ЗАМАНЫНА САЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ЖЕТІК ЕЛ

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Орал Мұхамеджанов бастаған бір топ депутат ресми сапармен Финляндия астанасы Хельсинкиге келді. Қазақстандық делегация алдымен Суоми елін әлемге танытқан озық инновациялық технологиямен, жетекші өндіріс орындарымен, олардың шығаратын алдыңғы қатарлы өнімдерімен танысты. Бүгінде Қазақстан мен Фин­ляндия арасындағы көптеген са­ла­дағы байланыстар қарқынды дамып келеді. Соның ішінде біздің ел үшін Финляндиядан алатын, үйренетін тәжірибе өте көп. Үстіміздегі жылдың қаңтар айында “Нұр Отан” ХДП Саяси кеңесінің бюро отырысында Ел­басы тәуелсіз Қазақстан өзінің бас­тапқы даму жолында “оң­түс­тік-шығыс жолбарыстарынан” үйренгенін және дұрыс жолды таң­дағанын, олардың страте­гия­лық жоспарды құрғанымыздай өркендегенімізді, біздің бұл ке­зең­нен өткенімізді, енді Фин­лян­диядан үйрену керектігін және алға озуды мақсат тұтуымыз қа­жет екенін айтқан болатын. Бұл орайда біздің еліміз Финлян­дия­ны Еуропадағы маңызды саяси және экономикалық әріптес ретінде қарастырады. Өйткені, бәсекеге қабілетті өнім шы­ға­ру­да, ұлттық экономиканы жаң­ғыр­ту мен әртараптандыруда ал­дың­ғы қатарлы технология­лар­мен қамтамасыз етілген бұл елдің тәжірибесінің қажеттілігі айқын­далып отыр. Соның ішінде Қа­зақстан Финляндияны өзінің сыртқы саяси бастамаларына қол­дау білдіргені үшін жоғары бағалайды. Дегенмен, өзара ын­тымақтастықты одан әрі кеңейте түсу мақсатында екі ел де арада барлық бағыттар бойынша екі­жақты қарым-қатынастың да­муы­на мүдделі. Әсіресе, парла­ментаралық байланыстарды одан әрі нығайту мәселелерінің ма­ңызы зор. Міне, осы орайда сау­да-саттық, инновацияны қолдау, жоғары технологияны игеру барысында тәжірибе бөлісу екі жақты байланысты барынша дамыта түседі. Елбасы Қазақстан Финлян­дия­дан жоғары сапалы білім беру стан­дарттары, ғылыми зерттеулерге бәсе­келестік жағдайларында қаржы бөлу салаларында, келешектің ұлттық инфрақұрылымы, мемле­кет­тің бірлігін күшейтуде, ғылым мен кәсіпкерлікті дамытуда үйрене­тін істер баршылық екенін айтты. Осыған орай Қазақстан Парламенті Мәжілісінің делегациясы “Sіtra” фин инновациялық-технологиялық қорының қызметімен танысты. Осы қордың қоғамдық байланыс­тар жөніндегі директоры Теппо Турккидің айтуынша, Sіtra тәуелсіз мемлекеттік қорының негізгі мақ­саты ел экономикасын құрылым­дық өзгерту арқылы әлемдік ры­нок­та Финляндияның бәсекеге қа­білеттілігін арттыру болып табы­ла­ды. Бірақ, біз үшін “тәуелсіз” және “мемлекеттік” деген сөздердің қо­сыла айтылуы танданыс туғызған­дық­тан, оның сыры Теппо Турк­ки­дің түсіндіруінше, Sіtra қоры ми­нистрлер мен мемлекеттік агенттік­тер­ге емес, тікелей ел парламентіне бағынышты болуында көрінеді. Өйткені, Парламенттік бақылау кеңесі Sіtra директорлар кеңесінің мүшелерін тағайындайды екен. Қазір оның құрамына үш – қаржы, экономикалық даму, білім ми­нистрі­нің орынбасарлары және Турку экономика мектебінің про­фессоры, заң мектебінің профес­со­ры және Sіtra директоры кіреді. Бүгінгі таңда қор капиталы 126 млн. еуроны құрайды. Аталған қор­дың негізі 1967 жылы Финляндия банкінің бөлімшесі ретінде 100 млн. фин маркасы капиталымен қаланған екен. Сонан өзінің ал­ғаш­қы 15 жылы ішінде тек ғылы­ми-зерттеу қызметін ғана қаржы­лан­дырып отырған. Ал 1983 жылы бұл міндетті технология және ин­но­вация жөніндегі TEKES фин агенттік қоры мойнына алып, Sіtra болса, венчурлік үлгі бойынша дами бастаған. Сөйтіп, ол жылдары Sіtra қоры болашағы бар бизнес жобалар үшін өзіне 100 пайыз ин­вес­тиция алған. Қазір Финлян­дия­да венчурлік қаржыландыру өзіндік индустрияға айналып дамыған кезде жобалардағы Sіtra қорының үлесі шамамен 10 пайызды құрай­ды. Түсінікті болуы үшін айта кетейік, венчурлік қор дегеніміз тек инновациялық кәсіпорындармен және жобалармен ғана жұмыс істейтін инвестициялық компания болып табылады. Аталған қорлар ин­вестицияны бағалы қағаздарға немесе тәуекелі жоғары кәсіпорын­дарға төтенше жоғары пайда күту аясында салуды қамтамасыз етеді. Сон­дықтан да мұндай салымдар жоғары технологиялар, жаңа ғылы­ми жасалымдар саласында жүзеге асырылады. Сонда әлгі жобалардың 70-80 пайызының қайтарымы болмаса да, қалған 20-30 пайызы барлық шығынды жабады екен. “Sіtra” фин инновациялық-тех­нологиялық қорының қызметімен танысқаннан кейін қазақстандық делегация Хельсинки қаласынан 38 шақырым қашықтықта жатқан Яр­венпяя қаласындағы “Honkarakenne Ltd” АҚ-қа келді. Фин “Хонка” кон­церні әлемнің 30 елінде өзінің ресми өкілдігі бар ағаш үйлерді жасайтын әлемдегі жетекші өндіріс болып табылады. Олай дейтініміз, осындағы адамдардың айтуынша, аталған компания әлемдік ағаш үйлер индустриясында жарты ғасыр бойына көш бастап келеді екен. Ол барлық үдерісті бастан-аяқ – жоба­лаудан және концерн­нің өзіндік зауыттарында өндіру­ден интерьер­лік шешімді жүзеге асыру мен үй­лерге кепілдік қызмет көрсетуге дейін құрылысты кешен­ді түрде жүргізеді. Міне, сондық­тан да қа­зіргі уақытта мұнда “Хонка” атауы қала маңындағы жай­лы үйлердің символына айна­лыпты. Оның шығарған үйлерінің сапасына сын айту мүмкін емес. Бірақ ол үй­лер­дің құны да затына сай шарықтап тұр. Дегенмен, соған қарамастан, әлемнің елу еліндегі жетпіс мыңнан астам отбасы қала маңындағы лайық­ты үйлерде тұру үшін “Хон­каны” ғана таңдапты. Сондықтан да болса керек, дүние жүзіндегі ағаш үйлерді шығаратын өндіріс­шілер арасында “Хонка” концерні өздерінің өнімдеріне еуропалық сапа стандартын анықтайтын “СЕ” белгісін тағу құқығын бірінші болып алыпты. 2000 жылдан бастап “Хонканың” коттедждік нұсқалары ТМД елдерінде де төбе көрсете бастаған. Бұдан кейін Мәжіліс Төрағасы Орал Мұхамеджанов бастаған қа­зақстандық делегация Финляндия астанасының іргесіндегі Эспоо қа­ласына атбасын тіреді. Онда өні­мін дүние жүзінің халқы қолдана­тын, әлем танып, мойындаған “Nokіa” концернінің бас кеңсесі орнала­сыпты. Nokіa корпорациясы ықшам терминалдармен (классика­лық ықшам телефондар, Nserіes шағын компьютерлері, бизнес-пайдаланушыларға арналған Eserіes аппараттары) қатар, ұялы және тұрақты байланыс операторлары үшін (Networks бөлімшесі) жабдықтар шығарады. Бұдан кейін қазақстандық топқа таныстырылған қызметі мен тәжі­рибесінде үлгі аларлық мәні бар TelіaSonera телекоммуникациялық компаниясы болды. Ол анау-мынау емес, Швейцария мен Финлян­дия­ның ұялы байланыс рыногындағы көшбастаушы екен. Штаб-пәтері Швецияның астанасы – Сток­гольм­де орналасқан. Аталған ком­пания сонау 2002 жылы финдік Sonera-ның шведтік Telіa-ға қосылуы нәтижесінде пайда болған. Аталған орындарды аралап, қыз­метімен кеңінен танысып шық­қан Орал Мұхамеджанов бүгін Фин­ляндияның Сыртқы сауда және даму министрі Пааво Вяюрю­ненмен, ел Премьер-министрі Матти Ванханенмен және Білім министрі Хенно Вирккуненмен кез­деседі деп күтілуде. Александр ТАСБОЛАТОВ – Хельсинкиден.