалармен араласым жоқ, араласпаған соң түсіне алмаймын, демек, жаза да алмаймын. Аңғаратыным, шетелдік әдебиет пен компьютердің әсерінен бүгіннің балалары атыс-шабысты, шытырман оқиғалы шығармаларға пейілді тәрізді. Арғы жақтың «тойып секірген» жас оқырмандары қума детективті ұнатады екен деп, өз шаруамызды бетімен жіберуге болмас. Білек сыбанып кірісер болса, жағдай жасалса, оқиғалы шығармаға арқау боларлық тақырыптар бізде де тіреліп тұр. Біздегі мол нәрсенің бірі – оқиға. Реалист жазушы ретінде жазған-сызғандарың сенімді шығуы үшін көз көрген, көңілге түйген тақырыптарға үйірсек екендігіміз рас. Бұл жақта да жарыққа шығуға ұмсынып тұрған ушықты мәселелер мен халқына көрінгісі-ақ келіп тұрған кейіпкерлер жетерлік.
– «Қазақ әдебиеті» газетінде істеп жүргенде сіздің «О дүниеге хат» деген жазбаңызды оқығанмын. Ғабит Мүсіреповке жазған «хатыңыз» біраз жайттан хабар берді. Бұл хатты жазуға не себеп?
– Қызық көреді-ау деймін, менен осы жайттың мән-жайын сұраушылар көп. Ол хаттың жазылу себебі былай: 1984 жылдың желтоқсанында Жазушылар одағы қазақ әдебиетінің көркем тілі тақырыбында пленум өткізді. Мәселе орынды. Баяндамашы беделді ақсақалымыз Ғ.Мүсірепов болғандықтан зал лық толы. Баяндама оқыла келе, біздің де атымыз шыға келді. Сыншының дәйекке келтіріп тұрған тіркестері маған бейтаныс, құлаққа түрпідей тиеді. Біз жазбаған бөтен сөз: «Апам да таң, мен де таң». Үйге келе сала сыналып тұрған сол «Саяқ» әңгімесі жарық көрген «Жұлдызды» оқып кеп қалсам, қате дегенің күпінің битіндей. Қолымда қателері көрсетілген журнал, ертеңіне-ақ жауапты хатшы Ахат Жақсыбаевқа бардым. Ағамыздың сөзіне бақсақ, кеше ғана жарық көрген шығармалардың қолжазбалары сақталмайды екен. Төшкі. Одан шығып баяндамашының сыни мақалалар жинағын дайындап жатқан «Жазушы» баспасындағы Мағзом Сүндетовке барғам. Ағайым Ғабеңнің қолынан жазбаша хат әкелесің деп тұр. Сол журналмен қатар жарық көрген, ішінде «Саяқ» та бар, «Құм қойнау» кітабын қосып, қателерді мұрнынан тізіп, Ғабеңе хат жазайын. Жауап жоқ. Тым-тырыс.
Із-түзсіз кетіп бара жатқан соң үйіне хабарлассам, өзі телефонға келмей, зайыбы арқылы «кейін хабарлассын» деген сәлем жетті. Араға біршама уақыт салып, кейіні бітті-ау деген шамада тағы телефондасам, ақсақал ыңыранып тұрып мені қабылдауды келесі аптаға ысырды. Келесі аптаға да есен-аман жетіп, ойланып-ойланып тұрып, ақыры келіскен. Сол кездесудің жай-жапсары «О дүниеге хат» тақырыбымен «Қазақ әдебиеті» газетінің 2020 жылғы №24-25 сандарында тұр. Істің мәніне келсек, жиырма беттік әңгіменің 49 жерінде әріп қатесінен сөз мағынасы бұзылған, 89 жерде сөз түгелдей түсіп қалған, 11 жерде сөз алмасқан, 2 сөйлемнің жартысы жоқ, 1 жерде мүлде тіркес алмасқан, 11 жерде тыныс белгілік қате тұр. Көңілі түзу сауатты адам бірлі-жарым да емес, осы орман қателердің ортасынан жүріп келе жатып сезік алмас па? Жоқ. Сыншы олай етпейді, қайта «ашқан аузын соза сермеді» тәрізді көрінеу көз оғаш сөйлемді жалғанның жалпағына жар салады. Біз пақырдың пайымдауында ақсақал кісіге жараспайтын шаруа. Тағы да бұлардың сыртында о заман да бұ заман шығармадағы тайға таңба басқандай таңбаланып тұрған сөйлемдерді өз ыңғайына қарай мағынасын бұзып сынаған сыншыны көріп пе едіңіз? Естіп пе едіңіз? Біз есіттік әм көрдік. Шығарманың мақсат-мүддесін түсіне ме, түсінбей ме, түсінгісі келе ме, келмей ме, ол әркімнің өз шаруасы. Кім болса да түсінгісі келмей шегіншектеп отырған адамның жонына жарып тыға алмайсың. «Бұл әңгімені ұмыт», – деді. Жарайды. «Ұмытам ба, ұмытпаймын ба. Оны өзім білемін». Шығарманың мақсатына келгенде біз тараптан, ағасы, ол олай емес, бұлай еді ғой, деген титімдей де ымыра болған емес. Өйткені көзімнің анық жеткені Ғабең өмірбақи тура жазудың адамы, ақ – ақ, қара – қара. Кейінгі кезде кеңестік кезең мәжбүрлеген көркем шығармаға деген қысым биттей бірдеңеден бәле тапқан цензура шығарманың сырт кісіге елене бермейтін астары, ымырасы болады-ау деген әдісті мүлде қақпайды. Жазушының мектебі бөлек, ондай қораға бас сұғып көрген емес. Арнайы алдына келгендегі бұйымым тайға таңба басқандай андағайлап тұрған қателер жайында ғана. Міне – журнал, міне – кітап. Қарап отырсақ, біз пір тұтып жүрген Ғабең тәрізді үлкен кісінің сөзіне мүлде ұқсамайды, санама енгізе алмаймын. Байқауымша, жазушының қолтығының астында авторға теріс пейілді біреу отырған тәрізді. Әңгіме көзбе-көз, алайда жазып берген пәленше еді, бүлдірген сол найсап болды-ау деуге биік дәрежесі тағы жібермейді. Ағамыз екі сөйлеуге жоқ. Айтылған сөз – атылған оқ. Оның үстіне, бізде бұндай атақты кісілердің лепесіне күмән болмайды. Марқұмның жазғандарына қол тигізуге ешкімнің құқығы жоқ, сол таңбаланған күйі қалады. Ғабеңнің аталған баяндамасы болашақта талай қайта басылып, кітаптан кітапқа көше береді. Біздікі бұлтаруға келмейтін шындық кейін құдайына қарағандардың көздеріне түсіп қалар-ау деген үміт. Хаттың жазылу себебі сол.
– Сіз бүгінде әдебиетіміздегі ақсақалдардың бірісіз, ал өзіңіз кезінде аға буын жазушылардан не үйрене алдыңыз?
– Қалың қазақ ортасында өскендіктен біздің әу басқы үлгіміз өзімізге таныстау жайттарды ана тілінде жазатын жазушылар, алдымыздағы ағаларымыз.
Мектепте жүргенде-ақ қолға алған Әбдіжәміл Нұрпейісов әу бастан-ақ соғыстан «қолы босау» бойына елдің соншалық аш-жалаңаштығына қарамастан, шығармашылыққа алаңсыз отырды. Аса зор ерлік. Және осы дәстүрден өле-өлгенше тайған емес. Таласы жоқ, үлгі аларлық қасиет. Таланты ешкімнен кем емес Тахауи Ахтановтың нағыз орда бұзар шағы да сол сұрапылда өткен. Жылылық лебі сезілгенде шау тартып қалды. Өмір бойы аттан түспеген Әбіш Кекілбаевтың қарқыны мен еңбек өнімділігі жойқын, жазу столында бір адам емес, құдды бір бригада отырғандай жапырып тастайтын. Тіл қордалы. Кейіпкерді даралауға келгенде мәттақам Қалихан Ысқақов пен лирик Сайын Мұратбековтің ғұмырлары өткен Шығыс Қазақстан мен Жетісу өңірлері аласапыран оқиғаларға бай болғанымен екеуі де сүйекті шығармаларға отырған жоқ. Асқар Сүлейменов болса заманынан тым ерте туған. Оның жазу үрдісінен үйренуге болар-ау деп ойлаудың өзі әбестік, бүгіндері бұл жазушының бірдебір ізбасарын көріп отырғаным жоқ. Бұл тағдыр дегенге сөзің жүрмейді, сараң лирик, кірпияз Тәкен Әлімқұловтың шығармашылық ғұмыры, біз болжарда, отбасылық кикілжіңдермен өткен тәрізді.
Бұлардың ат үстіндегі нағыз қайрат көрсетер шақтарында айтарлықтай еркіндік болған жоқ, анығы саясат болдырған емес. «Қайда барсаң Қорқыттың көрі». Олай барсаң өгіз өліп, былай барсаң арба сынатын. Көрінбейтін әлдеқандай құрсау сезілетін де тұратын. Біздің негізгі мектебіміз осы ағаларымыз. Жасыратын ештеңесі жоқ, тақырып шектеулі. Бірінде бары екіншісінде жоқ, бірінде бар қайсарлық екіншісінде кемшін, тағы бірі ұнағанмен дәл солай жазу, солай бола қалу мүлде қолдан келмейді. Сонда «мына ағамның аузынан түсе қалғанмын» деуге келмес, әрқайсысынан бір-бір шымшым болса болар... Ағаларымызды құрметтеп оқып өстік. Мәселенің анығын сыншылар біледі.
– Жазушының қоғам алдындағы жауапкершілігі қандай, ал қоғам-
ның ше?
– Бұныңыз бір басы қазандай ғалымға қойылатын сауал екен... Әдебиеттің әу басқы бастау тұмасы – адамның көңіл күйі, іс-әрекет үстіндегі түйгені, одан ән, одан әрі бесік жыры, ең бастысы, тіршілік барысында туындаған әрқилы мұң болар-ау деп бағамдаймын. Сөз, ән арқылы өзгелермен қайғы-мұңын бөлісу адамзатты хайуаннан бөлді. Тілдесе білу мен әуен адамды алғашқы қоғамның жабайылығынан саналы адам дәрежесіне көтерді. Тіршілік барысында қолдана келе мұңдасу, пікір алысу, бірінен-бірі үйрену рухани мұқтаждыққа өтті, біртекті рухты арқау қауымдаса тіршілік етуге алып келді. Әдебиеттің түп-төркінінде жатқан қайғы-мұң, адамның өзге тұрғыластарымен мұңдасу мұқтаждығы. Адам санаға өтерде бір-бірімен мұң бөлісу арқылы өзіне де, жанына да тірек таппақ. Бұл көзбен көріп, қолға ұстауға келмейтін, бірақ жан дүниеде берік орын алған рухани тірек. Ақыр соңы әдебиетке алып келген саға индивидтің осы рухқа, жан дүние тірегіне зәрулігі заманалар оза небір өткелектерден өте келе ортақтанған тұтас рух белгілі бір қоғамның сипатына айналды. Демек, мұң – саналы адамның рухани мұқтаждығы. Сол мұң әдебиеттен әлі ажырамай, оның негізгі арқауы болып қалды. Талай-талай аласапыран заманалар тезінен өтіп, өмірге жазу еніп, есейген әдебиет болса ұлт болып қалыптасқан белгілі біртекті тайпалардың ортақ қуаныш-қайғысы, тәжірибесі, рухы, болашақ ұрпаққа аманаты. Біздің замандағы есейген әдебиеттің тағы бір сипаты – айна. Қоғам осы айнаға мезгіл-мезгіл қарап, өзінің кеміс-құтығын көріп бой түзеп тұруға тиіс. Қоғам өз мінін алдын ала көріп-біліп қана әлемдік қауымдастыққа ілесе алады. Ұлттың рухани тұтастығын қамтамасыз еткен саналы әдебиет болмаған жағдайда сол ұлт түптің-түбі шілдің құмалағындай шашырап, кім көрінгеннің шылауында кетіп, ұлт есебінде жер бетінен жоғалады. Тәжірибеден көрініп түр, бұған әулиеліктің керегі шамалы. Салауатты да саналы әдебиет қана екпіндеп келе жатқан жаһандану үрдісіне төтеп бере алмақ, демек қоғам, қала, мейлің қалама, дұрыс қоғам немесе мемлекет болып қалғысы келер болса, әдебиетті өгей бала санамайды. Өзін дүниеге алып келіп, өсіп-өндірген жазушының мойнында сол қоғамның хақы бар екендігін тәптіштеп жатудың қажеті бола қоймас. Талай ғасырлық дәстүрі бар төрт құбыласы түгел мемлекеттердің өзі болдық-толдық демей, әдеби үрдісті әртүрлі амалдармен демеп, қолдап отыр. Өйткені ол – ұлттың ұйытқысы, мемлекеттіліктің негізгі шарты әм дүниежүзілік қауымдастық алдындағы беделі. Айтылмай жүрген жоқ, ғасырлар бойы бодандықтың астында тұншыққан біздің қауым алдында жаһандануға төтеп бере алатын өзіндік қайрат-күші мен мінез-құлқы, бет-әлпеті айқын ұлт есебінде қалыптасып түлеу міндеті тұр. Бізге пәленшеден асып кетелік деп, ұрандай берудің түк қажеті жоқ. Қарапайым да тиімді мақсат – қатарға қосылу. Ең қасиетті парыз – ұлттық болмысты жаңғыртып, еркін де өр, сананы қалыптастыру. Теперіш көріп келген ұлт үшін рух бостандығы ауадай қажет. Рухы бостан тұлға ғана дүниежүзілік қауымдастықтан өз орнын ала алады. Дәл қазіргі кезең осындай сілкініске зәру. Көзге көрінбейтін, қолға ұстатпайтын бұл ұлттық рух деген қастерлі қасиет отбасы, ошақ қасындағы Жұмабайдан бастап, Біріккен Ұлттар Ұйымындағы Жұмабайға дейін зәру қасиет. Бұл қызыл сөз де, ермек те емес, ұлттық, демек мемлекеттік мүдде. Мойнына ұлт рухын қалыптастыру міндеті жүктелген әдебиетке немқұрайды қараудың зардаптары көп күттірмейді, әсіресе екпіндеп келе жатқан жаһандану дәуірінде қауіп қыр астында тұр. Сан алуан қауіптерді былай қойғанда, көз алдымызда өтіп жатқан талай оқиғалар біздің ұлтшылдығымыз мен мемлекеттілігімізде опырылып тұрған олқылықтар жеткілікті екендігін көрсетті емес пе? Менің қарабайыр түсінігімде, жаһандану деген ұлы шаңырақ астына әркім өмірде сыналған ұлттық қасиеттерімен енсе, әлігі шаңырақтың шалабын шайқамайтын тәрізді. Ағылшын – ағылшын, жапон – жапон, қазақ қазақ боп...
Жазу бейнетін жазушылар біледі. Ол пақыр қу тіршілік қумай, ештеңеге алаңдамай омалып отыруға тиіс, жылдар бойы мұрағат қуалар, бөксесі стол басында ойылар. Әсіресе бас бермей тұрған мына нарық кезінде ертең ұлт мүддесін ұстайтын құрамы да шектеулі жас талант пен жазу әдісі қалыптасқан қалам қуаты бар санаулы ғана егде жазушылардың жағдайын жасау керек екендігі бесенеден белгілі. Пейіл болса, әдебиет жасап жатқан қалам иелерін демеудің, «жұмысқа жегудің» жолдары жеткілікті, қазынаны соншалық опырып та тастамайтын тәрізді. Қоғам алдындағы жауапкершілікті мойнына алған жазушы ұлттың ушықты мәселелерін тәрк ете алмаса керек. Қашанда «сойылдың жуын басы сорлыға тиетіні» тағы шындық, демек қазақтың болашақ Достоевскийлері мен Булгаковтарын қыруар бейнет күтіп тұр. Қалай дегенде де әдебиет қоғам үшін біздің әдебиет сол қоғамның қолдауына мұқтаж.
Әңгімелескен
Дүйсенәлі ӘЛІМАҚЫН,
«Egemen Qazaqstan»
