Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің бұйрығы №945

2013 жылғы 26 қараша, Астана қаласы «Жолға арналған техникаларды пайдалану және жөндеу» кәсіби стандартын бекіту туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырдағы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес бұйырамын: 1. Қоса беріліп отырған «Жолға арналған техникаларды пайдалану және жөндеу» кәсіби стандарты бекітілсін: 2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Кадр және әкімшілік жұмыс департаменті (Е.Е.Хасенов): 1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін; 2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін, бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялануын, соның ішінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік органдарының интернет-порталында орналастыруды: 3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы «Әділет» республикалық мемлекеттік кәсіпорнының ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға көшірмесін жіберуді; 4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік тіркеу туралы және бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға жіберу туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін. 3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын. 4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Минстр А.ЖҰМАҒАЛИЕВ. «КЕЛІСІЛДІ» Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің міндетін атқарушы ____________ Қ.Әбсаттаров. 2013 жылғы 4 қараша Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 26 қарашадағы № 945 бұйрығымен бекітілген «Жолға арналған техникаларды пайдалану және жөндеу» кәсіби стандарты 1. Жалпы бөлім 1. «Жолға арналған техникаларды пайдалану және жөндеу» кәсіби стандарты (одан әрі – КС) «Машиналарды және жабдықтарды жөндеу» кәсіби қызмет саласындағы біліктілік деңгейіне, құзыретіне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды анықтайды және: 1) еңбек саласы мен кәсіби білім беру саласының өзара қарым-қатынасын реттеуге; 2) даярлау, біліктілікті арттыру және кәсіби қайта даярлау бағдарламаларын әзірлеу талаптарын регламенттеуге; 3) персоналды аттестаттау және сертификаттау кезінде жұмысшылардың құзыреттерін бағалау талаптарын регламенттеуге арналған. 2. КС негізгі пайдаланушылары: 1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер; 2) ұйымдардың басшылары, ұйымдардың персоналын басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары; 3) білім берудің мемлекеттік бағдарламаларын әзірлейтін мамандар; 4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады. 3. КС негізінде біліктілік сипаттамалары, лауазымдық нұсқаулықтар, ұйымдардың үлгілік оқыту бағдарламалары, үлгілік оқыту жоспарлары, ұжымдық стандарттар әзірленеді. 4. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады: 1) біліктілік – қызметкердің еңбек қызметінің белгілі бір түрі шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы; 2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметтерінің стандартты еместігі, жауапкершілігі және дербестілігі параметрлері бойынша жүктелетін қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы; 3) еңбек заттары – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталған зат; 4) еңбек құралдары – жұмысшының еңбек заттарын бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдар; 5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функциялары мен оларды орындауға қажетті құзыреттіктердің тұтас жиынымен құралған кәсіби қызмет саласының құрамдас бөлігі; 6) еңбек функциясы – бизнес-үдеріспен анықталатын және оларды орындауға қажетті құзыреттердің болуын болжамайтын еңбек қызметінің біріктірілген және дербес жиынтығын көрсететін еңбек қызметі түрлерінің бір бөлігі; 7) кәсіби қызмет саласы – жалпы интеграциялық негізі (міндеті, нысандары, технологиялары, соның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) бар және ұқсас еңбек функциялары мен оларды орындайтын құзыреттіліктерінің болжалды жиынынан тұратын саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы; 8) кәсіби стандарттың бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, қатысымды дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасы тұратын кәсіби стандарттың құрылымдық элементі; 9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі; 10) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті; 11) лауазым – лауазымдық уәкілеттіктер және лауазымдық міндеттер шеңберін жүктейтін жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі; 12) міндет – нақты бір еңбек заттары мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен және нәтижеге қол жеткізумен байланысты іс-қимыл жиынтығы; 13) сала – өндіретін өнім, өндіріс технологиясы, негізгі қорлар мен жұмыс жасаушылардың кәсіби біліктері ортақ ұйымдар жиынтығы; 14) салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ) – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы; 15) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы; 16) функционалдық карта – сол немесе өзге де кәсіби қызмет саласы шеңберінде белгілі бір қызмет түрін орындайтын жұмысшының еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымдық сипаттамасы. 2. КС паспорты 5. КС паспорты мынаны анықтайды: 1) экономикалық қызмет түрі (кәсіптік қызмет саласы): Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші (бұдан әрі - 03-2007 ҚР МЖ) «33.12Машиналарды және жабдықтарды жөндеу»; 2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: жол техникасын пайдалану және жөндеу; 3) осы КС 1-қосымшасына сәйкес біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің) түрлері. 3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсіптің) карточкалары 1-параграф «Бас механик» 6. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады: 1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6, СБШ бойынша – 6; 2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 1226 «Көлік және байланыс ұйымдарындағы, материалды-техникалық жабдық және өтімдердегі мамандандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелер (қызмет орны) басшылары»; 3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: бас механик; 4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - вагондық деполарында жоспарлы және ағымдағы жөндеулерді жүргізу үшін, вагондарды пайдалану мерзімін ұзарту үшін жағдай жасау; 5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Бас механиктің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» деген 1-кестесінде келтірілген. 2-параграф «Механизмдер мен көліктерді жөндеу және пайдалану бойынша шебер» 7. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады: 1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5, СБШ бойынша – 5; 2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 1226 «Көлік және байланыс ұйымдарындағы, материалды-техникалық жабдық және өтімдердегі мамандандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелер (қызмет орны) басшылары»; 3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: механизмдер мен көліктерді жөндеу және пайдалану бойынша шебер; 4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - жол-құрылыстық көліктер шығарылымды және техникалық-жарамды күйдегі жолға механизмдерді өндіру; 5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Механизмдер мен көліктерді жөндеу және пайдалану бойынша шебердің еңбек шарттарына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» 2-кестесінде келтірілген. 3-параграф «Жол көлігі басшысы» 8. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады: 1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5, СБШ бойынша – 5; 2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 8163 «Су айналымы және аналогтік жабдық қондырғылары аппаратшылары мен операторлары»; 3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: жол көлігі басшысы; 4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - жол машиналарына қызмет көрсетіп жүрген бригадаға басшылық ету, орындалып жүрген жұмыстар сапасына есеп және технологиялық процесстерді сақтауды жүзеге асыру; 5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жол көлігі басшысының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» деген 3-кестесінде келтірілген. 4-параграф «Компрессорлық қондырғы машинисті» 9. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады: 1)біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 2-4, СБШ бойынша – 2-4; 2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 8163 «Су айналымы және аналогтік жабдық қондырғылары аппаратшылары мен операторлары»; 3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: компрессорлық қондырғы машинисті; 4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - стационар компрессорлар мен турбокомпрессорларға қызмет көрсетуді жүзеге асыру; 5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Компрессорлық қондырғы машинистінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» деген 4-кестесінде келтірілген. 4. КС бірліктерінің тізімі 10. КС бірліктерінің тізімі осы КС 3-қосымшасының 1 - 4-кестелерінде келтірілген және шифр мен КС бірліктері атауларынан тұрады. 5. КС бірліктерінің сипаттамасы 11. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасының 1 - 6-кестелерінде келтірілген. 6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері 12. Осы КС негізінде мамандардың кәсіптік дайындығын бағалау мен біліктілік сәйкестігін растау саласындағы ұйымдармен сертификат беріледі. 13. Осы КС негізінде берілетін сертификаттың түрлері сертификаттар алу үшін игеру қажет болатын осы КС 3-қосымшасында көзделген КС бірліктерінің тізіміне сәйкес анықталады. 7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркелуі 14. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі болып табылады. 15. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында келтірілген. «Жол техникасын пайдалану және жөндеу» кәсіби стандартына 1-қосымша Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің) түрлері № р/с Қызмет түрінің атауы Еңбек нарығының үрдісі ескерілген кәсіп атауы ҚР МЖ 01-2005 сәйкес кәсіп атауы СБШ біліктілік деңгейлері БТБА бойынша разряды 1 Вагондарды пайдалану мерзімінің ұзартылуы, Вагон деполарында жоспарлы және ағымдағы жөндеулерді жүргізу Бас механик Бас механик (көлікте, байланыста, материалды-техникалық жабдықтау және өткізу) 6 - 2 Жол-құрылыстық қөліктер шығарылымды және техникалық-жарамды күйдегі жолға механизмдерді өндіру Механизмдер мен көліктерді жөндеу және пайдалану бойынша шебер Механизмдер мен көліктерді жөндеу және пайдалану бойынша шебер 5 - 3 Жол машиналарына қызмет көрсетіп жүрген бригадаға басшылық ету.Орындалып жүрген жұмыстар сапасына есеп және технологиялық процестерді сақтау Жол көлігі басшысы Жолдық көліктің басшысы 5 - 4 Стационар компрессорлар мен турбокомпрессорларға қызмет көрсету Компрессорлық қондырғының машинисі Компрессорлық қондырғының машинисі 2-4 2-6 Ескертпе. БТБА – Қазақстан Республикасы жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы, 1-шығарылым, Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2009 жылғы 30 қарашадағы № 343-ө-м бұйрығымен бекітілген. «Жол техникасын пайдалану және жөндеу» кәсіби стандартына 2-қосымша 1-кесте 1. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Бас механиктің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар) Теміржол көлігі ұйымдары Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары - Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының Заңнамасы бойынша СБШ біліктілік деңгейі Кәсіби білімі мен оқу деңгейі 6 Жоғары кәсіптік, техникалық білім 2-кесте 2. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Механизмдер мен көліктерді жөндеу және пайдалану бойынша шебердің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар) Жол дистанциясы шеберханалары, парк Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары - Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының Заңнамасы бойынша Жұмысқа рұқсат: медициналық куәландырылғаннан кейін, кіріспе және алғашқы талаптан соң СБШ біліктілік деңгейі Кәсіби білімі мен оқу деңгейі Талап етілетін жұмыс тәжірибесі 5 Орта кәсіптік техникалық білім Мамандығы бойынша жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес Жоғары кәсіптік техникалық білім Жұмыс өтіліне талап қойылмайды 3-кесте 3. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жол көлігі басшысының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар) Теміржол көлігінің ұйымдары, жол дистанциясы шеберханалары Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары - Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының Заңнамасы бойынша Жұмысқа рұқсат: медициналық куәландырылғаннан кейін, кіріспе және алғашқы нұсқамалықтан соң СБШ біліктілік деңгейі Кәсіби білімі мен оқу деңгейі Талап етілетін жұмыс тәжірибесі 5 Жоғары кәсіптік (техникалық) білім, практикалық жұмыс тәжірибесі Жол машинасы машинисі ретінде жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес 4-кесте 4. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Компрессорлық қондырғының машинисінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар) Теміржол көлігінің ұйымдары Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары Мүмкін зиянды жағдайлар – шудың жоғары деңгейі, вибрацияның жоғары деңгейлері, жұмыс аймағындағы ауаның жоғары тозаңдылығы Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының Заңнамасы бойынша Жұмысқа рұқсат: медициналық куәландырылғаннан кейін, кіріспе және алғашқы нұсқамалықтан соң СБШ біліктілік деңгейі Кәсіби білімі мен оқу деңгейі Талап етілетін жұмыс тәжірибесі 2 Негізгі орта білімнен төмен емес, жалпы орта білімнің бар болуы кезіндегі практикалық тәжірибе және кәсіптік дайындық (ұйым базасындағы қысқа мерзімді курстар, ұйымдағы білім не оқу) Жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес 3 Практикалық тәжірибе,негізгі орта білім не жалпы орта білім базасындағы техникалық және кәсіптік білім 2 деңгейде 2жыл Бір жылға дейінгі кәсіптік дайындық бағдарламалары бойынша ұйым базасындағы курстар немесе ұйымдағы оқулар 4 Қосымша кәсіптік дайындықты техникалық және кәсіптік білім, практикалық тәжірибе 3 деңгейде 2жыл   «Жол техникасын пайдалану және жөндеу» кәсіби стандартына 3-қосымша КС бірліктерінің тізімі 1-кесте 1. «Бас механик» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы 1 Ф Техникалық қауіпсіздік және еңбек қорғау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру, жұмыскерлерге нұсқаулық жүргізу 2 Ф Көлік пен механизмдердің қауіпсіз жұмысын қамтамасыз ету. Механизмдер мен жол көліктерінің, дрезиналардың сапалы жөндеуін бақылау 3 Ф Сапалы есеп қисап жүргізу, жұмыс жоспарын әзірлеу, жұмыс жоспарын құрастыру, жөндеу жұмыстарын өндіруге келісім шарттар және тапсырыстарды рәсімдеу, жаңа механизмдерді енгізу, және теміржолдағы жұмыс тәсілдері мен әдістерін енгізуді қамтамасыз ету 2-кесте «Механизмдер мен көліктерді жөндеу және пайдалану бойынша шебері» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы 1 Ф Техника қауіпсіздігі және еңбек қорғау жұмыстарын жақсартуды ұйымдастыру, жұмыскерлерге нұсқаулық жүргізу 2 Ф Көліктер мен механизмдердің қауіпсіз жұмысын қамтамасыз ету 3 Ф Көлік және механизмдердің жұмысына есеп қисап, жоспарлау, қамтамасыздандыру, өнертабыстық ұсыныстарды енгізу, сұранымдар мен актілерді құру 3-кесте «Жол көлігі басшысы» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы 1 Ф Жол машиналарына қызмет көрсететін бригадаға басшылық ету 2 Ф Істеліп жүрген жұмыстардың сапасын есепке алу, машина мен механизмдердің қауіпсіз жұмасын қамтамасыз ету 3 Ф Сапалы есеп-қисап жүргізуді қамтамасыз ету 4-кесте «Компрессорлық қондырғының машинисі» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы 1 Ф Стационарлық компрессорлерге қызмет көрсету 2 Ф Компрессорлық станцияның бүкіл жабдықтарының жұмыстарын бақылау 3 Ф Есеп-қисапты-техникалық құжаттаманы жүргізу Ескертпе: Ф – функция. «Жол техникасын пайдалану және жөндеу» кәсіби стандартына 4-қосымша КС бірліктерінің сипаттамасы 1-кесте 1. «Бас механик» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек заттары Еңбек құралдары Міндеттер Шеберлігі және дағдылары Білімі 1 Ф Механикалық құралдар, көліктер және механизмдер Нормативтік және негізгі құжаттар 1-1 М Жол аралығында механикалық құралдарды жөндеу және күтім жасау, пайдалану, басқару бойынша қызмет көрсету персоналын оқыту,жанар-жағармайлы материалдарды дұрыс шығындау бойынша талап жүргізу. Механизмдер мен көліктерге күтім бағасын төмендету бойынша шараларды жүргізу Механикалық жабдықтарды жөндеу мен күту, пайдалану, басқару бойынша шешім қабылдау дағдылары. Қызмет көрсететін қызметкерлердің қызметін өзіндік басқару дағдысы «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компаниясы» Акционерлік қоғамының жарғысы. Іскерлік әдебі кодексі, корпоративтік басқару кодексі, «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компаниясы» Акционерлік қоғамының локалді актілері, менеджмент сапасының жүйесінің талаптар (құжаттар), теміржолдарында сигнал беру, жол жұмыстарын жүргізу кезінде поезд қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Жүйелік талдау әдістемесі және кәсіби жағдайларды жобалау, машина паркін пайдалану мен жөндеу кезіндегі басшылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, жол құрал-саймандарын дайындау және жабдықты капиталды жөндеу, жаңа механизмдерді енгізу мен жол жұмыстарын іске асыру үшін технологиялық процесстерді жасау, және жол шаруашылығындағы жұмыс тәсілдері мен әдістері туралы білім Көліктер және механизмдер Еңбекті қорғау бойынша нормативтік құжаттар 1-2 М Механизмдер мен көліктерді пайдалану және шеберлік жол қашықтық-тарындағы техника қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды арттыру жұмыстарын ұйымдастыру Техника қауіпсіздігі мен еңбек қорғау туралы нормативті құжаттарды жұмыста қолдануы бойынша шешім қабылдау дағдылары Жол көліктері және дрезиналар Техникалық оқыту бойынша материалдар 1-3 М Дрезина жүргізушілері мен жол көліктерінің механиктерімен техникалық оқу бойынша сабақ жүргізу Техникалық оқу өткізу бойынша шешім қабылдау дағдылары. Дрезиналар мен жол көліктеріндегі жұмыс кезіндегі бағынушылар қызметін өзіндік басқару дағдысы 2 Ф Жол көліктері Нысандарды техникалық куәландыру және тіркеу 2-1 Көліктің қауіпсіз жұмысын қамтамасыз ету, уақтылы нысандарды техникалық куәландыру мен тіркеу және жол көлігін жыл сайын техникалық тексерумен қамтамсыз ету Жол көлігіндегі ақауларды, техникалық күйін анықтау бойынша шешім қабылдау дағдылары Моторлы-рельстік көлік, жол көліктері және механизмдер, дрезина Жөндеу циклінің кестесі, жол көліктерін қабылдау бойынша құжаттар 2-2 М Көліктер және механизмдер, моторлы-рельстік көлікті жөндеу циклінің кестесін құрастыру және істеу,орындалуын әрдайым тексеру. Сәйкес техникалық құжаттарды құрастырумен қашықтыққа келген, механизмдерді сынақтау және қабылдау. Жол көліктері және механизмдер, дрезиналардың сапалы жөнделуін қадағалау. Жол көліктерін қабылдау және зауыт жөндеуінен өткен автодрезиналарды зауыттары немесе басқа да жөндеу ұйымдарының сапасыз жөндеуі кезінде наразылық актісін толтыру Әртүрлі жұмыстар істеу бойынша шешім қабылдау дағдылары. Механизмдер, көліктер, моторлы-рельстік көліктердегі жұмыс кезінде бағынушылар қызметін өзіндік басқару дағдысы Көліктер, механизмдер, электро-құралдар Техникалық құралдар 2-3 М Қашықтықта орналасқан көлік және механизмдердің сақталуы мен дұрыс техникалық пайдаланылуын қадағалау. Төңіректегі және шеберханадағы электр құралдары мен механизмдер, көліктердің жұмысын есептеу және жоспарлау Әртүрлі жұмыстар істеу үшін электр құралдар және механизмдер, көліктердегі жұмыс кезінде бағынушылар қызметін өзіндік басқару дағдысы 3 Ф Көліктер, механизмдер мен жабдықтар, қосымша бөліктер, жанармайлы-майланатын және сүртетін материалдар, жол құрал-саймандары Техникалық күй мен кемшілік тізімдеме актілері. Жабдықтар мен көлік паркін пайдалану және жөндеу бойынша есептеме. Жол құрал-сайманда-рын дайындау және жабдық-тардың өндіру-күрделі жөндеуіне келісім- шарт 3-1 М Көліктер және механизмдерді пайдалану және орналастыру бойынша, жол жұмыстарын өндіруге арналған технологиялық процесстерді құрастыруға қатысу. Техникалық бюллетендермен ұсынылған жаңа механизмдерді енгізу және теміржолдағы жұмыс тәсілдері мен әдістер, өнертабыстық пен ойлап тапқыштық ұсынымдарды енгізу Жол шаруашы-лығындағы жұмыс үшін технологиялық процесстерді құрастыру бойынша шешім қабылдау дағдылары 3-2 М Көліктер, механизмдерді жөндеуге арналған техникалық күй мен кемшілік тізімдемесі актілерін құрастыру. Жабдықтарға және керекті қосымша бөліктерге сұраным, жанармайлы-майланатын және сүртетін материалдарды іске асыру және пайдалануды қадағалау. Көлік, механизмдер ақаулары себебін талдау және жою. Сәйкес ұйымдарға уақтылы жеткізу және жабдықтар мен көлік паркін пайдалану және жөндеу бойынша есептемені сапалы құрастырумен қамтамасыз ету. Жол құрал-саймандарын дайындау және жабдықтардың өндіру-күрделі жөндеуіне келісім шартты және тапсырыстарды рәсімдеу Әртүрлі жұмыстар істеуі үшін жолдық жабдықтар және механизмдер, көліктердегі жұмыс кезінде бағынушылар қызметін өзіндік басқару дағдысы Көліктер, механизмдер мен жабдықтар Машина-ларды, механизм-дерді және жабдық-тардың алдын ала жоспарлы кестесі және жұмыстар-дың күнтізбелік, айлық және жылдық жос­пары 3-3 М Машиналарды, механизмдерді және жабдықтардың алдын ала жоспарлы кестесін және жұмыстардың күнтізбелік, айлық және жылдық жоспарын әзірлеу және олардың орындалуын тіркеу Әртүрлі жұмыстар істеу үшін жолдық жабдықтар және механизмдер, көліктердегі жұмыс кезінде бағынушылар қызметін өзіндік басқару дағдысы 2-кесте 2. «СБШ 5-деңгейіндегі «Машина мен механизмдерді пайдалану және жөндеу шебері» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек заттары Еңбек құралдары Міндеттер Шеберлігі және дағдылары Білімі 1 Ф Көліктер, механизмдер мен жабдықтар, әлектр қондыр-ғылары Нормативті және негізгі құжаттар 1-1М ТПЕ қатал сақтауы бойынша дрезиналардың жүргізушілері және басқа машиналар механиктерді талап, теміржолдағы маневрлік жұмыс және поезд қозғалысы бойынша нұсқаулықтар, жол жұмыстарын жүргізу кезінде поезд қозғалысын қауіпсіздікпен қамтамасыз ету бойынша талаптар, жабдықтар мен электр қондырғылар, машиналарды, механизмдерді пайдалану кезіндегі техникалық қауіпсіздік және сәтсіз жағдайлар мен жарақаттанушылық пен күрес үшін шаралар өткізу Электр қондырғылар және механизмдер, жабдықтар мен машиналардағы жұмыс кезінде бағынушылардың лауазымын түзеу және бақылау Теміржолды техникалық пайдалану, теміржолдарда маневрлік жұмыс пен поездар қозғалысы бойынша, теміржолдарда сигнал беру бойынша, жолдық жұмыстарын жүргізу кезінде поезд қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша, жолдың қазіргі күтімі бойын ша және жол мен құрылыс департаменті басшылығы туралы білім. Жүйелік талдау методологиясы және кәсіби жағдайларды жобалау, машина паркін пайдалану мен жөндеу кезіндегі Теміржол көлігі Теміржол көлігі бойынша жол беттері 1-2 М Орнатылған нормалар мен бағалар бойынша жұмысшыларға киім беру және де теміржол көлігі бойынша жолдық беттер Жасақтармен, жолдық беттермен жұмыс кезінде шешім қабылдау және талдау, өзіндік талдау дағдылары Көліктер, механизмдер Еңбек қорғау бойынша құжаттар 1-3 М Машиналар мен механизмдерді жөндеу, пайдалану кезінде және жолдың шеберлік қашықтықтағы техника қауіпсіздігі мен еңбек қорғауды жақсарту бойынша жұмыстарын ұйымдастыру Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу кезінде және шеберхана бағынушылардың лауазымын түзеу және бақылау басшылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, жолдық құрал-сайманды дайындау және жабдықты капиталды жөндеу, жаңа механизмдерді енгізу мен жолдық жұмыстарды іске асыру үшін технологиялық процестерді жасау, жәнеде жолдық шаруашылықтағы жұмыс тәсілдері мен әдістері туралы білім 2 Ф Моторлы-рельстік көлік, жол–құрылыс машиналары мен механизм-дері, компрес-сорлық қондырғылар Машиналар мен механизмдерді пайдалану бойынша басшылық 2-1 М Қашықтықта орналасқан компрессорлық қондырғылар, механизмдер мен жол-құрылыс машиналары, моторлы-рельстік көліктің апатсыз жұмысын қамтамасыз ету Әртүрлі жұмыстар істеуі үшін компрессорлық қондырғылар, жолдық, құрылыс машиналары мен механизмдер, моторлы-рельстік көліктердің жұмысы кезінде бағынушылардың лауазымын түзеу және бақылау Жол машиналары және автодрезиналар, станокты және ұсталы-престі жабдықтар Техникалық күй және кемшілікті тізімдемелер актілері. Наразылық актісі 2-2 М Жол машиналары және автодрезиналарды қабылдау, басқа да жөндеу ұйымдарына немесе зауыттық жөндеуден, зауыттарға қабылдау үшін шығу, сапасыз жөндеу кезінде наразылық актісін рәсімдеу. Орнатылған мерзімдерде пайдалануға алынатын станокты және ұсталы-пресстік жабдықты енгізуді қамтамасыз ету Әртүрлі жұмыстар істеуі үшін ұсталы-престік жабдықтар мен станокті жұмыстары және автодрезиналар, жолдық машиналардың жұмысы кезінде бағынушылардың лауазымын түзеу және бақылау 3 Ф Жабдық-тардың бөлшектері, жанармай, майланатын, сүртетін және тағы басқа. материалдар, машиналар, механизм-дер, ТЭТ (техника- лық-эконо- микалық топшылау) Жабдықтар мен механизмдер, машиналарды жөндеу мен есептен шығару үшін техникалық күй және кемшілікті тізімдемелер актілері, сұранымдар 3-1 М Жолдық механизмдер мен машиналардағы реттеушімен бірге техникалық күй актісін, машиналарды, механизмдерді жөндеу мен есептен шығару үшін және кемшілікті тізімдемелер актілерін құрастыру, ТЭТ бойынша шығындар туралы мәлімдеме жинау мен есеп-қисап жүргізу, бөлшектер, жабдықтарға, шеберханаға керек материалдар сұранымы, жанармай, майланатын, сүртетін және басқа материалдар. Машина мен механизмдердің техникалық күйіндегі ақаулықтарды анықтау кезіндегі шешім қабылдау және талдау дағдылары Машиналар, механизмдер және жабдықтар Жабдықтар мен механизмдер, машиналардың техникалық күй актілері 3-2 М Өнертапқыштық ұсыныстарды кіргізу, ойлап тапқыштар мен өнертапқыштарға техникалық көмек көрсету Ойлап тапқандар мен өнертапқыштардың лауазымын түзеу және бақылау Машиналар, механизмдер және жабдықтар Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу бойынша есептеме 3-3 М Шеберханалар бойынша орнатылған есептемені барлығын уақтылы беру мен құру, дұрыс жүргізу, жабдықтар, машина мен механизмдердің жұмысының есеп-қисап, жоспарлауды қамтамасыз ету Әртүрлі жұмыстар істеуі үшін механизм-дер,жабдықтар мен машиналардағы жұмысы кезінде бағынушылардың лауазымын түзеу және бақылау 3-кесте 3. СБШ 5-деңгейіндегі «Жол көлігі басшысы» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек заттары Еңбек құралдары Міндеттер Шеберлігі және дағдылары Білімі 1 Ф Жол машинасы Нормативтік және базалық құжаттар 1-1 М Жолдың қазіргі күтімі және жөндеу кезіндегі балластық жұмыстар және ұсақ тастарды тазалағыш, өңдегіш, тегістеуіш, жапсырғыш, түзететін жұмыстарды орындау кезіндегі, қызмет көрсететін жолдық машинаға, бригаданы басқаруды жүзеге асырады. Жұмыскерлерді жұмыс орындары бойынша орналас- тыру және оны мақсатты пайдалану Жол машинасы мен механизмдерімен жолдың қазіргі күтімі мен жөндеуі кезінде, жолдық машинаға қызмет көрсету кезіндегі шарттарды құру мен шешімдерді қабылдау, өзіндік талдау, талдау дағдылары Жол машинасы бастығының жұмысын реттеу конструктивтік ерекшеліктер, машинаның құрылғысы, машинаны жөндеу және пайдалану, машиналарды пайдалана отырып жолдық жұмыстарды өндіру техноло- гия­сы, теміржолды техникалық пайдалану; теміржолдығы маневрлік жұмыстар және поезд қозғалысы, міндеттер шеңбері бойынша теміржолдағы сигнал беру, жолдық жұмыстарды іске асыру кезінде поезд қозғалысының қауіпсіздігі, жазымды оқиғаны есепке алу және тексеру тәртібі, теміржол көліктеріндегі өндірумен байланысты, материалдардың шығын нормалары, арнайы киім беру; экономика негіздері, еңбекті ұйымдастыру, өндіру және басқару; Еңбек заңы негіздері;ішкі еңбек тәртіптеме. Теміржол көлігінің жұмысшы-ларының демалыс уақыты мен жұмыс уақыты жайлы;өрттік қауіпсіздік және өндірістік санитария, техника қауіпсіздігі, еңбек қорғау нормалары. Жүйелік талдаудың әдіснамасы және кәсіптік жағдайларды жобалаулар, технологиялық процестерді ұстану және орындалып жатқан жұмыстың сапасын анықтау кезінде машинаны техникалық дұрыс пайдалану және апатсыз, үздіксіз жұмыстарын орындау кезінде басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері туралы білім Нормативтік және базалық құжаттар Техникалық оқу бойынша материалдар 1-2 М Техникалық білімдерін деңгейін жоғарылату бойынша жұмысшыларға өндірістік нұсқаулық, техникалық оқу өткізу және ұйымдастыру Техникалық білімдерін деңгейін жоғарылату бойынша жұмысшыларға өндірістік талапты, техникалық оқуды өткізу кезіндегі шарттарды құру мен шешімдерді қабылдау, өзіндік талдау, талдау дағдылары 2 Ф Жол машинасы Құрал-саймандар, құрылғылар, қосымша бөлшектер және материалдар 2-1 М Технологиялық процессті ұстану және істелетін жұмыстың сапасын есепке алу.Машинаны жөндеу жұмыстарының мөлшерін анықтау. Құрал-саймандар, құрылғылар, қосымша бөлшектер және материалдармен жұмыс орындарын уақтылы жабдықтандыруды бақылау Істелетін жұмыстың сапасын анықтау кезіндегі шарттарды құру мен шешімдерді қабылдау, өзіндік талдау, талдау дағдылары Поезд қозғалысының графигі 2-2 М Машинаны техникалық дұрыс пайдалану және апатсыз, үздіксіз, жұмыстарды орындау кезінде поезд қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз етуі., оның жұмысқа дайындығын тексеру Жол машинасы мен механизмдерімен жұмысы кезіндегі шарттарды құру мен шешімдерді қабылдау, өзіндік талдау, талдау дағдылары 3 Ф Жол машинасы Жанармай-энергетикалық және басқа материалды ресурстар 3-1 М Жанармай-энергетикалық және басқа материалды ресурстарды шығын үнемділігін бақылау Жанармай-энергетикалық және басқа материалды ресурстарды шығын үнемділігі кезіндегі шарттарды құру мен шешімдерді қабылдау, өзіндік талдау, талдау дағдылары Машина жұмысының графигі, жылдық, кварталдық, айлық жоспарлар 3-2 М Машина жұмысының графигі, жылдық, кварталдық, айлық жоспарлар келісім мен әзірлеуге қатысу.Бекітілген құжаттарды уақыттылық рәсімдеу және дұрыстығын қамтамасыз ету Машина жұмысының графигі, жылдық, кварталдық, айлық жоспарларды орындау мен әзірлеу кезіндегі шарттарды құру мен шешімдерді қабылдау, өзіндік талдау, талдау дағдылары 4-кесте 4. «СБШ 2-деңгейіндегі «Компрессорлық қондырғының машинисі» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек заттары Еңбек құралдары Міндеттер Шеберлігі және дағдылары Білімі 1 Ф Стационарлы компрессорлер мен турбокомпрес-сорлер Басқару пульті, механизм-дерді майлау үшін май, бақылау-өлшеуіш аспаптар 1-1 М Әртүрлі қозғалтқыштардан келтіретін қауіпсіз газдармен жұмыс уақытындағы әрқайсысы 5 м3/мин ке дейінгі берумен 1 МПа (10 кгс/см2) қысымы бар, стационарлы компрессорлер мен турбокомпрессорлерге қызмет көрсету, іске қосуды жүзеге асыру, компрессорлардың тоқтауы мен реттеуін іске асыру Электр қозғалтқыштармен және алғашқы машиналармен, поршеньдік компрессорлармен нұсқаулар негізінде жұмыс тәсілін таңдау Поршендік компрессорлар, бу машиналары мен электр қозғалтқыштардың әрекет принципі. Сәйкес ауа температурасы және сатылар бойынша жұмыс қысымы. Қызып кетуді болдырмау және жою бойынша шаралар, қызмет көрсетілетін торапты-агрегаттардың ұйғарынды қызу температурасы. Механизмдерді майлау үшін қолданылатын май түрлері мен сорттары. Автоматикалық басқару мен бақылау-өлшеуіш аспаптарды қолдану тәсілдеу мен белгілеулері 3 Ф Компрес-сорлар, машиналар мен механизмдер Есеп-қисапты-техникалық құжаттама 3-1 М Компрессорлар, машиналар мен механизмдердің жұмыстары жайлы есептеме-техникалық құжаттамаларын жүргізу Қызмет көрсетілетін машина мен механизмдер, компрессорлар жұмысы жайлы есептеме-техникалық құжаттамаларын жүргізу кезінде өзіндік түзелеу және өзіндік бақылау дағдылары Компрессорлық станцияның құбырлары схемалар жайлы базалық білім Компрес-сорлар, машиналар мен механизмдер Техноло-гиялық процестер, бұйымды өндіру мен жасау 3-2 М Технологиялық процестер және бұйымды өндіруді реттеу Құбырлармен жұмысы кезіндегі өзіндік түзелеу және өзіндік бақылау дағдылары Компрессорлық станцияның құбырлары схемалар жайлы базалық білім Компрес-сорлық станцияның жабдығы Жабдықты жөндеуге арналған ақаулық тізімдеме 3-3 М Компрессорлық станцияның жабдығын жөндеудің ақаулық тізімдемесін құрастыру Қозғалтқыштар мен компрессорлар жұмысында ақаулықтарды жою және болдырмау бойынша нұсқаулар негізінде жұмыс тәсілін таңдау Қозғалтқыштар мен компрессорлар жұмысында ақаулықтарды жою және болдырмау тәсілдері жайлы базалық білім   5-кесте 5. «СБШ 3-деңгейіндегі «Компрессорлық қондырғының машинисі» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі Шифр Еңбек заттары Еңбек құралдары Міндеттер Шеберлігі және дағдылары Білімі 1 Ф Стационарлық компрессорлер мен турбокомпрессорлер Басқару пульті, механизмдерді майлау үшін май, бақылау-өлшеуіш аспаптар 1-2 М Әртүрлі қозғалт-қыштардан келтіретін қауіпсіз газдармен жұмыс уақытындағы әрқайсысы жоғары 5 м3/мин ден 100 м3/мин дейінгі берумен 1 МПа (10 кгс/см2) және әрқайсысы 5 м3/мин ке дейінгі берумен 1 МПа (10 кгс/см2) қысымы бар, стационарлы компрессорлармен турбоком-прессорларға қызмет көрсету Поршендік компрессорлар, турбокомпрессорлар, іштен жанатын қозғалтқыштар, бу машиналары, электр қозғалтқы-штардың жұмыс істеу тәсілдерін дербес анықтау Поршендік компрессорлар, турбокомпрессорлар, іштен жанатын қозғалтқыштар, бу машиналары, электр қозғалтқыштардың құрылысы және олардың техникалық сипаттамалары мен қызмет көрсету туралы білім. Термодинамика мен электротехника негіздері. Компрессорлар жұмысы кезінде пайда болатын газдардың қасиеттері Стационарлық компрессорлер мен турбокомпрессорлер Басқару пульті, механизмдерді майлау үшін май, бақылау-өлшеуіш аспаптар 1-3 М Әртүрлі қозғалтқыш-тардан келтіретін қауіпсіз газдармен жұмыс уақытындағы әрқайсысы 100 м3/мин ден 500 м3/мин дейінгі жоға