Іріктеу матчтарының күнтізбесі бойынша, Могамед Адиев шәкірттері наурыз айында екі ойын өткізеді. Атап айтқанда, 23 наурыз күні елордадағы «Астана Арена» стадионында Словения футболшыларымен кездессе, араға үш күн салып, 26 наурызда даңқты Дания құрамасымен жасыл алаңда жолығады. Осы екі матч қарсаңында қарсыластарымыздың осы күнге дейін жүріп өткен жолдарына зер салып көрсек.
Жалпы, жеребе таңдап берген жоғарыдағы бес қарсыластың үшеуімен Қазақстан футболшылары бұған дейін түрлі деңгейдегі турнирлерде бірнеше рет кездескенін жанкүйерлер жақсы біледі. Бұл жолғы іріктеуде Солтүстік Ирландия және Словения құрамалары біз үшін жаңа қарсылас болмақ. Дегенмен, Қазақстанның 19 жасқа дейінгі құрамасы былтыр Еуропа чемпионатының іріктеу кезеңінде Солтүстік Ирландия футболшыларымен бір топта өнер көрсеткен. Өкінішке қарай, екі ойында да жерлестеріміз 1:2 және 1:3 есебімен жеңіліп қалған еді. Бәлкім, ересектер құрамамыз інілерінің есесін осы жолы қайтарар.
Солтүстік Ирландияның негізгі құрамасын алдағы уақытта толығырақ таныстыра жатармыз. Әзірге, алдағы қарсыластарымыз – Словения және Дания құрамалары туралы айтайық.
61 жастағы жергілікті маман Матьяж Кек баптайтын Словения құрамасы негізінен Еуропаның ТОП-5 чемпионатында ойнайтын легионер футболшылармен жасақталған. Атап айтқанда, қақпашы Ян Облактан бастап («Атлетико Мадрид», Испания), өткен жылғы Ұлттар лигасының «В» дивизионында үш гол соғып, екі мәрте нәтижелі пас асырған 19 жастағы Беньямин Шешкоға («Зальцбург», Германия) дейінгі футболшылардың басым бөлігі өзге елдің чемпионаттарында өнер көрсетеді. Олардың қатарында қорғаушылар – Петар Стоянович («Эмполи»), Яка Бийол («Удинезе»), жартылай қорғаушылардан Бенджамин Вербич («Панатинаикос»), Санди Ловрич («Удинезе») секілді ойыншылар бар.
Әлемдік рейтингте 62-орында тұрған Словения құрамасы 2000 жылы Еуропа чемпионатының топтық кезеңінде тұңғыш рет ойнаса, араға екі жыл салып өз тарихында алғаш рет әлемдік додада бақ сынады. Бірақ екі ретінде де Балқан түбегінде орналасқан елдің өрендері топтық кезеңнен әріге аса алған жоқ. Арада буын алмасу кезеңін бастан өткерген словениялықтар 8 жылдан кейін, яғни 2010 жылы да әлем чемпионатында ойнау мүмкіндігіне ие болды. Дегенмен, бұл жолы да олар доданы топтық кезеңнен аяқтауға мәжбүр болды. Словения футболының ең есте қалар кезеңі де дәл осы жыл болатын. Еуропа аймағының іріктеуінде үздік шығып, Оңтүстік Африкадағы әлем чемпионатында ойнаған словениялықтар ФИФА рейтингінде 15-орынға дейін көтерілген болатын.
Қазіргі Словения дәл мұндай жетістігімен мақтана алмайды. Кейінгі 13 жылда олар бірде-бір мәрте Еуропа, әлем чемпионаттарының финалдық кезеңіне шыға алған жоқ. Соңғы Еуропа біріншілігінің іріктеу кезеңінде 10 ойында 14 ұпай жинаған Словения футболшылары Польша, Аустрия және Солтүстік Македониядан кейінгі 4-орынға ие болған еді. Сондай-ақ Қатардағы әлем чемпионатының іріктеуінде де Хорватия, Ресей және Словакия құрамаларына жол беріп, төртінші орынды қанағат тұтты.
Словенияның ең кейінгі бес ойынының нәтижесіне тоқталар болсақ, бес матчтың үшеуінде жеңіске жетіп, екеуінде тең түскен. Ұлттар лигасы аясындағы ойында Норвегия құрамасынан 2:1 есебімен басым түссе, былтыр қарашада сырт алаңда Румынияны да дәл сондай есеппен тізе бүктірген болатын. Кейіннен өз алаңында Черногорияны бір доп айырмасымен сан соқтырған. Соңғы екі матч жолдастық кездесу аясында өткен болатын. Сонымен қатар Сербия (2:2) және Швециямен (1:1) тең ойнаған.
Ал Дания құрамасына келер болсақ, даниялықтар Қазақстан құрамасына да, жанкүйерлеріне де жақсы таныс. Өйткені екі елдің құрамалары осымен үшінші мәрте бір топта ойнағалы тұр. Бұған дейін екі рет әлем чемпионатының іріктеу кезеңдерінде жолдары түйіссе, биыл алғаш рет Еуропа біріншілігінің іріктеуінде жасыл алаңда жолықпақ. Қазақстан мен Дания құрамаларының таныстығы сонау 2005 жылы басталған. Бір қызығы, екі елдің футболшылары алғаш рет 2005 жылдың 26 наурызында ойнаған екен. Енді, міне арада тұп-тура 13 жыл өткенде бесінші мәрте кездеспек.
Өкініштісі, Копенгагенде өткен бірінші ойында жерлестеріміз алаң иелерінен 3:0 есебімен жеңіліп қалды. Бұл ойында Нильсен Петер дубльдің авторы атанса, Кристиан Поульсен бір мәрте мергендігімен көзге түскен-ді. Алматыдағы қарымта матчта да жерлестеріміз 1:2 есебімен жол берді. Микаэль Гравгард пен Йон Даль Томассонның голдарына 86-минутта Александр Кучма бір голмен жауап берген еді. Кейіннен араға 11 жыл салып екі құрама 2018 жылы Ресейде ұйымдастырылған әлем чемпионатының іріктеуінде тағы кездесті. Бұл жолғы ойындарда да Дания құрамасының мерейі үстем болды – 4:1, 3:1.
1992 жылғы Еуропа чемпионатына Югославия құрамасының орнына қатысқан даниялықтардың бағы жанып, өз тарихында тұңғыш рет Еуропа чемпионы атанды. Сондай-ақ олар 2020 жылғы кәрі құрлық додасының қола жүлдегері атанды. Дания қазіргі таңда ФИФА рейтингінде 14-орында тұр. Құраманы жергілікті маман Каспер Юльманн 2020 жылдан бері жаттықтырып келеді.
Каспер Юльманн наурыз айындағы жиынға былтырғы әлем чемпионатына қатысқан бірнеше футболшыны шақырған екен. Десе де Қатардағы доп додасында өнер көрсеткен жартылай қорғаушы Кристиан Эриксен, шабуылшы Андреас Сков-Ольсен, Андреас Корнелиус және тағы басқа футболшылар бас бапкердің тізіміне енбей қалған.
Айта кетейік, Қазақстан құрамасы бұл іріктеуде «H» тобында Дания, Финляндия, Словения, Солтүстік Ирландия және Сан-Мариномен кәрі құрлық біріншілігінің жолдамасын сарапқа салады. Ал келесі жылғы Еуропа чемпионатын Германия осымен екінші рет өз елінде қабылдамақ. Матчтар 2024 жылдың 14 маусымы мен 14 шілдесі аралығында Берлин, Кельн, Дортмунд, Дюссельдорф, Франкфурт, Гельзенкирхен, Гамбург, Лейпциг, Мюнхен және Штутгарт қалаларындағы стадиондарда өтеді.
Ал 2024 жылғы Еуропа чемпионатының іріктеу кезеңі 2023 жылдың наурызында басталып, қарашасында өз мәресіне жетеді. Топта бірінші және екінші орын алған құрамалар кәрі құрлық біріншілігіне тікелей жолдама алады.
