ЕЛ МҮДДЕСІНЕ ҚЫЗМЕТ ЕТЕТІН КЕЛІСІМ

Газетімізде бұдан бұрын ха­бар­лағанымыздай, өткен сенбіде Санкт-Петербург қаласында Қа­зақстан Республикасының Пре­мьер-Министрі Кәрім Мәсімов пен Ресей Федерациясы Үкіметінің Төрағасы Владимир Путиннің қатысуымен Кеден одағы Жоғарғы органының мәжілісі болып өтті. Осы мәжіліс қорытындысында Қазақстан Республикасы мен Ре­сей Федерациясының арасындағы Кеден одағын қалыптастыру ая­сында халықаралық келісімдерді қолдану туралы келісім-шартқа қол қойылды. Сөйтіп, Қазақстан мен Ресей бұрыннан қол жеткізілген уағда­лас­тық­тарға сәйкес 2010 жылдың 1 шілдесінен бастап Кеден одағын құрудың екінші кезеңін бастайтын болды. Өйткені соңғы жолы жаса­лын­ған келісім-шарт 2010 жылдың 1 шілдесінен бастап екі елдің аумағында Кеден одағының Кеден кодексінің іске қосылатындығын білдіреді. Ал Кеден одағының Кеден кодексі оған қатысушы мем­лекеттер арасындағы кедендік ше­караларды жоя отырып, бірыңғай кедендік аумақтың құрылуын, осы шекаралардағы жүктерді кедендік ресімдеудің (тауарлардың өтпелі кезең нормалары қолданылатын жекелеген түрлерін қоспағанда) жойылуын, үшінші елдерден келе­тін тауарларға бірыңғай кедендік салықтың белгіленуін қарастыра­тын­дығы белгілі. Аталған келісім-шартқа қол қойы­луы осының алдында, яғни үстіміздегі жылдың 21 мамыры күні осы Санкт-Петербург қаласында болып өткен Кеден одағы Жоғарғы органының мәжілісі барысында оған қатысушы мемлекеттердің жасаған уағдаластықтарына сәйкес Үкімет басшыларының орынбасар­ла­ры деңгейіндегі Кеден одағы ко­миссиясының және оған қатысушы сарапшылар тобының үшжақты жүргізген келіссөздерінің жемісті нәтижесі болып табылатындығын атап көрсете кетсек артық болмас. Мемлекеттердің Кеден комиссиясы құрамындағы өкілдері соңғы бір аптаның ішінде бейнеконферен­ция­лар ұйымдастыру, телефон ар­қылы үздіксіз байланыста болуы ар­қылы көптеген жұмыстарды жүр­гізіп, түйткілді мәселелердің түйінін тарқатуға себепші болған. Мұны соңғы кездесу барысында Ресей Фе­де­рациясы Үкіметінің Төрағасы Вла­димир Путин атап көрсете кетті. Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Кәрім Мәсі­мов­тың пікірінше, өз жұмысын 2010 жылдың 1 қаңтарынан бас­та­ған Кеден одағы осынау соңғы ма­ңызды келісімге қол жеткізілу ар­қы­лы өзінің тиімділігін, оған қа­ты­сушы тараптардың ұлттық эконо­ми­каларды дамытуға барынша мүд­делі екендігін және қабылданған шешімнің сол мүддеге сәйкес бо­лып шыққандығын тағы бір дәлелдеді. “Қазақстан мен Ресейдің ара­сында Кеден одағын қалып­тастыру тетіктеріне қатысты осы­ған дейін болған жекелеген түйін­ді мәселе­лер­дің барлығы шешімін тапқан­ды­ғын, ортақ келісімнің табыл­ған­дығын қанағаттанған­дықпен атап көрсетемін. Ең бас­тысы, Қазақ­стан­ның ұлттық мүдделері толық мәнінде қор­ғалатын болды”, деп мәлімдеді Кәрім Мәсімов. Кәрім Қажымқанұлының ай­ту­ын­ша, Қазақстан үшін үшінші ел­дерден автокөліктерді енгізудің ке­дендік тәртібі өте нәзік мәсе­ле­лер­дің бірі болып табылған. Өйткені бұл мәселенің экономикалық пайдасымен қатар әлеуметтік мәні де зор. Осы мәселе бойынша өт­пелі кезең белгілеуге қол жет­кі­зіл­ді. Өтпелі кезең уақытында Қа­зақстанға келетін жеңіл көліктерге кедендік ресімдеудің бұрынғы ре­жімі мен кедендік алымның бұ­рынғы ставкасы сақталынып қала­ды. Бұл өтпелі кезең Кеден одағын қалыптастырудың неғұрлым жо­ғар­ғы сатысы болып есептелетін Бірыңғай экономикалық кеңістікті қалыптастыру жөніндегі тиісті құжатқа қол қойылғанша күшінде болады. Екіншіден, Кәрім Мәсімовтің атап көрсеткеніндей, Кеден ода­ғын құру аясында халықаралық ке­лісімдерді қолдану туралы ке­лі­сім-шартқа екіжақты формат бой­ынша қол қойылуына байланысты тараптар осы кезең ішінде барлық шешімдер консенсус негізінде қабылданатын болады. “Мұның өзі екі елдің, екі ұлттық экономи­ка­ның мүддесіне сәйкес жасалып отырғандықтан өте маңызды шешім”, деп мәлімдеді Қазақстан Премьер-Министрі. Үшіншіден, Ресей Федера­ция­сы Үкіметінің Төрағасы Владимир Путиннің хабарлағанындай, тарап­тар жоғарғы сот судьялары дең­гейін­дегі бірлескен уақытша топ құру жөнінде келісімге келген. Екі елдің іскерлері арасындағы ша­руа­шылық дауларын шешу мәселе­сі­мен шұғылданатын бұл топ Қа­зақ­стан елордасы Астана қаласында орналасатын болады. 2010 жылдың 1 шілдесінен бастап Кеден одағын қалыптас­ты­рудың екінші кезеңіне көшуді қарастыратын барлық келісімдер Қазақстан Республикасының Прези­денті Нұрсұлтан Назарбаев пен Ресей Федерациясының Прези­денті Дмитрий Медведевтің тап­сыр­масына сәйкес, мемлекет бас­шыларымен кеңесе отырып қа­был­данды. Мұны кездесу бары­сында екі елдің үкімет басшылары да атап көрсетті. Кеден одағының Жоғарғы органының осы жолғы отырысына Беларусь тарабының қатыспай қалғандығы белгілі. Осыған орай Қазақстан Үкіметінің басшысы Кәрім Мәсімов Ресей мен Қазақ­стан тарабы Беларустің осы жолы қол қойылған келісімге қосылуын қолдайтындықтарын және осыған орай таяу уақыттың ішінде тиісті шешім қабылданады деп үміт­тенетіндігін жеткізді. Ресей Федерациясы Үкіметінің басшысы Владимир Путиннің айтуынша Беларусь тарабы Кеден одағын қалыптастыру жөніндегі жұмыстарды үшжақты формат не­гі­зінде жалғастыруға әзір екен­дік­терін мәлімдеген. Бұл жайында осы елдің Премьер-министрі Сергей Сидорский ел Перезиденті Александр Лукашенконың сөзіне сүйене отырып Путинмен өзінің телефон арқылы сөйлесуі кезінде айтқан. “Беларусь тарабы құжат­тарға қол қоюға әзір. Мәселе Бе­ла­русь мекемелерінің экономика­лық блокқа қатысты кейбір тех­ни­калық тетіктерді келісуіне бай­ла­нысты болып отыр”, деп мәлім­деді Владимир Путин өзінің теле­фон арқылы сөйлесуінде Беларусь Премьер-министрінің айтқан сөзіне қарата. Құжаттарға қол қою аяқталған­нан кейін Кәрім Мәсімов пен Владимир Путин журналистер алдына шығып, қысқаша сұхбат берді. Осы сұхбат барысында Ре­сей мен Қазақстанның арасында жасалған келісімге Беларусь тара­бы да қосылады деген үміт біл­дірілді. Бұлай болмаған жағдайда Ресей мен Қазақстан Кеден ода­ғын құрудың екінші кезеңіне өз беттерімен кірісе беретін болады. Беларусь тарабының келісімге қо­сылудан әзірге бой тартуына Ре­сейден осы елге өтетін мұнай өнімдеріне салынатын кедендік баж салығы да әсер етіп отырған іспетті. Владимир Путиннің ай­туынша, Бірыңғай экономикалық кеңістік құрылған кезде бұл мәсе­ле өздігінен реттелетін болады. Кәрім Мәсімов қазақстандық және шетелдік журналистерге берген шағын сұхбатында Кеден одағының екінші кезеңіне өту жө­ніндегі келісімдерге қол қойылған тұста біздің еліміздің мүдделерін қорғау барынша маңызды болған­ды­ғын, қорытындысында осыған қол жеткізілгендігін тағы да атап көрсетті. “Ең маңызды мәселе – біздің тәуелсіздігіміздің мәселесі, біздің ұлттық мүдделеріміздің тиісті деңгейде қорғалуы. Осыған қол жеткіздік. Жасалынған келі­сімде біздің компанияларымыз, біздің азаматтарымыз Кеден ода­ғы­на қа­тысты белгілі бір артық­шыл­ықтар мен жеңілдіктерге ие болды. Кеден одағын құру жөнін­дегі Елбасының берген тапсырма­лары орындалды”, деп мәлімдеді Қазақстан Үкіметінің басшысы. Сонымен үстіміздегі жылдың 1 шілдесінен бастап Қазақстан мен Ресей арасындағы кедендік шека­ра­ның жойылуы қазақстандық өнім­дерді өткізу рыногын әлде­қай­да кеңейте түсті. Мұның елі­мізде жаңа индустрияландыру ісі жүзеге асырылып жатқан тұстағы маңызы өте зор. Өйткені индус­трияландыру бағдарламасына сәй­кес тек үсті­міз­дегі жылдың өзінде ғана 144 жоба, ал үдемелі индус­триялық-инно­вациялық дамудың мемлекеттік бағдарламасына сәй­кес 102 индус­триялық-өнеркәсіп­тік нысан іске қосылмақ. Осы­ларда өндірілген жаңа өнімдерді шетке шығарудың қосымша мүмкіндіктері пайда болып отыр. Сонымен қатар бірың­ғай кедендік аумақ арқылы отан­дық бизнестің тауарларды шетке тасымалдау ке­зінде тарифтердің біріздендірілуіне байланысты же­ңілдіктерге ие болатындығы да анық. Мұның өзі Қазақстанның Еуропа одағы мен Атлантикалық өңірге және Жер­орта теңізі аймағы елдеріне шы­ғуына қолайлы жағдай туғызатын болады. Сұңғат ӘЛІПБАЙ.